آدم بن ابی‌ایاس عسقلانی

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

آشنایی اجمالی

ابوالحسن آدم بن عبدالرحمان بن محمد عسقلانی خراسانی مروزی بغدادی از موالی بنی تیم یا بنی تمیم،[۱] و نیاکانش از مردمان خراسان بوده[۲] و خود به سال۱۳۲ه‍ [۳] در مروالرود متولد شد. او به آدم بن ابی‌ایاس شهرت داشت.[۴] دیری نپایید که به جهت کسب دانش، راهی بغداد شد و رشد علمی خویش را از آنجا آغاز کرد و شاید به همین سبب است که برخی رشد و شکوفایی وی را در این شهر دانسته‌اند.[۵] در بغداد از اساتید بسیاری بهره برده که برجسته‌ترین آنها شعبة بن حجاج بود.[۶] ذهبی به نقل از احمد بن حنبل می‌‌گوید که آدم بن ابی‌ایاس یکی از شش نفری است که احادیث شعبه را نوشته و آنها را جمع‌آوری کرده است. وی نزد شعبه از اعتبار خاصی برخوردار بود[۷] و علاوه بر او از اساتید دیگری نیز بهره‌مند شد که از آن میان شیبان بن عبدالرحمان، بکر بن خنیس و حماد بن سلمه را می‌‌توان نام برد.[۸]

عسقلانی چنان به دانش‌اندوزی و بهره‌گیری از دانشمندان اشتیاق داشت که به بغداد و اساتید آنجا اکتفا نکرد؛ لذا به کوفه و از آنجا به بلاد دیگری چون بصره، حجاز، شام و در نهایت به عسقلان، از شهرهای ساحلی شام رفت و از شیوخ آن مناطق استفاده کرد.[۹] وی پس از مسافرت به این دیار، آنجا را به عنوان وطن خود برگزید و تا آخر عمر در همان‌جا رحل اقامت افکند[۱۰] و به همین سبب به عسقلانی شهرت یافت.[۱۱]

بسیاری از راویان و مورّخان از شاگردان وی بوده و از او روایت کرده‌اند که محمد بن اسماعیل بخاری صاحب الصحیح، ابوحاتم رازی محدّث معروف و ابوزرعه دمشقی صاحب تاریخ از برجسته‌ترین اینان‌اند.[۱۲] ابن ابی‌حاتم و عجلی بر وثاقت وی تأکید کرده[۱۳] و ابن حبّان نام وی را در زمره ثقات آورده است.[۱۴] ابن سعد، عسقلانی را مردی کوتاه قد توصیف کرده و می‌‌نویسد که وی به کاغذ فروشی اشتغال داشت.[۱۵] او پس از ۸۸ سال زندگی در سال ۲۲۰ه‍ در عسقلان درگذشت.[۱۶] آدم دارای تألیفی به نام تفسیر القرآن می‌‌باشد [۱۷].[۱۸]

جستارهای وابسته

منابع

  1. جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱

پانویس

  1. التاریخ الکبیر ۲/۳۹.
  2. الطبقات الکبری ۷/۴۹۰.
  3. سیر اعلام النبلاء ۱۰/۳۳۵.
  4. الثقات ۸/۱۳۴.
  5. تاریخ بغداد ۷/۲۷.
  6. الطبقات الکبری ۷/۴۹۰.
  7. تاریخ الاسلام ۱۵/۶۰.
  8. تاریخ بغداد ۷/۱۷.
  9. تاریخ بغداد ۷/۱۷.
  10. الطبقات الکبری ۷/۴۹۰.
  11. الأنساب ۴/۱۹۰.
  12. تهذیب الکمال ۲/۳۰۳.
  13. الجرح و التعدیل ۲/۲۶۸ تاریخ الثقات ۵۸.
  14. الثقات ۸/۱۳۴.
  15. الطبقات الکبری ۷/۴۹۰.
  16. الطبقات الکبری ۷/۴۹۰.
  17. هدیة العارفین ۱/۱.
  18. جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱، ص۵۹ - ۶۰.