از دیدگاه جامعه‌شناسی چه ضرورتی به فراگیری عدالت در جامعه وجود دارد؟ (پرسش)
| از دیدگاه جامعه‌شناسی چه ضرورتی به فراگیری عدالت در جامعه وجود دارد؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / امامت و ولایت امام مهدی / اهداف امامت و ولایت امام مهدی (وظایف امام مهدی) / برقراری عدل و دفع و رفع ظلم |
| تعداد پاسخ | ۱ پاسخ |
از دیدگاه جامعه‌شناسی چه ضرورتی به فراگیری عدالت در جامعه وجود دارد؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
پاسخ نخست
آیت الله محسن اراکی، در کتاب «نگاهی به رسالت و امامت» در این‌باره گفته است:
«از دیدگاه جامعه‌شناسی، دو اصل مهم جامعه‌شناسی را نباید از نظر دور داشت:
- تعیین‌کننده‌ترین عامل در جامعه بشری، اراده جمعی است. اراده جمعی هر جامعه‌ای، سرنوشت آن جامعه را رقم می‌زند و اراده افراد اگرچه می‌تواند در سرنوشت جامعه بشر مؤثر باشد، ولی تنها از رهگذر اثرگذاری بر اراده جمعی است که این تأثیرگذاری امکان‌پذیر است.
- فضیلت و عدل نه تنها یک خواسته درونی انسانهاست، بلکه در عمل نیز نتایج حاصل از رفتار منطبق بر فضیلت و عدل، موجب آرامش و آسایش انسان در زندگی است و منشأ آثار عملی و بسیار مفید و سودمندی برای بشر خواهد بود و در مقابل، راه ستم و فساد، به نتایج وخیمی منتهی می‌شود که منجر به سلب آسایش و آرامش از جامعه بشر خواهد شد.
با توجه به این حقیقت که انسان چه در زندگی فردی و چه در زندگی اجتماعی، هرچه از تجربه بیشتری بهره گیرد، بیشتر با نتایج عملکرد خود آشنا خواهد شد، در طول زندگی اجتماعی بشر، هرچه توان بشر بر تجربه‌اندوزی افزون‌تر گردد و هرچه بیشتر از نتایج تجارب جوامع پیشین آگاهی یابد، آمادگی او برای گزینش راه درست و انتخاب نیکی و عدل و فضیلت و گریز از بی‌عدالتی و ستم بیشتر خواهد شد.
از این دو مقدمه می‌توان نتیجه گرفت که هرچه تجربه اجتماعی بشر بیشتر و نتایج خوب و بد عملکرد گذشته‌اش روشن‌تر و افزون‌تر شود، راه برای شکل‌گیری یک اراده جمعی نیرومند، به سود فضیلت و عدل و نیکی و بر ضد ستم و بی‌عدالتی بازتر خواهد شد و لاجرم بشریت به نقطه‌ای خواهد رسد که اراده جمعی نیرومندی در جامعه بشر، به سود برقراری عدل و فضیلت و نیکی و براندازی ظلم و ستم و بی‌عدالتی شکل بگیرد.
از دیدگاه تاریخی، کنکاش در گذشته تاریخی جامعه بشر، دو اصل مسلم تاریخی را نشان می‌دهد:
- اول: عمده‌ترین عوامل تسلط ستمکاران بر جامعه بشر و در نتیجه برقراری روابط ظالمانه اجتماعی، دو عنصر اساسی بوده است: یکی جهل توده‌ها به عدالت و فضیلت و به شیوه‌های فریبکارانه ستمکاران که راه را برای به ثمر نشستن فریبکاری فریبکاران و جهت‌دهی افکار عمومی و سپس تسلط بر آن و به دست گرفتن زمام اراده جمعی انسان‌ها توسط این ستمکاران هموار می‌کرده است. و دیگری، ضعف اراده جمعی انسان‌ها برای فضیلت‌خواهی و عدالت‌طلبی. در نتیجه تأثیر این دو عامل بوده است که در طول تاریخ گذشته بشر، ستمکاران و جباران با استفاده از ابزارهای تطمیع و تهدید از یک‌سو و تحریف و تزویر و کتمان حقایق از سوی دیگر، بر سرنوشت جامعه بشر تسلط یافته و ستم و بیدادگری را در آن گسترش داده‌اند.
