بحث:آیا انتظار مذهب اکتفا به وظایف فردی است؟ (پرسش)

چیستی انتظار در زمان غیبت

• انتظار، تجلی کامل تربیت‌های مکتب اسلام است که هم شاخصی برای روشن شدن ابعاد عقاید حقه از قبیل توحید، عدل، نبوت، امامت و معاد است و هم تربیت‌های مکتب در آن متبلور شده است. انتظار جریانی در دوران عمیق غیبت است، این دوران همچون زمانی است که معلم از کلاس خارج شده تا بنگرد شاگردان، در غیاب او چه می‌‌کنند و نسبت به تکالیف سپرده شده چه عکس العملی دارند؟ حال شاگرد مکتب انبیاء الهی، هم این گونه است؛ او حاضر در کلاس دین الهی است و باید پیوسته مراقب خود باشد تا دست از پا خطا نکند و بداند هم اکنون موقع خروج معلم از کلاس است که ورودش از جمله احتمالات بوده و امکان دارد او را در آن حال ببیند، پس منتظر، باید در هر موقعیتی، رضایت خاطر معلم یعنی همان منتظَر را فراهم کند.

روزگار انتظار، روزگار بی مسئولیتی یا دوران حساس تکلیف؟

• با توجه به تمثیل بالا، انتظار معنای واضح تری به خود می‌‌گیرد؛ زیرا، هنگامی که در تعالیم و تکالیف دین، با بینشی عمیق، صحیح و آگاهانه، غور و تفکر می‌‌کنیم، به این نتیجه می‌‌رسیم که روزگار انتظار، روزگار رهایی، بی مسئولیتی یا به عبارتی دیگر دوران بی تفاوتی نیست، بلکه دوران حساس تکلیف است، هم تکالیف فردی و هم تکالیف اجتماعی. در این دوران مسلمانان و منتظران واقعی، باید پاسبان دین حقۀ الهی و تعالیم و احکام والای آن باشند و اگر عصر بی تکلیفی بود، باید تکلیف از افراد ساقط می‌‌شد. در حالی که اینگونه نیست، بلکه عصر تمسک جستن به احکام الهی، باید به قوت خود پابرجا باشد، به عبارتی دیگر این چنگ زدن، نباید منفک از عمل به دستورات دینی باشد. از این رو، حضور همۀ افراد چه در بُعد فردی و چه در بعد اجتماعی لازمۀ آن است. همچنین همۀ جوانب دین به ویژه در بُعد فعال آن باید مورد آموزش همگان واقع شود. بنابراین؛ عصر انتظار، عصر وظیفه و تکلیف است که طبق احادیث معصومین(ع) انتظار در کنار منتظر آورده شده است.

انتظار عامل حرکت یا رکود جامعه؟

• برداشت‌های نادرست از انتظار، برداشت‌ها و اصالت‌ها را از انسان سلب می‌کند و نیرومندترین عامل حرکت را به رکود و جمود مبدل می‌سازد. اینکه منتظر باشیم امام خود بیاید و کارها را سر و سامان دهد بدون اینکه ما در برابرش مسئولیتی داشته باشیم فکری خطرناک و اندیشه‌ای نادرست است. وای بر حال جامعه‌ای که این چنین بیندیشند. اندیشه‌های منحط در این طریقند که در انجام وظیفه تنبلی و کوتاهی می‌‌کنند. بدین نظر در جنبۀ انتظار بعد منفی آن را گرفته و خود را بدان سرگرم می‌کنند. آنان از مشی انتظار نشستن و امضای وضع موجود را دریافته‌اند در حالی که واقعیت خلاف آن است و چنین برداشتی نوعی تحریف و حتی ساختۀ دست دشمنان برای بهره‌گیری‌های سیاسی و اقتصادی است. انتظار نه تنها آرامش موقت نیست بلکه اعتراضی دائمی علیه بی‌عدالتی‌هاست و نه تنها تسلی دادن نیست بلکه برافروختن و تحریک کردن برای احقاق حق و ابطال باطل است. انتظار پذیرش نوعی انقلاب، تحول و تکامل، هدف‌داری و معنی‌داری است. عاملی برای دفاع جاودانه از هدف و مسلک است. سرمایه‌ای روحی برای تکامل و تعالی و حفظ جنبه‌های انسانی و ایدئولوژیکی است. انتظار عامل تحرک است اسلحه‌ای قوی و بران علیه روح مردگی است. نجات از اعتذال و کناره‌گیری است. ایجاد کنندۀ تحول است، بر این اساس انتظاری خلافِ چنین جهت از آنِ بی‌عرضه‌ها و بی‌شخصیت‌هاست.

دو برداشت اشتباه از انتظار

• برخی، انتظار را در این می‌بینند که برای تعجیل در ظهور امام زمان دعا کنند. این گروه ضمن عمل به تکالیف دینی خود، نسبت به آنچه از خطاها و معصیت‌ها در جامعه می‌بینند، امر به معروف هم می‌کنند ولی هیچ اقدام عملی برای محو ظلم و ستم انجام نمی‌دهند. بعضی انتظار فرج را به این می‌دانند که در مسجد، در حسینیه، در منزل بنشینند و دعا کنند و فرج امام زمان(ع) را از خدا بخواهند. اینها مردم صالحی هستند که چنین اعتقادی دارند. اینها به تکالیف شرعی خودشان مانند امر به معروف و نهی از منکر هم عمل می‌کردند، منتها دیگر غیر از این کاری ازشان نمی‌آمد و فکر اینکه کاری بکنند نبودند. گروهی دیگر، فکر می‌کنند انتظار آن است که بنشینند و فقط دعا کنند تا حضرت بیاید و خودش به مسایل رسیدگی کند. این عده گرچه به تکالیف فردی خود عمل می‌کنند ولی نسبت به مسایل جامعه بی‌تفاوت هستند. اینها می‌گفتند ما کار نداشته باشیم به اینکه در جهان چه می‌گذرد، بر ملتها چه می‌گذرد، بر ملت ما چه می‌گذرد، به این چیزها کار نداشته باشیم، ما تکلیف‌های خودمان را عمل می‌کنیم، برای جلوگیری از این امور هم خود حضرت بیایند ان‌شاء الله درست می‌کنند. دیگر ما تکلیفی نداریم.

نتیجه گیری

• بنابراین، روزگار انتظار، روزگار رهایی و بی مسئولیتی نیست، بلکه دوران حساس تکلیف است. فرد منتظر دارای یکسری تکالیف فردی و اجتماعی است که نباید نسبت به آنها کوتاهی کند. بلکه باید در راستای زمینه سازی ظهور، گام‌های عملی بردارد.

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید: