هانی بن ثبیت حضرمی در تاریخ اسلامی
- این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
هانی بن ثبیت حضرمی، یکی از سربازان و نیروهای تحت امر عمر بن سعد بود که در کربلا حضور داشت. او از جنایتکاران حادثه کربلا است. او قاتل دو برادر عباس بن علی(ع)، عبدالله و جعفر بن علی بن ابی طالب، عبدالله بن عمیر کلبی و محمد بن ابی سعید بن عقیل بود. او همچنین جزء ده تنی بود که داوطلبانه بر بدن پر از جراحت امام حسین اسب تاختند.
مقدمه]
عبدالله بن عمیر کلبی پس از کشتن یسار غلام زیاد بن ابی‌سفیان غلام زیاد بن ابی سفیان و سالم غلام عبیدالله بن زیاد غلام عبیدالله بن زیاد به خیمه برگشت و پس از سخنانی با همسرش بار دیگر به میدان شتافت و کارزاری سخت نمود و پس از به هلاکت نمودن چند نفر در اثر حمله گروهی از سپاه پسر سعد بر خاک افتاد و شهید شد.
قاتل او هانی بن ثبیت حضرمی و بکر بن حی تمیمی بود.[۱]
عباس بن علی(ع) به برادرانش گفت: «اینک وارد کارزار شوید و مخلصانه در راه یاری دین خدا با دشمنان او نبرد کنید». برادران یکی بعد از دیگری به میدان رفتند. ابتدا عبدالله بن علی بن ابی طالب به میدان شتافت و در حالی‌که رجز می‌خواند، می‌جنگید. او پس از نبردی سخت و از پای درآوردن تنی چند بالاخره با هانی بن ثبیت حضرمی به مبارزه پرداخت و با دو ضربت که در میانشان رد و بدل شد، به دست هانی به شهادت رسید. هانی سر او را از تن جدا نمود. برخی نوشته‌اند با نیزه خولی بن یزید اصبحی و به دست مردی از بنی تمیم و پس از زخم‌های فراوان به شهادت رسید.[۲]
پس از او جعفر بن علی ابن ابی‌طالب، به میدان شتافت و در حالی که رجز می‌خواند، جنگید. او نیز پس از نبردی سخت، با تیر خولی بن یزید اصبحی که به پیشانی یا چشمش اصابت کرد، از پا درآمد و هانی بن ثُبَیت حضرمی سر او را نیز از تن جدا کرد.[۳]
در زیارت ناحیه مقدسه نام قاتل دو برادر، هانی بن ثبیت حضرمی ذکر شده و بر او لعنت فرستاده شده‌است.
نحوه شهادت محمد بن ابی سعید بن عقیل نیز بنا به نقل منابع چنین آمده است: در روز عاشورا امام حسین(ع) ناجوانمردان سپاه اموی را به خاک هلاکت می‌افکند. در این هنگام از سراپرده امام، کودکی بیرون آمد که دو گوشواره در گوش داشت و از وحشت و حیرت به جانب چپ و راست می‌نگریست و گوشواره‌هایش می‌لرزید. هانی بن ثبیت حضرمی بر او حمله برد و او را شهید کرد.[۴]
بنا به نقل دیگر لقیط بن ناشر جهنی به‌وسیله تیری که به جانبش پرتاب کرد، او را مجروح و هانی بن ثبیت حضرمی با شمشیر او را شهید کرد.[۵] بنا به نقلی او قاتل عبدالله بن حسن بن علی هم بوده است.[۶]
پس از شهادت امام حسین(ع) در کوفه می‌زیست. بنا به نقل ابو هذیل سکونی در روزگار خالد بن عبدالله او که پیری فرتوت بود و در انجمن حضرمیان نشسته بود، می‌گفت: من از جمله کسانی بودم که در موقع کشته شدن امام حسین(ع) حضور داشتم و جزء گروه ده نفره اسب سوارانی بودم که بر پیکر او اسب تاراندم.[۷] اگر چنین چیزی صحت داشته باشد پس او به دست مختار ثقفی کشته نشده است، در حالی‌که مختار هر ده تن را به مجازات رساند.[۸]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ انساب الاشراف، بلاذری، احمدبن یحیی، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹۹۶ – ۲۰۰۰ میلادی، ج۳، ص۱۹۴؛ تاریخ طبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ قمری / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ میلادی.، ج۵، ص۴۳۶؛ الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، عزّالدین علی بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبه التراث، بیروت: ۱۳۸۵-۱۳۸۶ قمری، ج۴، ص۶۸-۶۹؛ نهایة الارب فی فنون الادب، نویری، شهاب الدین احمد، ترجمه دکتر محمود مهدوی دامغانی، تهران: انتشارات امیر کبیر، ۱۳۶۵ شمسی.، ج۷، ص۱۸۷؛ تنقیح المقال فی احوال الرجال، مامقانی، شیخ عبدالله، نجف: المطبعة الحیریه، ۱۳۵۲ قمری، ج۲، ص۲۰۱؛ بحار الانوار الجامعه لدرر الائمه الاطهار(ع)، علامه مجلسی، ملامحمد باقر، تهران: مکتبه الاسلامیه، ۱۳۶۲ شمسی، ج۴۴، ص۳۲۰، ج۴۵، ص۱۷؛ انصار الحسین(ع)، محمد مهدی شمس‌الدین، ترجمه سید ناصر هاشم‌زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل، ۱۳۸۷ شمسی.(ع)، محمدمهدی شمس‌الدین، ترجمه سیدناصر هاشم‌زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل، ۱۳۸۷ شمسی.، ص۸۴.
