اسود بن سفیان مخزومی در تاریخ اسلامی

مقدمه

اسود فرزند سفیان بن عبدالاسد بن هلال بن عبدالله بن عمر^[۱]، از شاخه بنی مخزوم قریش است^[۲]. وی برادرزاده اسود بن عبدالاسد بن هلال بن عبدالله بن عمر است که در جنگ بدر، در نبرد با مسلمین به هلاکت رسیده است^[۳]. تشابه اسمی این دو شخصیت، موجب شده تا برخی صاحب‌نظران^[۴] به اشتباه و براساس برداشت غلط از روایت ابن عباس، او را همان اسود بن عبدالاسد بپندارند^[۵]. اما دیگر دانشمندان، با رد این نظر و با نقل روایت ابن کلبی و زبیر بن بکار، مبنی بر کشته شدن اسود بن عبدالاسد در صف کفار در بدر، غلط بودن این تصور را به اثبات رسانده‌اند^[۶]. ابن حجر^[۷] هم، با اختصاص دو مدخل با نام اسود بن سفیان (در بخش اول: صحابه) و اسود بن عبدالاسد (در بخش چهارم: توهمات)، آشکار ساخته که اسود بن سفیان شخصیتی جدای از اسود بن عبدالاسد و برادرزاده اوست.

همچنین، اسود بن سفیان مخزومی برادرزاده ابوسلمه بن عبدالاسد^[۸] همسر ام سلمه است. وی با ام حبیب دختر عباس بن عبدالمطلب بن هاشم ازدواج کرد^[۹] و از او فرزندانی به نام‌های «زرق» و «لبابه» به دنیا آورد که هر دو در مکه ساکن بودند^[۱۰].

ابن حجر^[۱۱] ضمن برشمردن دختر دیگری به نام «فاطمه» برای اسود بن سفیان، از مسلمان شدن او و سپس، قطع شدن دستش به سبب دزدی خبر داده است. اسود از همسر خود ریطه دختر عبد بن قیس بن عبدود، علاوه بر فاطمه، فرزندان دیگری به اسامی«ام‌عمرو»^[۱۲]، «هبّار»^[۱۳]، «عبدالله»^[۱۴]، «عبیدالله»^[۱۵] و «عمر»^[۱۶] داشت^[۱۷].

نقل است که اسود به همراه پدرش سفیان در جنگ بدر همراه با مشرکان حضور داشت. پدرش سفیان در این نبرد کشته شد و اسود هم به اسارت مسلمانان در آمد^[۱۸].

در صحابی بودن اسود اختلاف است^[۱۹] و برخی او را از تابعین شمرده‌اند^[۲۰]. در مکه چاهی به نام اسود، منسوب به همین اسود بن سفیان بن عبدالاسد بوده است^[۲۱] که در اصل «ثنیة ام‌قردان» نام داشت^[۲۲]. این چاه نزدیک چاه خالصه مهدی، خلیفه عباسی بوده است^[۲۳].^[۲۴].^[۲۵]

منابع

مرادی‌نسب، حسین، مقاله «اسود بن سفیان مخزومی»، دانشنامه سیره نبوی ج۲
حسینی ایمنی، سید علی اکبر، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت

