محل سکونت امام مهدی در غیبت صغری کجاست؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

نسخه‌ای که می‌بینید، نسخهٔ فعلی این صفحه است که توسط Hosein (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۱۴ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۵۶ ویرایش شده است. آدرس فعلی این صفحه، پیوند دائمی این نسخه را نشان می‌دهد.

(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
محل سکونت امام مهدی در غیبت صغری کجاست؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / آشنایی با امام مهدی / معرفت امام مهدی (شناخت امام مهدی) / محل زندگی امام مهدی
مدخل اصلیمحل زندگی امام مهدی در دوران غیبت صغرا

محل سکونت امام مهدی در غیبت صغری کجاست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. در ذیل، پاسخ به این پرسش را بیابید. تلاش بر این است که پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه این پرسش، در یک پاسخ جامع اجمالی تدوین گردد. پرسش‌های وابسته به این سؤال در انتهای صفحه قرار دارند..

عبارت‌های دیگری از این پرسش

پاسخ نخست

خدامراد سلیمیان

حجت الاسلام و المسلمین خدامراد سلیمیان، در کتاب «درسنامه مهدویت ج۲» در این‌باره گفته است:

«غیبت صغرا عبارت است از دوران پنهان‌زیستی کوتاه‌مدت حضرت مهدی (ع) که طبق نظر مشهور، با شهادت امام عسکری (ع) (۲۶۰ ق) آغاز شده و با رحلت چهارمین نایب خاص آن بزرگوار (۳۲۹ ق) به پایان رسیده است که مجموعا قریب هفتاد سال می‌شود. محل زندگی آن حضرت در این دوران، به روشنی مشخص نیست؛ ولی از برخی روایات و قرائن به دست می‌آید حضرت که این مدت را به طور عمده در دو منطقه سپری کرده است: یکی منطقه عراق و دیگری مدینه منوره که البته روایات متعددی بر این مطلب دلالت دارد. از امام صادق (ع) در این زمینه نقل شده است که فرمود: برای قائم (ع) دو غیبت است: یکی کوتاه و دیگری طولانی. در غیبت اول جز شیعیان مخصوص از جای او خبر ندارند و در غیبت دیگر جز، دوستان مخصوصش از جای او خبر ندارند[۱]. در "دوران غیبت صغرا"، از سفیران چهارگانه (نواب خاص) کسی نزدیک‌تر به آن حضرت ذکر نشده است و ایشان هم تماما در عراق بوده و همواره با حضرت در ارتباط بوده‌اند. توقیعات فراوانی نیز از طرف حضرت به دست آنها شرف صدور یافته است؛ بنابراین می‌توان گفت دست‌کم بخشی از عمر آن حضرت در این دوران در عراق سپری شده است.

دسته‌ای دیگر از روایات به صورت مطلق (بدون در نظر گرفتن صغرا و کبرا بودن غیبت) زندگی حضرت را در دوران غیبت، در مدینه منوره ذکر کرده‌اند که با توجه به‌ روایات دسته نخست، می‌توان گفت ممکن است بخشی از "دوران غیبت صغرا" نیز در مدینه سپری شده باشد. امام باقر (ع) در این‌باره فرمود: «لابُدَّ لِصاحِبِ هَذا الاَمرِ مِنْ عُزْلَةٍ... و نِعْمَ المَنْزِلُ طَيْبَةُ»[۲]؛ به ناگزیر برای صاحب این امر عزلت و گوشه‌گیری خواهد بود... و طیبه [مدینه‌] چه منزلگاه خوبی است! بنابراین جمع بین دو دسته روایات به این صورت است که آن حضرت در مدینه حضور داشته است؛ ولی به دلیل ارتباط با نواب خاص داشته‌اند، بخشی از عمر خود را در عراق سپری کرده است[۳].

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. حجت الاسلام موسوی‌نسب؛
حجت الاسلام و المسلمین سید جعفر موسوی‌نسب، در کتاب «دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان» در این‌باره گفته است: «محل سکونت حضرت بعد از شهادت پدر بزرگوارشان که در غیبت صغری بوده‌اند. در غیبت صغری مکان حضرت از قرائن معلوم است در عراق بوده است، زیرا چهار نایب حضرت که با حضرت رابطه مستقیم داشتند، همه آنها در عراق بودند، خصوصا در بغداد[۴].
۲. حجت الاسلام مروجی طبسی؛
حجت الاسلام و المسلمین محمد جواد مروجی طبسی، در کتاب «بامداد بشریت» در این‌باره گفته است:

«در دوران غیبت صغری که حدود ۷۴ سال طول کشید، محل سکونت حضرت مهدی (ع) مشخص نبود. به نظر می‌رسد آن حضرت در عراق سکونت داشت؛ زیرا چهار نایب خاص آن حضرت که با او رابطه مستقیم داشتند، در عراق، به ویژه در شهر بغداد می‌زیستند. و از اینکه نامه‌های مردم را می‌گرفتند وبه حضرت می‌رساندند و جوابش را دریافت می‌کردند. می‌توان حدس زد که حضرت محل سکونت خود را جایی قرار داده بود که امکان دسترسی نایبان و تماس با حضرتش آسان باشد؛ بدین جهت، جز این چهار نفر، کسی از محل سکونت آن حضرت اطلاعی نداشت.

امام صادق (ع) می‌فرماید: "برای قائم (ع) دو غیبت است، یکی از آن دو کوتاه و دیگری طولانی. در غیبت نخست کسی جای او را نمی‌داند، مگر شیعیان خاص او"[۵]. به نظر می‌رسد: منظور از شیعیان خاص، نواب اربعه باشند[۶].

پرسش‌های وابسته

پانویس

  1. شیخ کلینی، کافی، ج ۲، ص ۱۴۱.
  2. شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۱۶۲.
  3. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ص۱۲۶-۱۳۹.
  4. دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص۳۷۹، ۳۸۰.
  5. بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۵۵.
  6. مروجی طبسی، محمد جواد، بامداد بشریت، ص ۱۱۱-۱۱۵.