جارود عبدی در قرآن

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث جارود عبدی است. "جارود عبدی" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

جارود عبدی در قرآن - جارود عبدی در تاریخ اسلامی

مقدمه

بیشتر منابع نام وی را بشر بن عمرو بن حنش قیسی از قبیله عدنانی عبدالقیس ثبت کرده‌اند که در بحرین می‌‌زیستند. برخی نیز نام جدش را به اختلاف مُعَلَّی، حَنَش و عَلاء و کنیه‌اش را به اختلاف ابومنذر، ابوغیّاث یا ابوعتّاب دانسته‌اند که احتمالاً تصحیف هم باشند. وی از بزرگان عبدالقیس است از او با القابی چون جارود (شوم) و ظِئر العَناق (گردن کوتاه) کنایه از کوتاهی قد یاد شده است؛ گویا از این جهت به جارود لقب یافت که روزی با شتر مریض خود نزد دایی‌هایش "بنی‌شیبان" رفت و موجب مرگ شتران آنان گردید. نام مادر جارود را "دُرَیْمَکه" یا "دَرْ مکه" دختر رَوَیْم یا رؤیم یاد کرده‌اند.

جارود تا سال دهم هجری مسیحی ماند. در این سال همراه هیئت قبیله عبدالقیس از بحرین نزد پیامبر(ص) آمد. در این ملاقات آن حضرت ضمن گله‌مندی از تأخیر جارود در پذیرش اسلام، از وی خواست شهادتین بگوید. جارود پس از طرح پرسش‌هایی و ضمانت پیامبر درباره عذاب نشدنش در آخرت، به اتفاق همراهانش، اسلام آورد و با آن حضرت بیعت کرد و سپس در عظمت رسول خدا اشعاری سرود. وی همچنین مدتی برای فراگیری تعالیم اسلام در مدینه ماند. به روایت قتاده آیات ﴿الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ مِنْ قَبْلِهِ هُمْ بِهِ يُؤْمِنُونَ وَإِذَا يُتْلَى عَلَيْهِمْ قَالُوا آمَنَّا بِهِ إِنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّنَا إِنَّا كُنَّا مِنْ قَبْلِهِ مُسْلِمِينَ أُولَئِكَ يُؤْتَوْنَ أَجْرَهُمْ مَرَّتَيْنِ بِمَا صَبَرُوا وَيَدْرَءُونَ بِالْحَسَنَةِ السَّيِّئَةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنْفِقُونَ وَإِذَا سَمِعُوا اللَّغْوَ أَعْرَضُوا عَنْهُ وَقَالُوا لَنَا أَعْمَالُنَا وَلَكُمْ أَعْمَالُكُمْ سَلَامٌ عَلَيْكُمْ لَا نَبْتَغِي الْجَاهِلِينَ﴾ درباره جمعی از اهل کتاب (مانند جارود) نازل شده است که به اسلام درآمدند؛ اما با توجه به مکی بودن این سوره به نظر می‌‌رسد که این آیات را مفسران بر جارود تطبیق داده‌اند. در این آیات به آن عده از اهل کتاب اشاره شده که وحی را پذیرفته، در برابر آن تسلیم‌اند و در نتیجه از اجر مضاعف برخوردار خواهند بود.

در پی رحلت پیامبر و ارتداد قبایل بحرین از جمله قبیله عبدالقیس، جارود بر اسلام خود پا برجا ماند و ضمن برحذر داشتن قبیله خود از ارتداد و تضمین برگشت اموال از دست رفته آنان، موجب بازگشت آنان به اسلام شد. در خلافت ابوبکر، میان طائفه عبدالقیس به رهبری جارود و قبیله بکر بن وائل که از پشتیبانی ایرانیان برخوردار بودند جنگی سخت و طولانی درگرفت که به شکست قبیله عبدالقیس انجامید، به گونه‌ای که ایشان از دولت مدینه کمک خواستند؛ اما اینکه به آنان کمکی رسید یا نه اطلاعی در دست نیست.

شهادت جارود بر شرابخواری قدامة بن مظعون والی عمر بر بحرین موجب اجرای حدّ بر وی گردید. با گسترش فتوحات و جابه جایی قبایل، جارود در بصره ساکن گشت و سرانجام در سال ۲۰ یا ۲۱ هجری در عقبه الطین (در ساحل خلیج فارس) یا در فتح نهاوند در همان سال کشته شد. برخی نیز مرگ او را در زمان خلافت عثمان دانسته‌اند. در زمان خلافت امیرمؤمنان علی(ع) آن حضرت طی نامه ای به منذر فرزند جارود (کارگزار ناحیه ای)، ضمن ستایش از پدرش، منذر را به جهت خیانت به بیت المال سرزنش کرد.از جارود به عنوان راوی حدیث پیامبر(ص) و همچنین آشنا به علوم مختلف یاد شده است .

منابع

• محقق راد، مصطفی، مقاله «جارود عبدی»، دائرة المعارف قرآن کریم ج۹