جودی

این مدخل زیرشاخهٔ بحث جودی است. جودی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: جودی در قرآن - جودی در حدیث - پرسش مرتبط ندارد

جغرافیای جودی، در سوره مبارکه هود(ع)

﴿وَقِيلَ يَا أَرْضُ ابْلَعِي مَاءَكِ وَيَا سَمَاءُ أَقْلِعِي وَغِيضَ الْمَاءُ وَقُضِيَ الْأَمْرُ وَاسْتَوَتْ عَلَى الْجُودِيِّ...﴾. از آیه فوق چنین استنباط می‌شود؛ که حادثه‌ای عظیم در گذشته، رخ داده و زمین از درون و آسمان از بالا، همزمان شروع به جوشش و بارش نموده، به طوری که مردم آن زمان، در یک سردرگمی شگفت‌انگیزی فرو رفته بودند و مطابق روایات مذهبی، تنها وسیله نجات آنان، یک فروند کشتی بود؛ که حضرت نوح(ع)، بنا به اتهامات الهی؛ آن را پیشاپیش، برای چنین حادثه‌ای ساخته بود و در نهایت صالحین، از این کشتی استفاده نموده و خود را از آن فاجعه هولناک نجات دادند و سرانجام با پهلو گرفتن کشتی در کنار کوهی، که قرآن از آن به نام جودی یاد کرده است؛ حادثه پایان می‌پذیرد. آن مکانی را، که ما در این مقوله پی می‌گیریم؛ محل پهلو گرفتن کشتی نوح است، که با استفاده از علوم تاریخ و جغرافیا و تفسیر؛ آن مکان را به خواست خدای سبحان، جهت قاریان محترم قرآن، روشن خواهیم نمود.

نگاهی تاریخی، به واژه جودی

واژه جودی فقط یک بار در قرآن مجید، در آیه ۴۴ سوره مبارکه هود(ع)، بیان گردیده و هیچ توضیحی در مورد آن، در قرآن نیامده است، ولی کتب تاریخی و دینی و قصص مذهبی، در ضمن ذکر حوادث و رخدادهای قدیمی، از آن یاد کرده‌اند؛ از جمله نوشته‌اند: «نام یونانی جودی dei gordy بوده است و این یکی از کوه‌های ارمنستان است، که آن سرزمین را، از جنوب، از بین النهرین جدا می‌کند. یکی از مفسران اروپایی، قصه کشتی نوح و قرار گرفتن آن را بر جودی، مأخوذ از کلدانیان می‌داند و می‌گوید، بقایای این کشتی، در زمان اپیفانیوس Epiphanius هم موجود بوده است».

برخی از نویسندگان می‌نویسند: «جودی کوهی است، در نزدیکی موصل، که با کوه‌های ارمنستان پیوسته است و اکراد، در جوار آن زندگی می‌کنند و از این جهت، اکراد آن را به لغت خود کاردو یا جاردو می‌نامند و یونانیان، آن را تحریف کرده و جوردی نامیده‌اند و پس از آن به لغت عربی وارد شده، معرب آن جودی شده است. کوه جودی، داری دو قله است، که اصطخری آن را حرث و حویرث نامیده و ارتفاع قله اول، ۱۷۲۶۰ قدم و ارتفاع قله دوم ۱۶۲۷۹ قدم، از سطح دریا است». برخی از نویسندگان می‌نویسد: «هاکس، در قاموس کتاب مقدس، آن را کوه معروف آراراط دانسته؛ ولی این خطاست... و کوه آراراط، در شرق ارمنستان...است، در فرهنگ عمید می‌نویسد: جودی را بعضی آرارات دانسته‌اند».

