معیت با اهل بیت

مقدمه

• یکی از دستورات خدا به مؤمنان، همراهی مؤمنان با صادقان است: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَكُونُوا مَعَ الصَّادِقِينَ﴾.
• در پاره‌ای از روایات شیعه و سنّی، صادقان، پیامبر و اهل بیت(ع) او معرفی شده‌اند: .
• حافظ سلیمان قندوزی حنفی از سلمان فارسی نقل می‌کند، هنگامی که آیه ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَكُونُوا مَعَ الصَّادِقِينَ﴾ نازل شد، سلمان عرض کرد: "ای رسول خدا مفهوم آیه عام است یا خاص؟ پیامبر فرمودند: کسانی که مامور به این دستوراند، عموم مؤمنان‌اند، ولی صادقین برادرم علی(ع) و اوصیای بعد از او تا روز قیامت هستند.
• خدای سبحان به مؤمنان می‌فرماید: پیغمبر نیز هم مظهر رحمت مطلقه است و هم مظهر رحمت خاصّه و هم مظهر غضب مخصوص؛ شما از او جلو نیفتید، بلکه دنباله‌رو او باشید: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُقَدِّمُوا بَيْنَ يَدَيِ اللَّهِ وَرَسُولِهِ﴾ هر جا او مهربان است، مهربان؛ هر جا خشمگین است، عصبانی؛ آنجا که امر می‌کند، امتثال کنید و آنجا که نهی می‌کند، ترک.... نه علم و اندیشه خویش را بر وحی الهی تحمیل کنید و نه عواطف و خواسته‌های خود را حاکم سازید، بلکه به مؤمنان مهربان باشید، گرچه از شما بیگانه باشند و به کافران سرسختی نشان دهید، گرچه از بستگان شما به شمار آیند.
• معیّت با پیغمبر چونان "معیت معلولین علت ثالثه" نیست، بلکه همانند "معیّت علت و معلول" است، گاهی دو مأموم با هم‌اند و گاه امام و مأموم با هم؛ شما که با پیغمبر هستید، آن‌گونه باشید که امام و مأموم باهم‌اند، نه معیّت دو مأموم با یکدیگر. فرق اساسی این دوگونه معیّت آن است که در قسم نخست، معیّت مأموم به امامِ قائم است و مأموم به تبع امام با او معیّت دارد، ولی در قسم دوم، معیّت هر دو به شخص ثالث یا شیء ثالث وابسته است و آن امام است. کسی حق ندارد خود را در عرض پیغمبر قرار دهد؛ بلکه نظیر علت و معلول و امام و مأموم که تقدم از آنِ امام و تأخر از آنِ مأموم است، امام، مقدم است و مأموم، متأخر. او به تبع امام، افعال را انجام می‌دهد، ولی هر دو با هم نماز می‌خوانند، تقدم و تأخر هر یک محفوظ، ولی معیّت خارجی هم ملحوظ است.
• در بیشتر زیارتنامه‌ها آرزوی مصاحبت آمده است: ؛ ای کاش با شما بودم و به رستگاریِ عظیم می‌رسیدیم.
• سالکان صراط مستقیم می‌توانند پس از این که "با" صدیقان، شهیدان و صالحان بودند، "از" آنان شوند. در این میان تنها راه رسالت و نبوت همواره بر روی دیگران بسته است؛ زیرا آن، منصبی است الهی که با جعل خدای سبحان نصیب شایستگانِ آن می‌شود: ﴿اللَّهُ أَعْلَمُ حَيْثُ يَجْعَلُ رِسَالَتَهُ﴾ ولی راه ولایت، امامت متقیان، ایمان و عمل صالح همواره بر چهره سالکان صالح گشوده است. ازاین‌رو، کسانی مانند "سلمان فارسی" از مرحله معیّت گذشته به مقام رفیع «مِنَّا أَهْلَ الْبَيْتِ» رسیده‌اند و مانند "فضه خادمه" در فضیلت نزول سوره "هل أتی"، که برای اهل بیت(ع) است با آنان شریک می‌شود.

جستارهای وابسته

• آیه صادقین