بحث:امام کاظم در تاریخ اسلامی

مقدمه

ابوالحسن موسی بن جعفر بن محمد بن علی کاظمS، امام، عبد صالح، امام المؤمنین بود. کنیه ابو ابراهیم و ابوعلی هم داشت. در سال ۱۲۸ در ابواء متولد شد و در ۵۵ سالگی در بغداد در زندان سندی بن شاهک لعنة الله علیه در ۲۴ رجب ۱۸۳ با سم به شهادت رسید. هارون او را در۲۰ شوال سال ۱۷۹ از مدینه به بصره و پس از حدود یک سال به بغداد برد. هارون بعد از عمرۀ رمضان ۱۷۹ به مدینه آمد؛ سپس به حج رفت. به دستور هارون، حضرت را به بصره بردند و در نزد عیسی بن جعفر زندانی کردند؛ آن‌گاه ایشان را به بغداد بردند و در زندان سندی بن شاهک به شهادت رساند. خرمای مسموم را هارون برای سندی بن شاهک فرستاد و دستور داد به حضرت بدهد و حضرت با همان خرما به شهادت رسید. سندی بن شاهک شبانه از عمر بن واقد که با موسی بن جعفرS آشنا بود، خواست افرادی را برای دیدار با آن حضرت خبر کند. آنان هشتاد نفر از بزرگان بودند. سندی به آنان گفت: به این مرد بنگرید، آیا مشکلی دارد؟ مردم حرف‌های زیادی می‌زنند. او در جای خود آزاد و در رفاه است. امیرالمؤمنین هارون قصد بدی درباره ایشان ندارد. انتظار می‌رود این را به اطلاع خلیفه برسانید. حاضران شیفته فضل و بزرگواری حضرت شدند. امام به آنان فرمود: ادعای توسعه و رفاه آن‌گونه است که الان می‌بینید؛ جز اینکه بدانید به من هفت بار سم داده‌اند و بدن من فردا سبز می‌شود. راوی گوید: بعد از سخنان حضرت به سندی بن شاهک نگریستیم که از اضطراب می‌لرزید.

سندی بن شاهک گوید: از ابو الحسن موسی بن جعفرS خواستم اجازه دهد که ایشان را کفن کنم؛ فرمود: ما اهل بیت حج اول، مهر زنانمان و کفنمان از اموال پاک خودمان است. به نقل صدوق حضرت در زندان سندی در خانه مسیب به تاریخ جمعه، هفتم رجب سال ۱۸۳ به شهادت رسید. بدنش را بر تابوتی حمل کردند و می‌گفتند: این امام رافضه است، او را بشناسید. قبر حضرت در مدینة السلام بغداد در قبرستان معروف به مقابر قریش است.

حمیده مادر امام کاظمS

مادر امام کاظمS، ام حمیده بربری -رضوان خدا بر او باد- نامیده می‌شد. امام صادقS درباره همسرش -مادر امام هفتم- می‌فرماید: حمیده مانند شمش طلا از زشتی‌ها پاک است؛ فرشتگان همواره او را نگهداری کردند تا به من رسید، به سبب کرامتی که خداوند به من و حجت پس از من داشت. کلینی در روایت اول باب مولد موسی بن جعفرS، داستان خرید حمیده را ذکر کرده است. ابن عکاشة بن محصن اسدی در جلسه‌ای نزد امام باقرS بود. در آنجا امام صادقS نیز حضور داشت. ابن عکاشه از حضرت پرسید: چرا ابوعبدالله ازدواج نمی‌کند، درحالی که وقت ازدواج وی رسیده است؟ امام باقرS که در برابرش کیسۀ پولِ سر به مهری بود، در پاسخ فرمود: به زودی برده‌فروشی از ساکنان بربر در خانه میمون منزل می‌کند. با این پول دختر برده‌ای برایش می‌خری. پس از مدتی امام باقرS خبر ورود برده فروش را داد و دستور فرمود با کیسه پول دختری بخرید. ما نزد برده فروش رفتیم. گفت: تنها دو دختر بیمار برایم باقی مانده که حال یکی بهتر است. گفتیم: نکوتر را به چند می‌فروشی؟ گفت: هفتاد دینار. درخواست تخفیف کردیم، نپذیرفت. گفتیم: به مقدار همین کیسه زر می‌خریم؛ اما نمی‌دانیم چه مقدار زر است. مردی که با وی بود گفت: آن را باز کنید و وزن کنید؛ ما این‌گونه عمل کردیم. هفتاد دینار در آن بود. دخترک را خریدم و نزد امام باقرS بردیم، درحالی که جعفر نزد وی ایستاده بود. جریان را گزارش دادیم. از کنیز پرسید نامت چیست؟ گفت: حمیده. فرمود: ستوده باشی در دنیا و پسندیده باشی در آخرت. پرسید دوشیزه هستی یا بیوه؟ گفت: دوشیزه‌ام و علت محفوظ ماندنش را از آسیب برده‌فروشان بیان کرد. امام باقرS فرمود: ای جعفر، دختر را نزد خود ببر بهترین شخص روی زمین، یعنی موسی بن جعفرS از او متولد خواهد شد.

مدت زندان و بازداشت امام کاظمS

از گزارش کافی استفاده می‌شود که موسی بن جعفرS توسط هارون در شوال ۱۷۹ دستگیر و به بصره فرستاده شد؛ بعد در زندان سندی بن شاهک در ششم رجب سال ۱۸۳ به شهادت رسید؛ در نتیجه حضرت کمتر از چهار سال در زندان هارون بوده است و کسانی که مدت زندان حضرت را چهارده یا بیش از چهار سال ذکر کرده‌اند، دچار اشتباه شده‌اند. نجاشی دوران زندان موسی بن جعفرS را چهار سال دانسته است. اولین زندان حضرت در بصره بوده است؛ بعد به زندان فضل بن ربیع، بعد به زندان فضل بن یحیی و بار چهارم به زندان سندی بن شاهک منتقل شده است. از روایت سومی که در کافی آمده، استفاده می‌شود که آن حضرت دو بار در زمان مهدی عباسی به بغداد فرا خوانده و پس از مدتی کوتاه آزاد شده است که مجموع آن هم بیش از چهار سال نیست. آن حضرت در زندان به نامه علی بن سوید پاسخ مفصلی داد و الواحی درباره امامت امام رضاS از زندان بصره و بعد از زندان بغداد از جانب حضرت صادر شد