برخی از نویسندگان، در این مورد می‌گویند: «آن چه، از کتب جغرافیا بر می‌آید؛ جبل جودی، در نواحی دیار بکر، از بلاد جزیره است، که متصل به کوههای ارمنستان است، برخی دیگر می‌گویند: و الجودی جبل بالجزیره، استوت علیه سفینه نوح(ع) و یسمی فی التوراة آراراط کوه جودی، در جزیره است، که کشتی نوح در آن نشست و در تورات گفت آرارات». در مورد محل کوه آرارات، در فرهنگ معین چنین آمده: «آرارات، یا کوه نوح که ترکان آغریداغ و ارامنه مازیک می‌نامند. از جبال آتشفشانی آناطولی و از بلند‌ترین ارتفاعات فلات ارمنستان - ارتفاع ۵۱۶۵ متر - و شامل نوح کبیر و نوح صغیر می‌باشد و مرز میان کشورهای ایران، ترکیه و قفقاز است و چون آتشفشانی بوده، هنوز هم زلزله‌های خطرناکی در اطراف وی روی می‌دهد، به گفته تورات کشتی نوح، بر یکی از دو قله مذکور قرار گرفته است». مرحوم راغب اصفهانی، جودی را کوهی، در میان موصل و الجزیره - نام منطقه‌ای است، در شمال عراق و آن غیر از الجزایر و الجزیره معروف است- بعید نیست، که همه اینها به یک معنی باز گردد؛ زیرا موصل و آمد و جزیره، همه جزء مناطق شمالی عراق و نزدیک شام می‌باشند. بهاءالدین خرمشاهی می‌نویسد: «.. جودی، نام کوهی است که کشتی نوح پس از پایان گرفتن طوفان، بر فراز آن، به خاک نشست. امروزه جودی، یا جودی داغ داغ یعنی کوه کوهی مرتفع، در ولایت بهتان واقع در ترکیه آسیایی است. برخی از نویسندگان می‌نویسند: در ترگوم یعنی ترجمه کلدانی تورات و همچنین در ترجمه سریانی تورات، محل به خاک نشستن کشتی نوح، قله کوه اکراد کاردین معین شده است..

جغرافیون عرب، نیز جودی مذکور در قرآن را، بر این کوه منطبق کرده‌اند... در ترجمه‌های فعلی تورات، محل به خاک نشستن کشتی نوح، کوه‌های آرارات تعیین شده و آن کوه ماسیس واقع در ارمنستان است. نویسنده قاموس کتاب مقدس گفته است: بنا به روایت، کشتی نوح بر فراز کوه آرارات، به خاک نشست و آن را عرب‌ها جودی می‌نامند و ایرانیان کوه نوح و ترکان آن را کرداغ به معنی کوه سراشیب می‌خوانند در نزدیکی ارس واقع است». برخی از نویسندگان، زیر واژه جودی می‌نویسند: جودی کوهی است به ارتفاع ۴۰۰۰ متر در اقلیم بهتان که حدوداً در ۴۰ کیلومتر شمال شرقی جزیره ابن عمر واقع شده و می‌گویند بر بالای کوه آرارات، پاره تخته‌ای از بدنه کشتی نوح یافت شده است..

در تفسیر شریف المیزان، زیر عنوان کوه جودی کجا است؟ می‌نویسد: «گفته‌اند. دیار بکر موصل و از سلسله جبالی است، که به جبال ارمینیه متصل است و تورات آن را اراراط نامیده و در قاموس گوید: جودی کوهی است؛ در جزیره، که کشتی نوح روی آن قرار گرفت و در تورات اراراط نامیده شده و در مراصد الاطلاع گوید: جودی با تشدید ی کوهی است مشرف بر جزیره ابن عمر» در قسمت شرقی دجله در حومه موصل که وقتی آب - طوفان - فرو نشست، کشتی نوح روی آن قرار گرفت.

