ابراهیم بن خلاد انصاری
مقدمه
غالباً او را از تیره خزرج معرفی کرده‌اند[۱]. که ادامه نسب او چنین است:... ابن ثعلبة بن عمرو بن حارثة بن أمریء القیس بن مالک بن أغر بن ثعلبة بن کعب بن خزرج بن حارث بن خزرج[۲]، ولی ابن منده[۳] او را به اشهلی شناسانده است.
ابن اثیر[۴] این دو انتساب را متناقض می‌داند؛ چرا که هرگاه به طور مطلق اشهلی گفته شود، منظور عبدالأشهل است که از اوس هستند. سپس ابن اثیر[۵] برای توجیه انتساب دوم می‌گوید: شاید منظور، انتساب او به عبدالاشهل بن دینار بن نجار باشد که خزرجی بودن او نیز درست خواهد بود. این توجیه ابن اثیر، با توجه به نسب ابراهیم صحیح نیست.
صحابی بودن او افزون بر گفته ابن منده که او را در خردسالی نزد پیامبر آوردند[۶]، به یک روایت از رسول خدا(ص) مستند است که مضمون آن، چندان دلالتی بر صحابی بودن او ندارد؛ زیرا بیان می‌کند: "جبرئیل به پیامبر فرمود: تلبیه‌گو و قربانی دهنده باش"[۷].
حدیث‌شناسان، این روایت را مرسل می‌دانند. در منابع دیگر، وی این حدیث را از پدرش نقل کرده است[۸]، ولی هیثمی[۹] احتمال داده که ابراهیم افزون بر شنیدن این مطلب از پدرش، خود نیز آن را از پیامبر شنیده باشد. این در حالی است که ابن حجر[۱۰] حتی شنیدن روایت ابراهیم را از پدرش رد کرده است. ابن اثیر[۱۱]، شهادت خلاد، پدر ابراهیم را در غزوه بنی قریظه، دلیلی بر صحابی بودن ابراهیم و برادرش سائب دانسته می‌داند.
دمیاطی[۱۲] برای رد صحابی بودن ابراهیم، به نسب او استناد کرده که ابن منده آن را چنین بیان داشته است: ابراهیم بن خلاد بن سائب بن خلاد بن سوید خزرجی، ترمذی[۱۳] نیز نسب او را این گونه صحیح دانسته است. آنگاه دمیاطی افزوده است که با توجه به گفته ابن سعد که خلاد بن سائب از طبقه دوم تابعان است، چگونه تولد ابراهیم در زمان رسول خدا(ص) ممکن است؟!
ابن حجر[۱۴] سخن دمیاطی را رد کرده و احتمال داده است ابراهیم مورد بحث، برادر سائب بن خلاد باشد. این سخن آخرِ ابن حجر جای تعجب دارد؛ زیرا شکی نیست که سائب[۱۵] و ابراهیم، فرزندان خلاد بن سوید هستند. هر چند ابن سعد[۱۶] برای خلاد بن سوید فرزندی به نام ابراهیم برشمرده، احتمال خلط شدن این فرد با فرد مورد بحث زیاد است و دمیاطی باید این مطلب را ثابت کند که تنها یک نفر به نام ابراهیم بن خلاد بن سائب وجود دارد و خلاد بن سوید، فرزندی به نام ابراهیم نداشته است؛ البته چنین فرضیه‌ای باطل است[۱۷].[۱۸]
جستارهای وابسته
- خلاد بن سوید خزرجی انصاری (پدر)
- سائب بن خلاد انصاری (برادر)
منابع
پانویس
- ↑ ابن سعد، ج۳، ص۵۳۰؛ خلیفة بن خیاط، ص۴۴۳؛ ابونعیم، ج۱، ص۲۰۸؛ طبرانی، ج۱، ص۳۳۳.
- ↑ ابن سعد، ج۳، ص۵۳۰؛ خلیفة بن خیاط، ص۱۶۳؛ ابن حبان، ج۳، ص۱۱۲؛ ابن اثیر، ج۲، ص۱۸۲.
- ↑ ابن اثیر، ج۱، ص۱۵۵.
- ↑ ابن اثیر، ج۱، ص۱۵۶.
- ↑ ابن اثیر، ج۱، ص۱۵۶.
- ↑ ذهبی، ج۱، ص۲؛ ابن حجر، ج۱، ص۳۲۲.
- ↑ "جَاءَ جِبْرِيلُ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَ: يَا مُحَمَّدُ، كُنْ عَجَّاجاً ثَجَّاجاً "؛ طبرانی، ج۱، ص۳۳۳؛ ابونعیم، ج۱، ص۲۰۹.
- ↑ ابن ابی عاصم، ج۴، ص۱۸؛ طبرانی، ج۷، ص۱۴۴.
- ↑ هیثمی، ج۳، ص۲۲۴.
- ↑ ابن حجر، ج۱، ص۳۲۲.
- ↑ ابن اثیر، ج۲، ص۱۸۴.
- ↑ ابن حجر، ج۱، ص۳۲۲.
- ↑ ترمذی، ج۲، ص۱۶۳.
- ↑ ابن حجر، ج۱، ص۳۲۲.
- ↑ ر.ک: سائب بن خلاد بن سوید.
- ↑ ابن سعد، ج۵، ص۲۷۰.
- ↑ ر.ک: خلاد بن سوید.
- ↑ هدایت‌پناه، محمد رضا، مقاله «ابراهیم بن خلاد بن سوید خزرجی انصاری»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۹۷-۹۸.