نسخهای که میبینید نسخهای قدیمی از صفحهاست که توسط Jaafari(بحث | مشارکتها) در تاریخ ۱۹ مهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۰۸:۳۳ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوتهای عمدهای با نسخهٔ فعلی بدارد.
نسخهٔ ویرایششده در تاریخ ۱۹ مهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۰۸:۳۳ توسط Jaafari(بحث | مشارکتها)
نشانههای ظهور چه تعداد است؟ یکی از پرسشهای مرتبط به بحث مهدویت است که میتوان با عبارتهای متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤالهای مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
عبارتهای دیگری از این پرسش
پاسخ نخست
پاسخهای دیگر
با کلیک بر «ادامه مطلب» پاسخ باز و با کلیک بر «نهفتن» بسته میشود:
«شمارش و بیان همه علائم ظهور، به دلیل اختلاف نظری که درباره تعداد و عناوین آنها وجود دارد، آسان نیست. به علاوه، کمتر کسی است که فهرست کاملی از علائم ارائه کرده باشد. از این معدود افراد میتوان شیخ مفید را نام برد که در کتاب ارشاد به تعداد قابل توجهی از این علائم اشاره میکند و اربلی در "کشف الغمة"، همان فهرست را آورده است. مؤلف "أعیان الشیعة"، ذیل نام امام دوازدهم، نسبت به دیگران تفصیل بیشتری داده و هفتاد نشانه را با ذکر نمونههایی از احادیث آورده است[۱]. در کتاب "مأتان و خمسون علامة"، ۲۵۰ نشانه برای ظهور ذکر شده است. از عالمان اهل سنت، مقدسی شافعی در "عقد الدرر"، فصلی از کتابش را به مجموع نشانهها اختصاص داده و حدود چهل مورد را ذکر میکند. این ارقام و عناوین در طول زمان افزایش یافته و گزارشهایی از منابع غیر معتبر و راویانی ضعیف و مجهول به آن اضافه شده است. کتابهایی مانند "إلزام الناصب"، "بیان الائمة"، "نوائب الدهور"، "معجم الملاحم و الفتن" و یأتی علی الناس زمان ... با جمعآوری اخبار صحیح و سقیم به ترویج این اخبار دامن زدهاند. هر چه زمان پیش رفته و حوادثی مهم روی داده، مواردی از نشانهها بر آن رویداد، تطبیق شده و اضافاتی نیز در آنها صورت گرفته است. مثلًا تا قرن هفتم از نشانههایی که بر ظلم و ستم ناشی از حمله مغول (۶۱۶- ۶۵۶ ق)[۲] تطبیق شود، کمتر سخن گفتهاند؛ اما مؤلف عقد الدرر- که کتابش را در سال ۶۸۵ ق به پایان رسانده-[۳] با تفصیل بیشتری درباره خروج کافری که از مشرق میآید و حکومتبنی عباس را سرنگون میکند و از خصوصیات مغولان (بدون ذکر نام آنان) و حملات مکرر آنان به عنوان نشانههای ظهور سخن گفته است. شبیه این مطلب را درباره دیگر حوادث مهم تاریخی نیز مشاهده میکنیم»[۴].
«در منابع دینی، انبوهی از رخدادهای طبیعی و غیر طبیعی و دگرگونیهای سیاسی و اجتماعی، به عنوان نشانه ظهور یاد شدهاند. نعمانی، شیخ صدوق، شیخ مفید، شیخ طوسی و طبرسی از پیشینیان شیعه و بسیاری نیز از پسینیان و معاصران، اخبار مربوط به نشانههای ظهور را در کتابهای خود گردآوردهاند[۵].
