اثبات وجود خدا در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی
این مدخل زیرشاخهٔ بحث اثبات وجود خدا است. اثبات وجود خدا از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: اثبات وجود خدا در قرآن - اثبات وجود خدا در کلام اسلامی ـ اثبات وجود خدا در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی ـ اثبات وجود خدا در معارف و سیره علوی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
با صرف نظر از دیدگاه برخی از فلاسفه غرب در نفی هر گونه شناخت عقلی، در باب اثبات وجود خدا، نظریات گوناگونی مطرح شده است. برخی از اندیشمندان مسلمان وجود خدا را امری بدیهی و بی‌نیاز از برهان دانسته‌اند. برخی دیگر وجود خدا را امری غیربدیهی و نیازمند به استدلال و برهان دانسته‌اند. برخی دیگر معتقدند هرچند وجود خدا امری بدیهی و فطری است، ولی برهان و استدلال سبب تنبه و توجه به این امر بدیهی می‌شود.
مقام معظم رهبری، وجود خدای متعال را امر بدیهی و روشن و واضح و بی‌نیاز از برهان و استدلال می‌دانند، به گونه‌ای که اگر ذهن و دل و جان انسان دچار وسوسه نشود، به وجود خدا گواهی می‌دهد، هرچند که برهان و استدلال‌های زیادی در مورد وجود پروردگار وجود دارد[۱].[۲]
براهین اثبات وجود خدا
برای اثبات وجود خدا، براهین متعددی از سوی موحدان و خداباوران ذکر شده است. برخی از براهین از راه دل و سیر در نفس و باطن انسان و توجه به فطرت، خداوند را ثابت می‌کنند؛ برخی دیگر از براهین، ادله عقلی محض هستند. این‌گونه براهین به دلیل نیاز به مقدمات فلسفی، مقداری دیریاب هستند. برخی براهین دیگر، ادله‌ای هستند که هم از مقدمات عقلی و هم از مقدمات تجربی و حسی بهره می‌گیرند. این‌گونه براهین به دلیل اینکه در مقدمات آنها از شواهد تجربی و ملموس استفاده می‌شود و نیز از مقدمات پیچیده فلسفی بی‌نیاز هستند، آسان‌یاب بوده، فکر و وجدان انسان‌ها را بیشتر به خود جلب کرده و نیز با پیشرفت علوم تجربی، شواهد بیشتری بر اتقان آنها گواهی می‌دهد. برهان نظم با تقریرهای مختلفی که برای آن ذکر شده است، برهانی از این سنخ است که برای بسیاری از انسان‌ها مفید می‌باشد[۳].
نظم موجود در جهان هستی، یکی از دلایلی است که مقام معظم رهبری آن را دلیلی بر وجود خداوند می‌داند. ایشان معتقدند ترکیب پیچیده بسیار عجیب و شگفت‌آور و قانونمند کائنات جهان آفرینش، تصادفاً به وجود نیامده است، بلکه ساخته و پرداخته یک فکر و اندیشه و تدبیر و قدرت است و این فکر و تدبیر و اندیشه و قدرت عظیم، فلان بت ساخته بشر، یا فلان انسان محدود مدعی خدایی یا فلان سمبل و نماد افسانه‌ای و اسطوره‌ای نیست؛ بلکه ذات واحد مقتدر لایزالی است که ادیان به او «خدا» می‌گویند و او را با آثارش شناسند. ایشان معتقدند که همه ادیان اعم از ادیان قدیم، ادیان ابراهیمی و ادیان پیش از ادیان ابراهیمی، حتی ادیان شرک آلود هندی فعلی، در این جهان‌بینی مشترک‌اند[۴].[۵]
منابع
پانویس
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با گروهی از جوانان و نوجوانان، در سال ۱۳۷۶.
- ↑ رودبندی زاده، مهدی، مقاله «خداشناسی توحیدی»، منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱، ص۱۱۹.
- ↑ مجموعه آثار استاد شهید مطهری، ج۴، ص۳۹ به بعد؛ نیز: ر.ک. جعفر سبحانی، الهیات، ج۱، ص۳۳.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در با دیدار مسئولان و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۷۹.
- ↑ رودبندی زاده، مهدی، مقاله «خداشناسی توحیدی»، منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱، ص۱۱۹.