- دوم: هرجا اراده جمعی توده‌ها بر انتخاب راهی برای خود، با استحکام شکل گرفته است، اراده افراد -هر چند برجسته و نیرومند- از عهده مقابله با آن برنیامده است. اراده جمعی در طول تاریخ گذشته جوامع بشر، مهمترین عامل در تعیین سرنوشت هر جامعه‌ای بوده است.
با توجه به این دو حقیقت تاریخی و با توجه به آن دو اصل مسلّم جامعه‌شناسی و نیز با توجه به وضعیت کنونی جامعه بشر که در نتیجه رشد علمی و گسترش زمینه‌های آگاهی، امکان اطلاع و بهره‌گیری از تجارب گذشته جوامع بشری بیش از هر زمان دیگر است و از سوی دیگر با توجه به گسترش وسائل ارتباط جمعی و برقراری تماس‌های نزدیک بین اقوام و جوامع گوناگون، آنچه بروشنی قابل پیش‌بینی است، این است که بشریت با بهره‌گیری از تجارب تلخ گذشته و استفاده از وسایل پیشرفته‌ای که در زمینه ارتباطات و کسب معلومات و اطلاعات در اختیار دارد، امکان آشنایی و آگاهی بر شکست تجربه تلخ مکاتب ضد الهی را خواهد داشت و از سوی دیگر، انتظار می‌رود امکان اطلاع‌یابی از حقایق مکتب الهی و تعالیم پیامبر اسلام و ائمه معصومین تا حدّ قابل قبولی فراهم گردد و راه بر فریبکاری شیّادان و بهره‌برداری جباران و ستمکاران بسته شود و این همه، زمینه را برای شکل‌گیری یک اراده نیرومند جمعی در جامعه بشری فراهم خواهد کرد. اراده‌ای که با شناخت روشنی از حقایق قرآن و تعالیم پیامبر و اهل بیت او، آنچنان استحکام و قوت یابد که توطئه توطئه‌گران را خنثی و فریب فریبکاران را رسوا و از گروه فضیلت‌خواهان و عدالت‌طلبان، جمعی یکپارچه و قدرتی شکست‌ناپذیر بسازد که تحت رهبری منجی عالم بشریت، مهدی آل محمد (ع)، بی‌عدالتی و ستم را از جامعه بشر بزداید و سایه عدل و فضیلت را بر سراسر گیتی بگستراند. آن روز، دور نیست»[۱].
پرسش‌های وابسته
- آیا عدالت خواهی فطری است؟ (پرسش)
- چرا عدالت اهمیت و جایگاه ویژه و برجسته‌ای دارد؟ (پرسش)
- بر مبنای فلسفی چه ضرورتی دارد عدالت در جامعه بشری فراگیر شود؟ (پرسش)
- از دیدگاه جامعه‌شناسی چه ضرورتی به فراگیری عدالت در جامعه وجود دارد؟ (پرسش)
- امام مهدی چه کارهای ویژه ای در زمینه عدالت‌گستری انجام خواهد داد؟ (پرسش)
- آیا هنگام ظهور امام مهدی برای برقراری عدل و قسط در تمام جهان زمانی طولانی لازم است چند سال؟ (پرسش)
- چه عواملی در موفقیت امام مهدی در گسترش عدل تأثیر گذار است؟ (پرسش)
- عدالت در عصر ظهور چگونه و با چه ابعادی محقق می‌شود؟ (پرسش)
- امام مهدی در حکومت خود چگونه با ظلم و ستم مبارزه می‌کند و عدالت را به ارمغان می‌آورد؟ (پرسش)
- آیا امام مهدی از اوضاع فعلی ایران اعم از رعایت عدالت قانون و مسئولان مملکت راضی هستند؟ و آیا به ادامه آن رضایت دارند؟ (پرسش)
- رمز موفقیت امام مهدی در گسترش عدالت چیست؟ (پرسش)
پانویس
- ↑ اراکی، محسن، نگاهی به رسالت و امامت، ص۸۱-۸۴.