دیپلماسی
موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد
مقدمه
واژۀ «دیپلماسی» به معنای هدایت روابط بین افراد، گروهها و ملتها از جمله واژههای سیاسی مورد استفاده در عرصۀ مناسبات بینالمللی است. دیپلماسی (Diplomacy) در کاربرد رسمی خود عمدتاً به دیپلماسی بینالمللی که هدایت روابط بینالمللی از راه دیدار و گفت وگوهای دیپلماتهای رسمی است، اشاره دارد. در گذشته دیپلماسی بین کشورها بیشتر به موضوعاتی همچون روابط شخصی و خانوادگی پادشاهان دو کشور با یکدیگر، یا مسئلۀ جنگ و صلح مربوط میشد، اما در شرایط کنونی جهان علاوه بر آنها موضوعاتی همچون روابط تجاری، مناسبات فرهنگی و علمی نیز در محور مباحثات دیپلماتیک بین کشورهای مختلف با یکدیگر و بین آنها با سازمانهای بینالمللی قرار گرفته است. دیپلماسی در واقع مجری سیاست خارجی در چارچوب دکترین سیاست خارجی هر کشور است. دکترین سیاست خارجی یک کشور که اغلب یک بیان کلی از سیاست خارجی آن محسوب میشود، توسط رییس حکومت یا وزیر امور خارجه اعلام میشود. اهداف دکترین سیاست خارجی هر کشور ارائۀ اصول کلی برای هدایت سیاست خارجی و انجام دیپلماسی است. این اصول به رهبری سیاسی یک کشور اجازه میدهد تا با وضعیتهای مختلف پیش آمده به طور مناسب برخورد کند و رفتار کشور در برابر سایر کشورها را توضیح دهد. اجرای دیپلماسی بر عهدۀ گروهی که «هیأت دیپلماتیک» نامیده میشود، قرار دارد. این گروه نمایندۀ رسمی کشور فرستنده آنها نزد کشور پذیرنده و میزبان تلقی میشوند. وظیفه هیأت دیپلماتیک حفظ منافع دولت و شهروندان کشور فرستنده نزد دولت پذیرنده است. البته این امر در چارچوب مرزهای مجاز توسط حقوق بینالملل، انجام مذاکره با مقامات دولت طبق اصول مشخص شده توسط دولت فرستنده و از راه سایر شیوههای قانونی که دولت پذیرنده، آنها را به رسمیت شناخته، صورت میگیرد.
هیأت دیپلماتیک یک کشور نزد کشور دیگر تمامی فعالیتهای خود را که برای تقویت روابط دوستانه بین دو کشور و نیز توسعۀ مناسبات سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و علمی بین آنها انجام میدهد، به دولت متبوع خود گزارش میکند. ریاست هیأت دیپلماتیک یک کشور در کشور دیگر نیز بر عهدۀ سفیر یا کنسول است. یکی از نکات مهم در مناسبات دیپلماتیک بین کشورها با یکدیگر و یا بین آنها با سازمانهای بینالمللی، به رسمیت شناخته شدن مصونیت دیپلماتیک برای سفیر و سایر اعضای کادر دیپلماتیک است. در این چارچوب دولت میزبان به سفیر یا کنسول به عنوان رییس هیأت دیپلماتیک در یک کشور دیگر اجازه میدهد تا بخشی از خاک کشور او را که سفارتخانه یا کنسولگری نامیده میشود، اداره کند. همچنین مکان، کارمندان و حتی خودروهای هیأت دیپلماتیک نیز در برابر بسیاری از قوانین کشور پذیرنده، از مصونیت برخوردارند. مصونیت دیپلماتیک یک نوع مصونیت قانونی است که کشورها به منظور تضمین انجام وظایف هیأتهای دیپلماتیک بدون نگرانی از تحت تعقیب قرار گرفتن توسط کشور میزبان به آنها اعطا میکنند. اگرچه این نوع از مصونیت از سابقۀ دیرینهای در حقوق بینالمللی برخوردار است، اما در سال ۱۹۶۱ با امضای کنوانسیون روابط دیپلماتیک وین به صورت اصول موضوعه حقوق بینالملل درآمده است. دیپلماسی به مفهوم کلی و وسیع آن شامل روابط میان دولتها و ادارۀ امور در بین آنها با وسایل مسالمتآمیز است. امروز دیپلماسی به شیوههایی گفته میشود که به وسیلۀ آن، سیاستهای خارجی اعمال و دولتها قادر میشوند به نتایج و هدفهای مشخص خود در روابط خارجی برسند. بنابراین تعریف، سیاست خارجی، خط مشی و برنامه رسیدن به هدفهای داخلی و خارجی دولت را در عرصۀ بینالمللی مشخص میکند و دیپلماسی و راهه و شیوۀ اعمال آن خط مشیها و برنامههای خارجی، در کیفیت شیوههای دیپلماسی نقش عمده را بر عهده دارد[۱].[۲]
منابع
پانویس
- ↑ فقه سیاسی (حقوق تعهدات بینالمللی و دیپلماسی در اسلام)، ص۲۶۶.
- ↑ عمید زنجانی، عباس علی، دانشنامه فقه سیاسی ج۲، ص ۷۳.