- ↑ ر.ک: الطبقات الکبری، ابن سعد کاتب واقدی، محمد، چاپ احسان عباس، بیروت: دار صادر، ۱۴۰۵ قمری.، ج۵، ص۴۷۵؛ الاخبار الطوال، دینوری، ابوحنیفه احمدبن داود، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره: ۱۹۶۰ میلادی، ص۲۵۷؛ تاریخ طبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ قمری / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ میلادی، ج۵، ص۴۴۹؛ مروج الذهب و معادن الجوهر، مسعودی، علی بن الحسین، چاپ باربیه دومنار و پاوه دو کورتی، پاریس: ۱۸۶۱-۱۸۷۷ میلادی، ج۳، ص۶۳؛ الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، عزّالدین علی بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبه التراث، بیروت: ۱۳۸۵-۱۳۸۶ قمری، ج۴، ص۷۶؛ مقتل الحسین خوارزمی، خوارزمی، حسین، به کوشش الشیخ محمد السماوی، نجف: مطبعه الزهراء، ۱۳۶۷ قمری.، ج۲، ص۲۸؛ انصار الحسین(ع)، محمدمهدی شمس‌الدین، ترجمه سیدناصر هاشم‌زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل، ۱۳۸۷ شمسی.، ص۱۴۵-۱۴۶.
- ↑ ر.ک: الطبقات الکبری، ابن سعد کاتب واقدی، محمد، چاپ احسان عباس، بیروت: دار صادر، ۱۴۰۵ قمری.، ج۵، ص۴۷۵؛ الاخبار الطوال، دینوری، ابوحنیفه احمدبن داود، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره: ۱۹۶۰ میلادی.، ص۲۵۷؛ تاریخ طبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ قمری / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ میلادی، ج۵، ص۴۴۹؛ ارشاد، ج۲، ص۱۱۳؛ فهرست کتب الشیعه و اصولهم و اسماء المصنفین و اصحاب الاصول (الفهرست)، طوسی، ابو جعفر محمدبن حسن، چاپ عبدالعزیز طباطبایی، قم: ۱۴۲۰ قمری.، ص۷۲؛ مروج الذهب و معادن الجوهر، مسعودی، علی بن الحسین، چاپ باربیه دومنار و پاوه دوکورتی، پاریس: ۱۸۶۱-۱۸۷۷ میلادی.، ج۳، ص۶۳؛ الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، عزّالدین علی بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبه التراث، بیروت: ۱۳۸۵-۱۳۸۶ قمری.، ج۴، ص۷۶؛ مقتل الحسین خوارزمی، خوارزمی، حسین، به کوشش الشیخ محمد السماوی، نجف: مطبعه الزهراء، ۱۳۶۷ قمری.، ج۲، ص۲۸؛ اعیان الشیعه، امین، سیدمحسن، چاپ حسن امین، بیروت: ۱۴۰۳ قمری.، ج۴، ص۱۲۹؛ تنقیح المقال فی احوال الرجال، مامقانی، شیخ عبدالله، نجف: المطبعة الحیریه، ۱۳۵۲ قمری، ج۱، ص۲۱۹؛ نقد الرجال، حسینی تفرشی، میر مصطفی بن حسین، تهران: ۱۳۱۸ شمسی.، ص۷۱؛ اقبال اقبال بالاعمال الحسنه فیما یعمل مرة فی السنه، سیدبن طاووس، علی بن موسی، تحقیق جواد قیومی اصفهانی، قم: مکتبه الاعلام السلامی، ۱۴۱۴ قمری، ج۳، ص۷۸؛ انصار الحسین(ع)، محمدمهدی شمس‌الدین، ترجمه سیدناصر هاشم‌زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل، ۱۳۸۷ شمسی(ع)، محمدمهدی شمس‌الدین، ترجمه سیدناصر هاشم‌زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل، ۱۳۸۷ شمسی.، ص۱۴۶؛ منتهی الآمال، قمی، شیخ عباس، تهران: انتشارات فراروی، ۱۳۸۱ شمسی.، ج۱، ص۳۸۲؛ انصار الحسین(ع)، محمدمهدی شمس‌الدین، ترجمه سیدناصر هاشم‌زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل، ۱۳۸۷ شمسی.، ص۱۴۵-۱۴۶.