پانویس

↑ مغلطای، ج۱، ص۷۳؛ ابن حجر، ج۱، ص۲۲۷.
↑ ابن اثیر، ج۱، ص۲۳۰؛ ابن عبد البر، ج۱، ص۱۸۳.
↑ ابن اثیر، ج۱، ص۲۳۰.
↑ افرادی چون «عبدان مروزی» از جمله قائلین این قول‌اند. ر.ک: ابن اثیر، ج۱، ص۲۳۰.
↑ ابن اثیر، ج۱، ص۲۳۰.
↑ ابن اثیر، ج۱، ص۲۳۰.
↑ ابن حجر، ج۱، ص۲۲۷؛ ج۱، ص۳۷۳.
↑ مغلطای، ج۱، ص۷۳؛ ابن اثیر، ج۱، ص۲۳۰.
↑ ابن سعد، ج۸، ص۳۹؛ ابن حجر، ج۱، ص۲۲۷.
↑ ابن سعد، ج۸، ص۳۹.
↑ ابن حجر، ج۱، ص۳۷۳؛ ج۸، ص۲۶۹.
↑ ابن سعد، ج۸، ص۲۰۶.
↑ مغلطای، ج۱، ص۷۳؛ ابن اثیر، ج۱، ص۲۳۰؛ ابن عبدالبر، ج۱، ص۱۸۳.
↑ ابن سعد، ج۴، ص۱۰۰؛ ابن حجر، ج۴، ص۹۹ و ۳۲۹.
↑ ابن حزم، ص۳۳۸.
↑ ابن حجر، ج۴، ص۴۸۷.
↑ ابن سعد، ج۴، ص۱۰۱؛ ابن عساکر، ج۲۹، ص۶۸.
↑ ابن اثیر، ج۱، ص۲۳۰؛ ابن حجر، ج۱، ص۲۲۷.
↑ ابن عبدالبر، ج۱، ص۱۸۳؛ ابن اثیر، ج۱، ص۲۳۰؛ مغلطای، ج۱، ص۷۳.
↑ عجلی، ج۱، ص۲۲۸.
↑ بلاذری، ج۱، ص۵۹؛ فاکهی، ج۴، ص۲۰۱؛ یاقوت حموی، ج۱، ص۲۹۸؛ ج۲، ص۸۵.
↑ فاکهی، ج۴، ص۲۰۱؛ یاقوت حموی، ج۱، ص۲۹۸؛ ج۲، ص۸۵.
↑ بلاذری، ج۱، ص۵۹.
↑ برگرفته از: مرادی‌نسب، حسین، مقاله «اسود بن سفیان مخزومی»، دانشنامه سیره نبوی، ج۲، ص۷۰.
↑ حسینی ایمنی، سید علی اکبر، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت.

[1] مغلطای، ج۱، ص۷۳؛ ابن حجر، ج۱، ص۲۲۷.

[2] ابن اثیر، ج۱، ص۲۳۰؛ ابن عبد البر، ج۱، ص۱۸۳.

[3] ابن اثیر، ج۱، ص۲۳۰.

[4] افرادی چون «عبدان مروزی» از جمله قائلین این قول‌اند. ر.ک: ابن اثیر، ج۱، ص۲۳۰.

[5] ابن اثیر، ج۱، ص۲۳۰.

[6] ابن اثیر، ج۱، ص۲۳۰.

[7] ابن حجر، ج۱، ص۲۲۷؛ ج۱، ص۳۷۳.

[8] مغلطای، ج۱، ص۷۳؛ ابن اثیر، ج۱، ص۲۳۰.

[9] ابن سعد، ج۸، ص۳۹؛ ابن حجر، ج۱، ص۲۲۷.

[10] ابن سعد، ج۸، ص۳۹.

[11] ابن حجر، ج۱، ص۳۷۳؛ ج۸، ص۲۶۹.

[12] ابن سعد، ج۸، ص۲۰۶.

[13] مغلطای، ج۱، ص۷۳؛ ابن اثیر، ج۱، ص۲۳۰؛ ابن عبدالبر، ج۱، ص۱۸۳.

[14] ابن سعد، ج۴، ص۱۰۰؛ ابن حجر، ج۴، ص۹۹ و ۳۲۹.

[15] ابن حزم، ص۳۳۸.

[16] ابن حجر، ج۴، ص۴۸۷.

[17] ابن سعد، ج۴، ص۱۰۱؛ ابن عساکر، ج۲۹، ص۶۸.

[18] ابن اثیر، ج۱، ص۲۳۰؛ ابن حجر، ج۱، ص۲۲۷.

[19] ابن عبدالبر، ج۱، ص۱۸۳؛ ابن اثیر، ج۱، ص۲۳۰؛ مغلطای، ج۱، ص۷۳.

[20] عجلی، ج۱، ص۲۲۸.

[21] بلاذری، ج۱، ص۵۹؛ فاکهی، ج۴، ص۲۰۱؛ یاقوت حموی، ج۱، ص۲۹۸؛ ج۲، ص۸۵.

[22] فاکهی، ج۴، ص۲۰۱؛ یاقوت حموی، ج۱، ص۲۹۸؛ ج۲، ص۸۵.

[23] بلاذری، ج۱، ص۵۹.

[24] برگرفته از: مرادی‌نسب، حسین، مقاله «اسود بن سفیان مخزومی»، دانشنامه سیره نبوی، ج۲، ص۷۰.

[25] حسینی ایمنی، سید علی اکبر، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]

[۲۲]

[۲۳]

[۲۴]

[۲۵]