اموال و املاک امام علی
املاک و مزرعه‌ها و اموال شخصی امیرمؤمنان(ع)
امیرالمؤمنین(ع) زمینی بین (خَوَرتَق و کوفه)[۱] و در روایت دیگری بین نجف تا حیره تا کوفه به چهل هزار در هم از بزرگان قبیله و رؤسای آن محل خریداری کرد[۲].
همچنین آن حضرت در بالای حرّة الرجلاء[۳] در ناحیه فدک، ملکی به نام قصیبه[۴] داشت. در مورد دیگری آمده است: علی(ع) باغی را فروخت و تمام قیمت آن را میان فقرای مدینه تقسیم کرد و خود با دست خالی به خانه برگشت[۵].
در حدیث دیگری می‌خوانیم عبدالله بن حسن گوید: علی(ع) هزار برده را آزاد کرد که بهای آنها را از پینه دست و عرق پیشانی پرداخت[۶].[۷]
محصول غله علی(ع) در مدینه
از سخن حضرت با مردم بصره روشن می‌شود که آن حضرت مزرعه داشته و ملک شخصی او بوده است. مرحوم شیخ مفید نقل می‌کند ابو مخنف روایت کرده است که وقتی امیرمؤمنان(ع) خواست از بصره برود در بین مردم ایستاد و فرمود: «ای مردم بصره چرا بر من اعتراض می‌کنید، به خدا سوگند این دو (اشاره به پیراهن و عبای خود کرد) از دسترنج بافت خانواده من است. آن گاه فرمود: بر من چه خرده‌ای می‌گیرید. به خدا سوگند این نیست (اشاره کرد به کیسه‌ای که در دست داشت) مگر از محصول غله من در مدینه. اگر من از نزد شما رفتم و بیش از آنچه می‌بینید به همراه خود بردم، من در زمره خائنین هستم. سپس از بصره بیرون رفت و مردم او را بدرقه کردند»[۸].[۹]
محصول مزرعه «ینبع»
بکر بن عیسی می‌گوید: همواره امیرمؤمنان(ع) می‌فرمود: ای مردم کوفه اگر در آن روز که از نزد شما می‌روم جز اثاثیه خانه‌ام و ستوران باربرم و (فلان) غلامم چیز دیگ دیگری با خود داشتم بدانید که خائنم. هزینه زندگی علی(ع) از غله‌ای که برای او از مدینه می‌رسید و آن حاصل مزرعه او در ینبع بود، تأمین می‌شد[۱۰].
در حدیثی از امام صادق(ع) می‌خوانیم که فرمود: آن گاه که علی(ع) حکومت را به دست گرفت، منبر رفت و پس از حمد و ثنای پروردگار گفت: به خدا سوگند من درهمی از «فییء»؛ «غنیمت و خراج) و مال شما کم نخواهم کرد (نمی‌خورم) مادامی که در مدینه درخت خرما دارم...[۱۱].
بنابراین امیرمؤمنان(ع) نیز مانند دیگران املاکی داشته که از درآمد املاک شخصی خود در مدینه روزگار می‌گذراند[۱۲].
منابع
پانویس
- ↑ حموی می‌نویسد: انما هو موضع بالكوفة؛ خورنق جایی است در اطراف کوفه. معجم البلدان، ج۲، ص۴۰۱.
- ↑ اشترى امير المؤمنين(ع) ارضاً ما بين الخوريق إلى الحيرة إلى الكوفة و في خبر آخر: ما بين النجف إلى الحيرة إلى الكوفة من الدهاقين بأربعين الف درهم...؛ وسائل الشیعه، ج٢، کتاب الطهاره ابواب الدفن، باب ۱۲؛ باب استحباب بذل الأرض المملوکه لیدفن فیها المؤمن، ص۸۳۳.
- ↑ حرّه الرّجلاء منطقه‌ای است در نزدیکی خانه‌های قبیله بنی قین و در بین راه مدینه و شام واقع است که آن را وادی الاحمر نامگذاری کرده‌اند. العباسی، الشیخ احمد، عمده الاخبار فی مدینه المختار، تصحیح شیخ الطیب الانصاری، الناشر اسعد در ابزونی، قاهره، مطبعه المدنی، ط ٣، ١٣۵٩ هـ، ص٣٠۵؛ وفاء الوفاء، ج۴، ص١١٨۶.
- ↑ وفاء الوفاء، ج۴، ص۱۲۹۱ و ۱۳۲۸.
- ↑ التکامل فی الاسلام، ج۱، ص۱۷۰.
- ↑ الثقفی الکوفی، ابی اسحق، الغارات، تحقیق سید جلال الدین محدث ارموی، چاپخانه حیدری، ١٣۵۴ هـ، ج۱، ص۹۲.
- ↑ علیدوست خراسانی، نورالله، منابع مالی اهل بیت، ص ۸۵.
- ↑ روى ابو مخنف انه(ع) لما اراد التوجه من البصرة قام فيهم فقال: ما تنقمون علي يا اهل البصرة و الله انهما (و أشار إلى قميصه وردائه) لمن غزل أهلي، و ما تنقمون مني يا أهل البصرة والله ما هي (و أشار إلى صره في يده) إلا من غلتي بالمدينة فان انا خرجت من عندكم باكثر مما ترون فانا من الخائنين ثم خرج و شيعه الناس؛ التستری، محمد تقی، بهج الصباغه فی شرح نهج البلاغه، قم، مطبعه مهر، منشورات تهران، مکتبه الصدر، ط ۱، ۱۳۹۸ هـ، ج۱۲، ص۱۰۵.
- ↑ علیدوست خراسانی، نورالله، منابع مالی اهل بیت، ص ۸۶.
- ↑ روى بكر بن عيسى قال: كان علي(ع) يقول يا أهل الكوفة إذا أنا خرجت من عندكم بغير راحلتي و رحلي و غلامي فلان فأنا خائن و كانت نفقته تأتيه من غلته بالمدينة بينبع...؛ الغارات، ج۱، ص۶٨؛ بحار الانوار، ١۴٠٣ هـ. ق، ط ٢، ج۴١، ص۱۳۷.
- ↑ عن أبي عبد الله(ع) قال لما ولي علي صعد المنبر فحمد الله واثني عليه ثم قال: اني والله لا أرزؤكم من فيئكم درهماً ما قام لي عذق بيثرب...؛ الکلینی، ابی جعفر، محمد بن یعقوب، الروضه من الکافی، تهران، منشورات دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۸۹هـ. ق، ط ۲، ج۸، ص١٨٢، حدیث ٢٠۴؛ بحار الانوار، ج۴١، ص١٣١، حدیث ۴٣.
- ↑ علیدوست خراسانی، نورالله، منابع مالی اهل بیت، ص ۸۷.