آیا اصحاب و شیعیان امام حسین به عصمت آن حضرت اعتقاد داشتند؟ (پرسش)
| آیا اصحاب و شیعیان امام حسین به عصمت آن حضرت اعتقاد داشتند؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ عصمت |
| مدخل بالاتر | عصمت امام |
| مدخل اصلی | عصمت امام در معارف و سیره حسینی |
| تعداد پاسخ | ۱ پاسخ |
آیا اصحاب و شیعیان امام حسین به عصمت آن حضرت اعتقاد داشتند؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث عصمت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی عصمت مراجعه شود.
پاسخ نخست
حجت الاسلام و المسلمین دکتر فاریاب در کتاب «عصمت امام» در این‌باره گفته‌‌اند:
آری، برخی از شواهد گویای اعتقاد شیعیان در عصر امام حسین (ع) به عصمت آن حضرت، عبارت‌اند از:
- ابن عساکر نقل می‌کند که روزی امام حسین (ع) در حال نماز متوجه شد که نیازمندی منتظر پایان نماز است تا از حضرت درخواست کمک مالی بکند. ایشان نماز خود را کوتاه کرد و به قنبر دستور داد تا دویست درهم به آن نیازمند بدهد. پس از آن، امام (ع) در قالب اشعاری از اینکه نتوانسته بیشتر از این به وی کمک کند، شروع به عذرخواهی از اعرابی نیازمند کرد[۱]. اعرابی نیز در وصف امام (ع) و خاندان ایشان گفت: «آنها افرادی تطهیرشده هستند... هرجا از آنها یاد کنند، بر آنها درود خواهند فرستاد»[۲].
- فرزدق در وصف امام حسین (ع) این ابیات را سرود: «این فرد، فرزند بهترین بندگان خداست. این فرد، تقی، نقی، پاکیزه و پرچم دین است. پیامبر، پدر این حسین است، و با نور هدایت او امت‌ها هدایت می‌شوند»[۳].
- پس از مرگ معاویه، شیعیان کوفه با نوشتن نامه‌ای به امام حسین (ع)، ضمن ابراز وفاداری خود به آن حضرت، بر هدایت شده بودن ایشان تأکید کردند[۴]. این نامه دربردارنده نکات قابل تأملی است: اولاً، نویسندگان این نامه از مفاهیمی همچون «مأمون»، «سدید» و «مهدی» استفاده کرده‌اند که نشان دهنده اعتقاد آنان به الهی بودن عصمت امام (ع) است. از این رو، می‌توان گفت که مؤلفه‌های عصمت از زمان امیرالمؤمنین (ع) و پیش از آن در عصر نبوی به درستی به این زمانه منتقل شده است؛ ثانیاً، نویسندگان این نامه، خود را نماینده جامعه شیعه در کوفه می‌دانند. از این رو، می‌توان چنین اعتقادی را باور رایج آن جامعه به شمار آورد.
- حجاج بن مسروق، از یاران امام (ع) در جریان قیام عاشورا، در کربلا ضمن ابراز خوشحالی از اینکه امروز رسول خدا (ص) را می‌بیند، امام حسین (ع) را راهنمایی هدایت شده شمرد[۵]؛
- پس از پایان نبرد خونین کربلا، ابن زیاد بالای منبر رفت و با ناسزاگویی به امیرالمؤمنین و امام حسین (ع)، خوشحالی خود را از پیروزی در جنگ ابراز کرد. در این هنگام عبدالله بن عفیف ازدی که یک چشمش را در جنگ جمل و چشم دیگرش را در جنگ صفین از دست داده بود، بلند شد و با شجاعت تمام گفت: «ای دشمن خدا، آیا تو ذریه پاکی را که خداوند پلیدی را از آنان دور کرده است، می‌کشی و آن‌گاه گمان می‌کنی که بر دین اسلام هستی»؟[۶].
