ازهر بن مکمل بن عوف بن عبد قرشی
مقدمه
زبیر بن بکار، او را از قریش و از خاندان بنو زهره دانسته است[۱]. ابن حجر[۲] نام او را در بخش دوم کتابش (صغار صحابه) آورده و می‌گوید: گویا اَزهر در کوچکی، پدرش را از دست داده است؛ چراکه در شمار صحابه هیچ یادی از مُکمِل نشده و احتمال دارد مشرک از دنیا رفته باشد. این در حالی است که برادر أزهر، یعنی عبدالله بن مکمل از صحابه است. خانه آنان در کنار مسجدالنبی(ص) و غرب خانه دارالقضاء[۳] بود و عبدالرحمان بن عوف آن را به آل مکمل بخشیده یا فروخته بود. آل مکمل آن را به مهدی عباسی فروختند و تا زمان ابن شبه در اختیار فرزندان مهدی و رو به ویرانی بوده است[۴]. ابن شبه گوید: همین خانه بود که فرزندان مکمل به پیامبر گفتند: ای رسول خدا(ص)، از آن وقتی که وارد این خانه شدیم، جمعمان پراکنده و دارایی‌مان از بین رفت. حضرت فرمود: این خانه را ترک کنید که شوم است. حتی قثم وقتی خواست آن را بخرد تب کرد[۵].
به سبب نقل روایاتی که گویا از سوی علمای یهود و نصارا در میان مردم منتشر شده بود[۶]، تصور همگانی و حتی عبدالملک بن مروان بر این بود که اَزهر به خلافت خواهد رسید[۷]. از این رو، وقتی ازهر در فیفاء[۸] درگذشت و حفص بن عمر بن عبدالعزیز خبر مرگ او را به عبدالملک رساند، از تعجب از جای خود برخاست و دو مرتبه به او گفت: راست می‌گویی؟! حفص گفت: من خود او را دفن کردم. عبدالملک گفت: پس معلوم شد که روایات اهل کتاب صحت نداشته است[۹].[۱۰]
منابع
پانویس
- ↑ ابن حجر، ج۱، ص۳۲۵.
- ↑ ابن حجر، ج۱، ص۳۲۵.
- ↑ سبب نامگذاری اینکه عبدالرحمان بن عوف چند شبی که بحث شورای خلافت بود در آن قرار داشت. ر.ک: یوسفی غروی، ۲، ص۳۶.
- ↑ ابن شبه، ج۱، ص۲۳۴-۲۳۵؛ این خانه در توسعه مسجد خراب شد.
- ↑ ابن شبه، ج۱، ص۲۳۴-۲۳۵.
- ↑ ابن عساکر، ج۳۶، ص۳۲۲.
- ↑ ابن عساکر، ج۳۶، ص۳۲۳.
- ↑ زمینی هموار را گویند و به جاهای مختلف اضافه شده است، فیفاء الخبار نزدیک مدینه؛ فیفاء غزال نزدیک مکه در ابطح و فیفاء رشاد مکان دیگری است: یاقوت حموی، ج۴، ص۲۸۵.
- ↑ ابن عساکر، ج۳۶، ص۳۲۳؛ ابن حجر، ج۱، ص۳۲۵.
- ↑ هدایت‌پناه، محمد رضا، مقاله «ازهر بن مکمل بن عوف بن عبد قرشی»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص:۳۳-۳۴.