سیئه
معناشناسی
سیئه از ریشه «سوء» عبارت است از قبیح، خطیئه[۱]، بدی، کار بد، شرّ، ناخوشی، ناشایست[۲]، در مقابل "حسنه". هر کار ناپسند و گناه را سیّئه میگویند، در مقابل حسنه که به کارهای خیر و خوب گفته میشود. جمع آن «سیّئات» است. در قرآن، هم به معنای کار زشت و گناه به کار رفته که موجب کیفر است، هم حادثههای ناخوشایند و نامطلوب. قرآن، کیفر سیئه را یک برابر، امّا پاداش حسنه را ده برابر دانسته است و میفرماید: حسنات و کارهای نیک، سیئات و بدیها را از بین میبرد ﴿إِنَّ الْحَسَنَاتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئَاتِ﴾[۳]. انسان با تقوا میکوشد که از او سیئههایی سر نزند و اگر مرتکب گناه شد، فوری از آن توبه کند[۴].
اقسام سیئه
"سیئه و حسنه" دو نوع است:
- به اعتبار عقل و شرع: ﴿مَنْ جَاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا وَمَنْ جَاءَ بِالسَّيِّئَةِ فَلَا يُجْزَى إِلَّا مِثْلَهَا﴾[۵].
- به اعتبار طبع انسانی: ﴿فَإِذَا جَاءَتْهُمُ الْحَسَنَةُ قَالُوا لَنَا هَذِهِ وَإِنْ تُصِبْهُمْ سَيِّئَةٌ يَطَّيَّرُوا بِمُوسَى وَمَنْ مَعَهُ﴾[۶].
سیئات اموری هستند که انسان به آنها احساس بد و ناخوشایندی دارد؛ مانند مرض، ذلت، ناداری و فتنه که منشأ همه اینها خود انسان است﴿وَمَا أَصَابَكَ مِنْ سَيِّئَةٍ فَمِنْ نَفْسِكَ﴾[۷].[۸].
سیئات در فرهنگ قرآنی به همه ناهنجاریهای اجتماعی اطلاق میگردد که مردم به آنها احساس ناخوشایند و بدی دارند. حسنات هنجارهای جامعه قرآنی هستند. ترک سیئات خود از حسنات بزرگ است[۹].
معصیت
منابع
پانویس
- ↑ ابنمنظور، لسان العرب، ج۱، ص۹۷.
- ↑ بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژهنامه، ص۷۶۵.
- ↑ «بیگمان نیکیها بدیها را میزدایند» سوره هود، آیه ۱۱۴.
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگنامه دینی؛ شرفالدین، سید حسین، ارزشهای اجتماعی از منظر قرآن کریم، ص ۱۷۷.
- ↑ «کسانی که نیکی آورند ده برابر آن (پاداش) دارند و کسانی که بدی آورند جز همانند آن کیفر نمیبینند و به آنان ستم نخواهد شد» سوره انعام، آیه ۱۶۰.
- ↑ «پس، هرگاه نیکی به آنان روی میآورد میگفتند این از آن ماست و اگر بلایی به ایشان میرسید به موسی و همراهان وی فال بد میزدند؛ آگاه باشید که فالشان نزد خداوند است اما بیشتر آنها نمیدانند» سوره اعراف، آیه ۱۳۱.
- ↑ «(ای آدمی!) هر نیکی به تو رسد از خداوند است و هر بدی به تو رسد از خود توست. و (ای محمّد!) ما تو را برای مردم، پیامبر فرستادهایم و خداوند، (شما را) گواه بس» سوره نساء، آیه ۷۹.
- ↑ سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۵، ص۸.
- ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص ۳۵۷.