اقتصاد در لغت

مقدمه

اقتصاد به معنای میانه روی واعتدال است. ریشه این لغت از «قصد» به معنای میانه‌روی و تجاوز نکردن است. و مقتصد به معنای «معتدل» است. این واژه در قرآن کریم هم به همین معنی به کار رفته است، چنان که می‌فرماید: ﴿مِنْهُمْ أُمَّةٌ مُقْتَصِدَةٌ﴾^[۱] یعنی ملتی که رفتارهایش بر اساس اعتدال و دوری از افراط و تفریط است و در آیه دیگری آمده است: ﴿وَاقْصِدْ فِي مَشْيِكَ﴾^[۲]. حضرت علی(ع) هم در وصیت خود به امام حسن(ع) می‌فرماید: «وَ اقْصِدْ يَا بُنَيَّ فِي مَعِيشَتِكَ وَ اقْتَصِدْ فِي عِبَادَتِكَ»؛ «فرزندم، در امور مالی و وضعیت معیشتی و نیز در عبادت میانه رو باش»^[۳].

امام(ع) در خطبه همام یکی از صفات پرهیزگاران را این گونه برمی‌شمارد «وَ مَلْبَسُهُمُ الِاقْتِصَادُ»؛ «پوشش آنها میانه‌روی است»^[۴].

البته باید توجه داشت که در لسان پیشوایان دینی، واژه‌ای که در خصوص مسائل اقتصادی بیشتر به کار می‌رفته است، تقدیر در معیشت، بوده است فی المثل امام علی(ع) می‌فرماید: اصلاح امور مردم به سه چیز بستگی دارد

تفقه در دین و شناخت قوانین اسلام؛
صبر و تحمل مشکلات؛
حسن تقدیر و اندازه‌گیری در معیشت^[۵].^[۶]

منابع

ناظم‌زاده، سید اصغر، تجلی امامت

پانویس

↑ «برخی از ایشان امتی میانه‌رو هستند» سوره مائده، آیه ۶۶.
↑ «و در راه رفتنت میانه‌رو باش» سوره لقمان، آیه ۱۹.
↑ شیخ عباس قمی، سفینة البحار، ج۲، ص۴۱۰.
↑ نهج البلاغه، خطبه ۱۹۳.
↑ بحار الانوار، ج۷۱، ص۳۴۴.
↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، تجلی امامت ص ۳۷۳.

[1] «برخی از ایشان امتی میانه‌رو هستند» سوره مائده، آیه ۶۶.

[2] «و در راه رفتنت میانه‌رو باش» سوره لقمان، آیه ۱۹.

[3] شیخ عباس قمی، سفینة البحار، ج۲، ص۴۱۰.

[4] نهج البلاغه، خطبه ۱۹۳.

[5] بحار الانوار، ج۷۱، ص۳۴۴.

[6] ناظم‌زاده، سید اصغر، تجلی امامت ص ۳۷۳.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]