ایاس بن سلمة بن اکوع اسلمی خزاعی
- این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
مقدمه
کنیه‌اش «ابوسلمه» و «ابوبکر»[۱] و نسبش چنین است: ایاس بن سلمة بن عمرو بن سنان بن اسلم بن أفصی بن عامر بن قمعة بن الیاس بن مضر[۲] تیره اسلم از خزاعه است[۳] و از این رو، ایاس را به حجازی[۴] و از آن‌رو که ساکن مدینه بوده است، مدنی گویند[۵].
ابن حجر[۶] به نقل از ابن عبدالبر، با استناد به شعر ایاس در مدح رسول خدا(ص)، نام او را در شمار صحابه آورده است. ابن حجر سرودن شعر را دلیل بر صحابی بودن او ندانسته و گوید: اگر منظور از این شاعر، همان ایاس باشد که ابوالعُمَیِّس (معتبة بن عبدالله مسعود هذلی) راوی اوست[۷]، ایاس صحابی نیست؛ زیرا این شاعر در زمان عثمان به دنیا آمده است، مگر اینکه پسر دیگر سلمة بن اکوع نیز به نام ایاس باشد[۸]. فرضیه اخیر ابن حجر با توجه به سن پایین سلمه در ابتدای هجرت[۹] نمی‌تواند صحیح باشد.
افزون بر این، مرزبانی در معجم الشعراء اشعار ایاس را نقل کرده، ولی اشاره‌ای به صحابی بودن او نکرده است[۱۰]. با این توضیحات، جای شگفتی است که ابن حجر با این حال که در صحابی بودن ایاس تردید جدی کرده است و بر این اساس باید نام او را در قسمت چهارم یعنی توهمات [۱۱] قرار می‌داد، اما در بخش اول آورده است. افزون بر ادله خود ابن حجر، ابن سعد[۱۲]، خلیفة بن خیاط[۱۳] و ابن حبان[۱۴] نام او را در شمار تابعین مدینه آورده و سال وفات ایاس را ۱۱۹ هجری در ۷۷ سالگی در مدینه گفته‌اند. بنابراین، تولد او به سال ۴۲ هجری خواهد بود، نه در زمان عثمان که ابن حجر روایت کرده است. همچنین وی تمام روایاتش را که فراوان است[۱۵]، از پدرش نقل کرده است[۱۶]. توثیق او نیز از سوی تراجم نگاران، دلیل دیگری بر تابعی بودن او از نظر آنان است.[۱۷]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ ابن سعد، ج۵، ص۱۹۲؛ مزی، ج۲، ص۳۶۴.
- ↑ خلیفة بن خیاط، الطبقات، ص۴۵۹؛ ابن سلام، ص۲۹۱؛ ابن حزم، ص۲۴۰.
- ↑ ابن حزم، ص۲۳۵ و ۲۴۰؛ سمعانی، ج۱، ص۱۵۱.
- ↑ عجلی، ج۱، ص۲۳۹؛ ابن ابی حاتم، ج۲، ص۲۸۰.
- ↑ باجی، ج۱، ص۴۰۰.
- ↑ ابن حجر، ج۱، ص۳۱۰.
- ↑ چنان که ابن ابی حاتم، ج۶، ص۳۷۲؛ مزی، ج۲، ص۳۶۵-۳۶۴ به این مطلب تصریح کرده‌اند.
- ↑ ابن حجر، ج۱، ص۳۱۰.
- ↑ او سال ۷۴ در هشتاد سالگی درگذشت، ر.ک: ابن سعد، ج۴، ص۳۰۸.
- ↑ ابن حجر، ج۱، ص۳۱۰.
- ↑ اشخاصی که صحابی بودن آنان مردود و یا مورد تردید جدی است.
- ↑ ابن سعد، ج۵، ص۱۹۱-۱۹۲.
- ↑ التاریخ، ص۲۷۵؛ همو، الطبقات، ص۴۳۲ و ۴۵۹.
- ↑ ابن حبان، ج۴، ص۳۶-۳۵.
- ↑ ابن سعد، ج۵، ص۲۴۸.
- ↑ ر.ک: أحمد بن حنبل، ج۴، ص۴۵؛ دارمی، ج۱، ص۳۶۳؛ بخاری، ج۴، ص۳۱ و ج۵، ص۶۵؛ مسلم، ج۱، ص۶۹؛ نسائی، ج۳، ص۱۰۰؛ ابن ابی عاصم، ص۴۸۷؛ بیهقی، ج۳، ص۱۹۰.
- ↑ محمد رضا هدایت‌پناه، مقاله «ایاس بن سلمة بن اکوع اسلمی خزاعی»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص:۱۸۱-۱۸۲.