نخاوله
مقدمه
نخاوله نام طایفه‌ای است از شیعه که در حومۀ مدینه زندگی می‌کنند و مورد بی‌مهری از سوی اهالی مدینه قرار می‌گیرند. اینان خود را از فرزندان انصار می‌دانند و مدّعی‌اند پیشینیان آنان در نخلستان‌هایی که ملکیّت آنها از امام حسن مجتبی(ع) بوده کار می‌کرده‌اند.
ریشۀ از نخل است و نشان کار اصلی آنان یعنی نخل‌کاری است. امروز هم این گروه در جنوب مدینه در وضع نامناسبی زندگی می‌کنند و از بسیاری از حقوق اجتماعی محرومند و ارتباطشان بیشتر با زائران شیعه است[۱]. آنچه امروز به نام نخاولۀ مدینه شناخته می‌شود، همان نخل‌کاران و خرمادارانی‌اند که در منطقۀ نخلستانی جنوب مدینه ساکنند، قدیمی‌ترین گروه مستضعف و بقایای وفاداران به محبّت اهل بیت که بر "حبّ آل محمّد" ثبات ورزیده‌اند... در منطقۀ عوالی حدود ۳۰ قریه بوده که در گذشته شیعه بودند. در اثر فشار وهّابی‌ها پراکنده شدند و عده‌ای کوچ کرده و بادیه‌نشینی را برگزیدند. شیعیان موجود در مدینه و در منطقۀ عوالی، از بقایای همان‌هایند و جمعیتشان به ۱۵ هزار نفر می‌رسد[۲].[۳]
نُخاوله
طائفه‌ای از قبایل عربی اسلامی اصیل و ریشهدار در مدینه منوره هستند که طوایفی از سادات نیز مخلوط آنهایند و در قسمت جنوب شهر در محله‌ای به نام محله نخاوله ساکنند و عوام آنان را نخولی خوانند. این طایفه که از دیرباز در مدینه طیبه می‌زیسته‌اند و نیز سادات آنها که از نسل حسنین(ع) هستند همه از شیعیان امامیه و دارای جمعیتی زیاد هستند. نخاوله در زمان عثمانی اتحادیه‌ای داشتند ولی سعودی‌ها اتحادیه کشاورزی آنها را منحل کرده و به علت تشیع مورد تحقیر و بدرفتاری قرار دادند. نخاوله در ربیع الثانی سال ۱۳۴۶ قمری قیام نمودند، اما سعودی‌ها آن را سرکوب کرده و بیش از هفت هزار نفر را کشتند و بر زنان آنها به عنوان زنان کفار تعدی نمودند. پس از این نهضت ملی شیعی، آل سعود به تحقیر نخاولهایها پرداختند و فرمان دادند تا با آنان رفت و آمد و مصاحبت نشود و اجازه کسب و کار نیابند و جز در کارهای پست و بی‌ارزش استخدام نگردند. در سال ۱۳۷۱ قمری نخاوله‌ها خواستار رفتار منصفانه با خود شدند، اما مورد حمله وزیر کشور قرار گرفتند. آنها در فقر به سر می‌بردند و حجاج ایرانی در موسم حج به آنان کمک مادی مینمودند تا این که در اثر تحولات اخیر در اوضاع سیاسی منطقه، نخاولهایها وضع اقتصادی بهتری یافته‌اند. در تسمیه اینان به تفاوت گفته‌اند:
- منسوب به قریه نخله (بین مکه و مدینه) هستند.
- از نسل ابونخیله سعید یا لهبی (هر دو از صحابه) هستند.
- در کشاورزی نخل (در کارگاه گرده افشانی نخل) دارای مهارت هستند[۴].[۵].
منابع
پانویس
- ↑ در این زمینه: ر.ک: «فصلنامه میقات»، شماره ۳۴، مقاله «جامعه شیعه در مدینه» از رسول جعفریان، نیز «جامعه شیعه نخاوله در مدینه منوره» از ورنراند، ترجمه رسول جعفریان.
- ↑ سفرنامه «در حریم حرم»، جواد محدثی، ص۵۶.
- ↑ جواد محدثی|محدثی، جواد، فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر، ص۵۷۳.
- ↑ راهنمای حرمین شریفین، ابراهیم غفاری، ج۵، ص۱۴۴.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، محمدنامه، ص ۱۰۲۲.