امام حسین در زمان ابوبکر

همیاری در دفاع از حق

ابن ابی الحدید از نامه مشهور معاویه به امام علی (ع) نقل کرده است: و دیروز، روز بیعت با ابوبکر، را به یادت می‌آورم که پرده‌نشین خانه‌ات (همسرت) را شب، بر درازگوشی سوار کردی و دست در دستان حسن و حسین گذاشتی و به درِ خانه‌های بَدریان و پیش‌گامان رفتی و هیچ یک را نگذاشتی، مگر آنکه به سوی خود فرا خواندی و همسر و دو پسرت را واسطه و شفیعِ دعوتت کردی^[۱].^[۲]

مناقشه با ابوبکر

عبدالرحمان اصفهانی چنین نقل کرده است که: حسین بن علی (ع) به نزد ابوبکر - که بر منبر پیامبر (ص) نشسته بود - آمد و فرمود: «از جایگاه پدرم، پایین بیا». [ابوبکر] گفت: راست گفتی. این، جایگاه پدرت است! و سپس او را در دامان خود نشاند و گریست. علی (ع) فرمود: «به خدا سوگند، این، به فرمان من نبود». ابوبکر گفت: راست گفتی. به خدا سوگند، من تو را متّهم نمی‌کنم^[۳].^[۴]

شهادت مادرش فاطمه (س)

ابو بصیر، از امام صادق (ع) آورده است که: فاطمه (س) از من پیمانی محکم و گره‌خورده به خدا و پیامبرش گرفت که چون وفات یافت، هیچ کس را آگاه نکنم، جز ام‌سلمه همسر پیامبر خدا، امّ ایمن و فضّه، و از مردان، دو پسرش حسن و حسین، عبدالله بن عباس، سلمان فارسی، عمار بن یاسر، مقداد، ابوذر و حذیفه را، و گفت: «من بر تو روا دانستم که پس از مرگم، مرا ببینی. پس همراه زنان غسل‌دهنده من باش و جز شب، مرا به خاک نسپار و هیچ کس را از قبرم آگاه مکن»^[۵].^[۶]

مطالبه فدک

در دوره خلافت ابوبکر (۱۱-۱۳ق)، آن بزرگوار در کنار مادرش حضرت فاطمه و همراه برادرش حضرت مجتبی برای مطالبه فدک، نزد ابوبکر رفتند و به عنوان شاهد، گواهی دادند که فدک متعلق به مادرشان است. ابوبکر ابتدا پذیرفت؛ اما با مداخله عمر، گواهی آنان رد شد. (در نقل مجلسی آمده است که ابوبکر شهادت آنان را رد کرد و فاطمه بر ابوبکر و عمر غضب کرد.)^[۷] همچنین در آغازین روزهای خلافت ابوبکر، وقتی امیرالمؤمنین با همسرش حضرت زهرا شبانه برای بحث و گفت و گو با انصار و مهاجران و جلب حمایت آنان در امر خلافت، به خانه آنان می‌رفتند، حسین بن علی و برادرش، پدر و مادر را در این امر همراهی می‌کردند.^[۸].^[۹]

منابع

پانویس

↑ «مِن كِتَابِ مُعاوِيَةَ المَشهورِ إلى عَلِيٍّ (ع): وأعهَدُكَ أمْسِ تَحمِلُ قَعيدَةَ بَيتِكَ لَيلاً عَلى حِمَارٍ، وَيَداكَ فِي يَدَيِ ابنَيكَ الحَسَنِ وَالحُسَينِ يَومَ بويِعَ أبو بَكرٍ الصِّدّيقُ، فَلَم تَدَع أحَدا مِن أهلِ بَدْرٍ وَالسَّوابِقِ إلّا دَعَوتَهُم إلى نَفسِكَ، وَمَشَيتَ إلَيْهِم بِامرَأَتِكَ، وأدلَيتَ إلَيهِم بِابنَيكَ» (شرح نهج البلاغة، ابن أبی الحدید، ج۲، ص۴۷؛ کتاب سلیم بن قیس، ج۲، ص۷۶۵).
↑ محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین، ص ۱۸۹.
↑ در تاریخ دمشق، در کنار این روایت، روایتی همانند آن، درباره امام حسن (ع) آمده است. «جَاءَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ (ع) إِلَى أَبِي بَكْرٍ وَ هُوَ عَلَى مِنْبَرِ رَسُولِ اللَّهِ (ص) فَقَالَ انْزِلْ‏ عَنْ‏ مَجْلِسِ‏ أَبِي‏ فَقَالَ صَدَقْتَ وَ اللَّهِ إِنَّهُ لَمَجْلِسُ أَبِيكَ قَالَ ثُمَّ أَخَذَهُ فَأَجْلَسَهُ فِي حَجْرِهِ وَ بَكَى فَقَالَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ (ع) وَ اللَّهِ مَا هَذَا عَنْ أَمْرِي فَقَالَ وَ اللَّهِ مَا اتَّهَمْتُكَ» (تاریخ دمشق، ج۳۰، ص۳۰۷).
↑ محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۱۸۹.
↑ «ثُمَّ أَخَذَتْ[فاطِمَةُ (س)] عَلَيَّ عَهْداً لِلَّهِ وَ رَسُولِهِ أَنَّهَا إِذَا تُوُفِّيَتْ‏ لَا أُعْلِمَ‏ أَحَداً إِلَّا أُمَّ سَلَمَةَ زَوْجَ رَسُولِ اللَّهِ (ص)، وَ أُمَّ أَيْمَنَ، وَ فِضَّةَ؛ وَ مِنَ الرِّجَالِ ابْنَيْهَا، وَ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عَبَّاسٍ، وَ سَلْمَانَ الْفَارِسِيَّ، وَ عَمَّارَ بْنَ يَاسِرٍ، وَ الْمِقْدَادَ، وَ أَبَا ذَرٍّ، وَ حُذَيْفَةَ. وَ قَالَتْ: إِنِّي قَدْ أَحْلَلْتُكَ مِنْ أَنْ تَرَانِي بَعْدَ مَوْتِي، فَكُنْ مَعَ النِّسْوَةِ فِيمَنْ يُغَسِّلُنِي، وَ لَا تَدْفِنِّي إِلَّا لَيْلًا، وَ لَا تُعْلِمْ أَحَداً قَبْرِي» (دلائل الإمامة، ص۱۳۳، ح۴۲؛ بحار الأنوار، ج۴۳، ص۲۰۸، ح۳۶).
↑ محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین، ص ۱۹۰.
↑ شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، تصحیح علی اکبر غفاری، ج۴، ص۲۰۰؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۲۹، ص۳۹۷
↑ سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، تحقیق محمد باقر انصاری زنجانی، ص۱۴۶-۱۴۸ و ۳۰۲ و ۴۳۷؛ طبرسی، الاحتجاج، تحقیق ابراهیم بهادری و محمد هادی به، ج۱، ص۲۰۶؛ معتزلی، ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، ج۲، ص۴۷؛ معتزلی، ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، ج۱۱، ص۱۴.
↑ پیشوایی، مهدی، مقتل جامع سیدالشهداء ج۱، ص ۱۵۷-۱۶۰.