گزارشی از کشف قطعاتی، از بدنه کشتی نوح(ع)

مجله درس‌هایی از مکتب اسلام، در شماره ده، سال دوازدهم، که در آبان ماه سال ۱۳۵۰ منتشر شد؛ گزارش بسیار جالب باستان‌شناسی را، به نقل از مجله رسمی و پر تیراژ انتقاد نیزوت شوروی، که به طور ماهانه منتشر می‌شود، در مورد کشف قطعه‌ای از بدنه کشتی حضرت نوح، گزارش نمود، که هم از نظر باستان‌شناسی بسیار ارزنده و جالب است و هم از نظر دینی عالی‌ترین دلیل، بر عظمت قرآن و عقاید دینی ما است. به دنبال نشر آن گزارش؛ عده‌ای از نویسندگان انگلیسی، مصری، پاکستانی... آن مقاله را از روسی به انگلیسی و عربی و اردو ترجمه و در مجله‌ها و روزنامه‌های خود نقل کرده‌اند. مجله مذکور، در شماره تشرین دوم ۱۹۵۳ می‌نویسد: هنگامی که باستان شناسان روسی، در منطقه‌ای معروف به وادی قاف مشغول حفاری بودند؛ در اعماق زمین به چند پاره تخته قطور و پوسیده برخوردند؛ که بعداً معلوم شد، این تخته‌ها قطعات جدا شده، از کشتی نوح بوده و در حدود ۵۰۰۰ سال، همچنان در دل زمین باقی مانده است. ما اصل جریان این اکتشاف شگفت‌انگیز را، از کتاب علی(ع) و پیامبران، از حکیم سیالکوتی، که سید محمد مختاری آن را ترجمه و شرح داده است؛ نقل می‌کنیم.

رابطه جودی، با رسالت و امامت!

در کتاب علی و پیامبران ترجمه کتاب ایلیا، مرکز نجات ادیان العالم، که اصل آن به زبان اردو است، چنین آمده است: «در ژوئیه ۱۹۵۱. م گروهی، از دانشمندان روسی برای معدن یابی؛ مشغل زمین کاوی بودند که ناگهان به تخته چوب‌هایی پوسیده، برخوردند و پس از کاوش بیشتر، معلوم شد که آنجا چوب‌های بسیاری، در زمین وجود دارد، که گذشت زمان آنها را کهنه و پوسیده ساخته است. از علائمی دریافتند، که باید این چوب‌ها غیر عادی و مشتمل به راز نهفته‌ای باشد. این بود که با دقت کامل زمین را شکافتند و در نتیجه چوب مستطیلی یافتند، که همه را به حیرت انداخت؛ زیرا در اثر گذشت زمان، کهنگی و پوسیدگی، به تمام چوب‌ها راه یافته بود، جز این تخته، که چهارده اینچ طول و ده اینچ عرض داشت و حروفی چند بر آن منقش بود. دولت روس، برای تحقیق و بررسی، درباره این تخته چوب، در ۲۷ فوریه ۱۹۵۳ م. کمیته‌ای تشکیل داد؛ که اعضای آن باستان شناسان و استادان شناخت زبان‌های عتیق بودند و ما اکنون نام و عنوان آنان را در اینجا می‌آوریم: «١. سولی نوف، استاد دانشگاه مسکو- بخش زبان‌ها. ۲. ایفاهان خینو، استاد شناخت زبان‌های باستانی، در دانشکده رچاینا. ۳. میثانن، لوفارتگ، رئیس اداره باستان‌شناسی ۴. تابمول گورت، استاد زبان‌ها، در دانشکده کیفزو ۵. دی، راکن، عتیقه شناس و استاد دانشگاه لنین ۶. ایم احمد کولاد، ناظم اداره تحقیق رتکومن ۷. میجر کولئوف، ناظر دفتر تحقیقات دانشکده استالین.

بالاخره، پس از هشت ماه تحقیق و کاوش، اسرار آن تخته چوب، برای کمیته کشف گردید و معلوم شد، که این تخته چوب، از کشتی حضرت نوح(ع) است، که برای تیمن و مددخواهی؛ چیزهایی بر آن نوشته و بر کشتی نصب کرده است. در وسط تخته، یک تصویر پنجه نمایی وجود داشت که عباراتی چند، به زبان سامانی بر آن نگاشته بود و ما اکنون تصویر آن تخته را، در دید خوانندگان محترم قرار می‌دهیم، تا تصویر و نوشته‌ها را، چنان که در زمان حضرت نوح بوده مشاهده کند».