- در خلال نبردهای توابین، پس از قیام عاشورا، مختار ثقفی و ابراهیم بن اشتر انگیزه خود را از قیام، خون‌خواهی کسانی دانستند که آیه تطهیر در حق آنان نازل شده است[۷].[۸]
منبع‌شناسی جامع عصمت
پانویس
- ↑ خذها فاني إليك معتذر / و اعلم بأني عليك ذو شفقة لو كان في سيرنا عصا تمد إذا / كانت سمانا عليك مندفقة لكن ريب المنون ذو نكد / والكف منا قليلة النفقة؛ علی بن حسن بن عساکر، ترجمة الامام الحسین (ع)، تحقیق محمدباقر محمودی، ص۲۲۹-۲۳۰.
- ↑ علی بن حسن بن عساکر، ترجمة الامام الحسین (ع)، تحقیق محمدباقر محمودی، ص۲۲۹-۲۳۰.
- ↑ «هَذَا ابْنُ خَيْرِ عِبَادِ اللَّهِ كُلِّهِمُ *** هَذَا التَّقِيُّ النَّقِيُّ الطَّاهِرُ الْعَلَمُ / هَذَا حُسَيْنٌ رَسُولُ اللَّهِ وَالِدُهُ *** أَمْسَتْ بِنُورِ هُدَاهُ تَهْتَدِي الْأُمَمُ»؛ (احمد بن اعثم کوفی، الفتوح، تحقیق علی شیری، ج۵، ص۷۲؛ محمد بن محمد بن نعمان (شیخ مفید)، الارشاد، ج۲، ص۱۵۱).
- ↑ بسم الله الرحمن الرحيم إلى الحسين بن علي رضي الله عنهما من سليمان بن صرد والمسيب بن نجبة و حبيب بن مظاهر و رفاعة بن شداد و عبدالله بن وال و جماعة شيعته من المؤمنين أما بعد... نحن مقاتلون معك وباذلون أنفسنا من دونك فاقبل إليه فرحا مسرورا مأمونا مباركا سديدا و سيدا أميرا مطاعا إماما خليفة علينا مهديا؛ احمد بن اعثم کوفی، الفتوح، تحقیق علی شیری، ج۵، ص۲۸.
- ↑ أقدم هديت هاديا مهديا فاليوم تلقى جدك النبيا؛ (احمد بن اعثم کوفی، الفتوح، تحقیق علی شیری، ج۵، ص۱۰۹). گفتنی است که در برخی منابع، عین همین ابیات را به زهیر بن قین نیز نسبت داده‌اند. ر.ک: احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، تحقیق سهیل زکار و ریاض زرکلی، ج۴، ص۱۹۶؛ محمد بن جریر طبری، تاریخ طبری، ج۴، ص۳۳۶.
- ↑ «يَا عَدُوَّ اللَّهِ أَ تَقْتُلُ الذُّرِّيَّةَ الطَّاهِرَةَ الَّتِي قَدْ أَذْهَبَ اللَّهُ عَنْهَا الرِّجْسَ فِي کِتَابِهِ وَ تَزْعُمُ أَنَّكَ عَلَى دِينِ الْإِسْلَامِ»؛ احمد بن اعثم کوفی، الفتوح، تحقیق علی شیری، ج۵، ص۱۲۳-۱۲۴.
- ↑ مختار در این باره گفت: إنما خرجت أطلب بدماء أهل البيت الذين أذهب الله عنهم الرجس و طهرهم تطهيرا، و قد والله أشقيت نفسي من أعدائهم و ممن شارك في دمائهم؛ (احمد بن اعثم کوفی، الفتوح، تحقیق علی شیری، ج۶، ص۲۹۱). ابراهیم بن اشتر نیز با بیان جنایات ابن زیاد برای یاران خود، چنین گفت: إنه ما فعل فرعون ببني إسرائيل ما فعل هذا الملعون بأهل البيت الذين أذهب الله عنهم الرجس و طهرهم تطهيرا؛ احمد بن اعثم کوفی، الفتوح، تحقیق علی شیری، ج۶، ص۲۸۰-۲۸۱.
- ↑ فاریاب، محمد حسین، عصمت امام، ص ۱۵۵.