- ↑ تاریخ طبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ قمری / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ میلادی.، ج۵، ص۴۶۹؛ مقاتل الطالبیین، ص۹۲؛ الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، عزّالدین علی بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبه التراث، بیروت: ۱۳۸۵-۱۳۸۶ قمری.، ج۴، ص۷۶؛ البدایه و النهایه، ابن‌کثیر دمشقی، عمادالدین اسماعیل‌بن عمر، قاهره: ۱۹۳۲ میلادی.، ج۸، ص۱۸۶؛
- ↑ برای تفصیل بیشتر ر.ک: تاریخ طبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲– ۱۳۸۷ قمری / ۱۹۶۲– ۱۹۶۷ میلادی.، ج۵، ص۴۶۹؛ مقاتل الطالبیین، ص۹۲؛ رجال طوسی، ص۸۰؛ ۱۵۱؛ الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، عزّالدین علی بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبه التراث، بیروت: ۱۳۸۵-۱۳۸۶ قمری.، ج۴، ص۷۶؛ البدایه و النهایه، ابن‌کثیر دمشقی، عمادالدین اسماعیل‌بن عمر، قاهره: ۱۹۳۲ میلادی.، ج۸، ص۱۸۶؛ ۲.ابصار العین فی انصار الحسین(ع)، محمدمهدی شمس‌الدین، ترجمه سیدناصر هاشم‌زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل، ۱۳۸۷ شمسی.، سماوی، محمدبن طاهر، تحقیق محمدجعفر طبسی، مرکز الدراسات الاسلامیه لحرس التوره.، ص۹۱؛ اعیان الشیعه، امین، سیدمحسن، چاپ حسن امین، بیروت: ۱۴۰۳ قمری.، ج۳، ص۲۹۳؛ وسیله الدارین فی انصار الحسین(ع)، محمدمهدی شمس‌الدین، ترجمه سیدناصر هاشم‌زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل، ۱۳۸۷ شمسی.، موسوی زنجانی، بیروت: مؤسسه اعلمی، ۱۴۰۲ قمری.، ص۲۳۲؛ تنقیح المقال فی احوال الرجال، مامقانی، شیخ عبدالله، نجف: المطبعة الحیریه، ۱۳۵۲ قمری.، ج۲، ص۶۰؛ انصار الحسین(ع)، محمدمهدی شمس‌الدین، ترجمه سیدناصر هاشم‌زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل، ۱۳۸۷ شمسی.، ص۱۵۱
- ↑ الطبقات الکبری، ابن سعد کاتب واقدی، محمد، چاپ احسان عباس، بیروت: دار صادر، ۱۴۰۵قمری.، ج۵، ص۴۷۶؛ تاریخ طبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷قمری / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷میلادی، ج۵، ص۴۶۸؛ الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، عزّالدین علی بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبه التراث، بیروت: ۱۳۸۵-۱۳۸۶ قمری.، ج۴، ص۹۲.
- ↑ تاریخ طبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ قمری / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ میلادی، ج۵، ص۴۴۹؛ البدایه و النهایه، ابن‌کثیر دمشقی، عمادالدین اسماعیل‌بن عمر، قاهره: ۱۳۳۲ میلادی، ج۸، ص۱۸۶.
- ↑ محمدزاده، مرضیه، دوزخیان جاوید، ص۲۶۷-۲۶۹.