شیخ مفید، در آغاز باب "علامات قیام القائم"، با اشاره به اخبار و آثاری که در این مورد از معصومان(ع) رسیده است، بیش از پنجاه نشانه را یاد کرده[۶] و علامه مجلسی در بحار الأنوار، شمار بیشتری را برشمرده است[۷]. علمای عامه نیز، از جمله: علاء الدین هندی، ابن حجر، سیوطی و... نشانههای ظهورمهدی(ع) را در کتابهای خویش برشمردهاند[۸]. روشن است که درجه اعتبار و درستی همه این نشانهها، یکسان نیست، برخی در منابع معتبر آمده و از جهت سند و دلالت استوارند و برخی در کتابهای عامه و منابع دست دوم یاد شدهاند که اعتبار زیادی ندارند. برخی از این نشانهها، تنها نشانه ظهورند و برخی، هم نشانه ظهورند و هم برپایی قیامت. برخی نشانههای کلی و محوریند و برخی، بیانگر مسائل ریز و جزئی که گاه، همه آنها را میتوان در عنوان واحدی گرد آورد[۹]. بنابراین، نمیتوان مشخص کرد که نشانههای ظهور چه مقدارند. به فرض که مشخص هم باشد، اهمیتی ندارد. مهم این است که فراوانی روایات، به ما این اطمینان را میدهند که در آستانه ظهور مهدی موعود، حوادثی رخ خواهد داد. شناخت موارد اصلی و مهم این حوادث، به ویژه نشانههای حتمی و چگونگی تحقق و دلالت آنها بر ظهور و مسائل مربوط به آن، چیزی است که ما در این مقال در پی آن هستیم.
نعمانی، در اینباره مینویسد: "این نشانههایی که امامان(ع) فرمودهاند، با توجه به شمار زیاد آنها و اینکه سلسله اسناد این روایات، به آنان میرسد و نیز توجه به اینکه روایات متواترند و مورد اتفاق، سبب میگردد که ظهوری در کار نباشد، مگر پس از پدیدار شدن این نشانهها؛ زیرا امامان(ع) از مسلم بودن پدید آمدن آنها خبر دادهاند و آنان راستگویند ... سپس نشانههای پنجگانه را که از بزرگترین نشانهها بر آشکار شدن حق است، مورد تأکید قرار دادهاند، چنانکه از مشخص ساختن زمان ظهور، نهی کردهاند"[۱۰]. در این سخن، نعمانی به فراوانی نشانههای ظهور و روایاتی که در این باب رسیده، اشاره میکند. و در مجموع باتوجه به اسناد آنها به معصومان (ع) تحقق آنها را پیش از ظهورمهدی(ع) امری مسلم میداند و بر تواتر آنها و مورد اتفاق بودن اخبار نشانههای ظهور تأکید میورزد»[۱۱].
«در منابع دينى، انبوهى از رخدادهاى طبيعى و غيرطبيعى و دگرگونىهاى سياسى و اجتماعى، جزو نشانه ظهور شناخته شدهاند و بسيارى از پيشينيان شيعه همانند كلينى، نعمانى، صدوق، مفيد و شيخ طوسى و برخى از پسينيان و نيز معاصران، با تفصيل بيشترى به تبيين اين نشانهها پرداختهاند[۱۲].
بسيارى از عالمان اهل سنت نيز، همانند ابن حماد، مقدّسى شافعى، ابن حجر هيثمى، حسام الدين هندى و سيوطى نشانههاى ظهور امام مهدى(ع) را در كتابهاى خويش برشمردهاند. روشن است كه درجه اعتبار و درستى همه اين نشانهها يكسان نيست، برخى در منابع معتبر آمده و از جهت سند و دلالت استوار است، و برخى ديگر نيز از اعتبار لازم برخوردار نيست. برخى از اين نشانهها، تنها نشانه ظهور، و برخى، هم نشانه ظهور و هم نشانه برپايى قيامت است. برخى نشانه كلى و محورى، و برخى، بيانگر مسائل ريز و جزئى است.
بنابراين، نمیتوان مشخص كرد كه نشانههاى ظهور چه تعدادند، ولى مهم اين است كه فراوانى احاديث به ما اين اطمينان را میدهد كه در آستانه ظهور مهدى موعود(ع) و همزمان با آن، حوادثى مهم، رخ میدهد كه شناخت اين حوادث و تشخيص آنها، راه را بر مدعيان دروغگو میبندد و با اين نشانهها به خوبى دست آنها رو خواهد شد[۱۳].
↑ درباره نشانههاى ظهور كتابهاى ويژهاى تأليف شده است، كه شايد مفصلترين آنها، كتاب نوائب الدهور فى علائم الظهور نوشته سيد حسن ميرجهانى باشد كه در دو مجلد قطور به چاپ رسيده است