ابولیلی انصاری
- این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
مقدمه
ملقب به ایسر[۱] که در نامش اختلاف بسیار است. او را اوس، یسار، یسر، بلال، بلیل و داود گفته‌اند. در جنگ احد و دیگر غزوات شرکت داشت[۲]. او از جمله اصحابی است که به کوفه رفت و در محله قبیله جُهَینَه مسکن گزید. ابولیلی، از یاران امیر مؤمنان(ع) بود که به همراه پسرش عبدالرحمان، در جنگ‌های جمل، صفین و نهروان شرکت داشت[۳] گفته شده در صفین شهید شد[۴].
ابولیلی از رسول خدا(ص) سیزده روایت نقل کرده است[۵]. ترمذی، نسائی، ابوداود و ابن ماجه، حدیث او را در صحاح خود آورده‌اند[۶].
پسر ابولیلی، عبدالرحمان تابعی، قاری، فقیه و محدث مشهور است که از اصحاب و دوستداران امیر مؤمنان(ع) به شمار می‌رود[۷]. او تنها ۱۲۰ نفر انصاری از اصحاب رسول خدا(ص) را دید[۸]. در حلقه درس او، اصحاب پیامبر، از جمله براء بن عازب حاضر می‌شدند و از او حدیث می‌شنیدند[۹]. خانه او محل اجتماع قاریان قرآن بود که به دور او جمع می‌شدند[۱۰]. از اخبار مربوط به او چنین به دست می‌آید که وی از نظر فقهی و سیاسی، کاملا گرایش شیعی داشته است. از این رو، وقتی حجاج می‌خواست منصب قضا را بدو واگذارد، ابوالعوام بن حوشب به او گفت: اگر می‌خواهی علی بن ابی طالب را بر قضا بگماری، این کار را بکن [۱۱].
عبدالرحمان در قیام محمد بن عبدالرحمان بن اشعث شرکت کرد و به سال ۸۳ در دیر جَماجِم[۱۲] کشته شد یا در رود دجیل (شعبه‌ای از دجله بغداد) غرق گردید[۱۳].
از نوادگان ابولیلی، محمد بن عبدالرحمان بن ابی لیلی است که فقیه و قاضی عراق، و هم تراز ابوحنیفه به شمار می‌رود[۱۴].[۱۵]
جستارهای وابسته
- عبدالرحمان بن ابولیلی انصاری (فرزند)
- محمد بن عبدالرحمان بن ابی لیلی (نواده)
منابع
پانویس
- ↑ ابن عبدالبر، ج۴، ص۳۰۷.
- ↑ ابن حجر، ج۷، ص۲۹۲.
- ↑ ابن عبد البر، ج۴، ص۳۰۷.
- ↑ ابن حجر، ج۷، ص۲۹۲.
- ↑ ابن حزم، ص۱۴۲.
- ↑ مزی، ج۲۱، ص۴۸۹.
- ↑ ذهبی، العبر، ج۱، ص۷۱؛ همو، سیر اعلام، ج۳، ص۵۱۱ و ج۴، ص۲۶۴.
- ↑ ابن سعد، ج۶، ص۱۶۶.
- ↑ مزی، ج۱۱، ص۳۵۳.
- ↑ ابن سعد، ج۶، ص۱۶۶.
- ↑ ابن سعد، ج۶، ص۱۶۶.
- ↑ هفت فرسخی بیرون کوفه به طرف بصره؛ ر.ک: باقوت حموی، ج۲، ص۵۰۳.
- ↑ ابن سعد، ج۶، ص۱۶۸؛ مزی، ج۱۱، ص۳۵۳.
- ↑ ذهبی، سیر اعلام، ج۶، ص۳۱۱.
- ↑ هدایت‌پناه، محمد رضا، مقاله «ابولیلی انصاری»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۴۹۱.