یادآور می‌شود که طبق نوشته مجله مکتب اسلام، بعد از انتشار متن روسی آن لوحه: دانشمند انگلیسی این ایف ماکس، استاد زبان‌های باستانی، در دانشگاه منچستر... این کلمات را به زبان انگلیسی برگردانید و عیناً در این مجله و روزنامه‌ها نقل و منتشر گردیده است: ۱. مجله فرهنگی ویکلی میرر لندن شماره مربوط به ۲۸ دسامبر ۱۹۵۳ م. ۲. مجله انگلیسی استار انگلیس لندن مربوط به کانون دوم ۱۹۵۴ م. ۳. روزنامه سن لایت منتشر شده، از منچستر شماره مربوط به کانون دوم ۱۹۵۴ م. ۴. روزنامه ویکلی میرر تاریخ یکم شباط ۱۹۵۴ م. ۵. روزنامه الهادی قاهره، تاریخ ۳۰ مارس ۱۹۵۳ م».

مجله مکتب اسلام، از آن مقاله برداشت‌های مفیدی نموده که ما جهت اطلاع علاقه‌مندان، آن را در ذیل نقل می‌نماییم:

1. اکتشاف این تخته و لوح، یکی از دلائل، بر رسالت و واقعیت داستان‌های قرآن مجید و احادیث دینی است؛ که مشروحاً حاکی از قضیه کشتی نوح و ماجرای غرق شدن آن است؛ همچنان که مورخان اسلامی و غیر اسلامی، نیز نوشته‌اند.
2. آن که معتقدات شیعه، درباره اهل بیت، از روی تمایلات و اغراض شخصی رهبران شیعی و مؤلفین آنها نیست؛ بلکه بر مبنای یک سلسله حقایق علمی و واقعیت‌های تاریخی است؛ که شیعه خود را ناگزیر، از تسلیم در پابند شدن به آن دیده و در نتیجه پیروی اهل بیت را انتخاب کرده است.

بدیهی است؛ استمداد نوح پیامبر، از خاندان رسالت و نقش نام‌های آنان بر کشتی، چندین هزار سال قبل از نزول قرآن و پیدایش اسلام و انشعاب مسلمانان، به فرقه‌های مختلف و متضاد، در شیعه و سنی بوده و جز از روی الهام، از مبدأ اعلی و اشاره غیبی، به هیچ چیز نمی‌توان آن را تفسیر کرد.

درست است، که حضرت نام‌های مقدس: محمد، علی، حسن، حسین و فاطمه را، به عنوان دعا و به عنوان تبرک، نقش بر لوح نمود: اما در حقیقت این یک پیش‌گویی عجیب، از دوران‌های خیلی دور و دراز، درباره پیدایش خاندان وحی و رسالت بوده است، که با فاصله حدود ۵۰۰۰ سال پس از طوفان، قدم به عرصه گیتی گذاشتند. جالب آنکه برخورد به یک چنین اثر باستانی، در یک کشور غیر دینی و به دست یک عده افراد غیر مسلمان و بالاخره، در محیطی اتفاق افتاده، که از نیم قرن پیش دین و عقیده به مبدأ و معاد و وحی و رسالت را کنار گذارده و تنها از دید محدود مادیگری، به جهان و آنچه در آن است می‌نگرد». به هر حال: «طبق تصریح قرآن، لنگرگاه کشتی نوح، بعد از طوفان، کوه جودی بوده... این کوه، در ۴۰ کیلومتری شمال شرقی جزیره ابن عمر... می‌باشد. گر چه دیدگاه‌های دیگری هم، در مورد لنگرگاه کشتی نوح نوشته‌اند. اما در مجموع همه این دیدگاه‌ها با وادی قاف در مسکو، محل اکتشاف تخته‌ها، سازش دارد.».

منابع

1. عرب، محمد حسن، دانشنامه اماکن جغرافیایی قرآن مجید