[1] «مِن كِتَابِ مُعاوِيَةَ المَشهورِ إلى عَلِيٍّ (ع): وأعهَدُكَ أمْسِ تَحمِلُ قَعيدَةَ بَيتِكَ لَيلاً عَلى حِمَارٍ، وَيَداكَ فِي يَدَيِ ابنَيكَ الحَسَنِ وَالحُسَينِ يَومَ بويِعَ أبو بَكرٍ الصِّدّيقُ، فَلَم تَدَع أحَدا مِن أهلِ بَدْرٍ وَالسَّوابِقِ إلّا دَعَوتَهُم إلى نَفسِكَ، وَمَشَيتَ إلَيْهِم بِامرَأَتِكَ، وأدلَيتَ إلَيهِم بِابنَيكَ» (شرح نهج البلاغة، ابن أبی الحدید، ج۲، ص۴۷؛ کتاب سلیم بن قیس، ج۲، ص۷۶۵).

[2] محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین، ص ۱۸۹.

[3] در تاریخ دمشق، در کنار این روایت، روایتی همانند آن، درباره امام حسن (ع) آمده است. «جَاءَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ (ع) إِلَى أَبِي بَكْرٍ وَ هُوَ عَلَى مِنْبَرِ رَسُولِ اللَّهِ (ص) فَقَالَ انْزِلْ‏ عَنْ‏ مَجْلِسِ‏ أَبِي‏ فَقَالَ صَدَقْتَ وَ اللَّهِ إِنَّهُ لَمَجْلِسُ أَبِيكَ قَالَ ثُمَّ أَخَذَهُ فَأَجْلَسَهُ فِي حَجْرِهِ وَ بَكَى فَقَالَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ (ع) وَ اللَّهِ مَا هَذَا عَنْ أَمْرِي فَقَالَ وَ اللَّهِ مَا اتَّهَمْتُكَ» (تاریخ دمشق، ج۳۰، ص۳۰۷).

[4] محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۱۸۹.

[5] «ثُمَّ أَخَذَتْ[فاطِمَةُ (س)] عَلَيَّ عَهْداً لِلَّهِ وَ رَسُولِهِ أَنَّهَا إِذَا تُوُفِّيَتْ‏ لَا أُعْلِمَ‏ أَحَداً إِلَّا أُمَّ سَلَمَةَ زَوْجَ رَسُولِ اللَّهِ (ص)، وَ أُمَّ أَيْمَنَ، وَ فِضَّةَ؛ وَ مِنَ الرِّجَالِ ابْنَيْهَا، وَ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عَبَّاسٍ، وَ سَلْمَانَ الْفَارِسِيَّ، وَ عَمَّارَ بْنَ يَاسِرٍ، وَ الْمِقْدَادَ، وَ أَبَا ذَرٍّ، وَ حُذَيْفَةَ. وَ قَالَتْ: إِنِّي قَدْ أَحْلَلْتُكَ مِنْ أَنْ تَرَانِي بَعْدَ مَوْتِي، فَكُنْ مَعَ النِّسْوَةِ فِيمَنْ يُغَسِّلُنِي، وَ لَا تَدْفِنِّي إِلَّا لَيْلًا، وَ لَا تُعْلِمْ أَحَداً قَبْرِي» (دلائل الإمامة، ص۱۳۳، ح۴۲؛ بحار الأنوار، ج۴۳، ص۲۰۸، ح۳۶).

[6] محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین، ص ۱۹۰.

[7] شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، تصحیح علی اکبر غفاری، ج۴، ص۲۰۰؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۲۹، ص۳۹۷

[8] سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، تحقیق محمد باقر انصاری زنجانی، ص۱۴۶-۱۴۸ و ۳۰۲ و ۴۳۷؛ طبرسی، الاحتجاج، تحقیق ابراهیم بهادری و محمد هادی به، ج۱، ص۲۰۶؛ معتزلی، ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، ج۲، ص۴۷؛ معتزلی، ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، ج۱۱، ص۱۴.

[9] پیشوایی، مهدی، مقتل جامع سیدالشهداء ج۱، ص ۱۵۷-۱۶۰.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]