بحث:بقیة الله در معارف مهدویت
مقدمه
- بقیة الله لقبی است برای ائمه هدی(ع) و به معنای باقی مانده و جانشین خداوند بر روی زمین است. این لقب بر تمامی ائمه(ع) صادق است. در زیارت جامعه با این لقب به تمامی اهل بیت(ع) سلام می‌دهیم، اما از آن جهت که حضرت مهدی(ع) خاتم‌الاوصیاء است و پس از او وصیی نخواهد بود، آن جناب تنها جانشین خداوند بر روی زمین خواهد بود، بنابراین این لقب یکی از صفات مخصوصه حضرت شمرده می‌شود که امروزه با گفتن این لقب، حضرت قائم(ع) به ذهن متبادر است.
- امام صادق(ع) فرمود: زمانی که حضرت قائم(ع) قیام کند، تکیه به دیوار کعبه داده و سیصد و سیزده تن یاران او گردش جمع می‌شوند. اولین سخنی که حضرت می‌فرماید این آیه خواهد بود: ﴿بَقِيَّتُ اللَّهِ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ﴾[۱] سپس حضرت می‌فرماید: من بقیة الله و حجت الهی و جانشین خداوند بر شما هستم. آنگاه تمام مردم به او بدین گونه سلام خواهند داد: «السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا بَقِيَّةَ اللَّهِ»[۲].
- راوی از امام صادق(ع) پرسید: آیا می‌توان به حضرت قائم(ع) "امیرالمؤمنین" گفت؟ حضرت پاسخ داد: خیر زیرا این لقب را خداوند به امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب(ع) داده و هیچ شخصی قبل از او و نه هیچ کسی پس از او به این لقب نامیده نمی‌شود مگر اینکه کافر بوده باشد. راوی پرسید: پس چگونه به آن حضرت سلام دهیم؟ امام صادق(ع) فرمودند: بگویید «السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا بَقِيَّةَ اللَّهِ» سپس حضرت این آیه را تلاوت فرمودند: ﴿بَقِيَّتُ اللَّهِ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ﴾[۳].
- احمد بن اسحاق بن سعد اشعری در حدیثی می‌گوید: در منزل امام حسن عسکری(ع) بودیم که حضرت تشریف آورده و فرزندی را بر گردن خود سوار کرده بودند که چهره‌اش مانند ماه شب چهارده می‌درخشید و حدود سه سال داشت. سپس امام عسکری (ع) فرمود: ای احمد بن اسحاق! اگر بزرگواری تو نزد خدا و اولیای او ثابت شده نبود، هرگز این فرزندم را به تو نشان نمی‌دادم. همانا نام او نام رسول خدا(ص) است... سپس احمد بن اسحاق گفت: مولای من! آیا می‌شود معجزه‌ای ببینم تا دلم آرام گیرد و مطمئن شوم؟ آن فرزند به سخن آمد و با زبان عربی فصیح فرمود: من بقیة الله در روی زمینم و از دشمنان او انتقام خواهم گرفت، ای احمد بن اسحاق، پس از این که مرا به چشم خود دیدی، دنبال دیدن آثار نباش!...[۴] (یعنی زمانی که امامِ حاضرِ تو، حضرت امام حسن عسکری(ع) مرا به تو معرفی می‌کند دیگر حجت بر تو تمام است و من امام واجب الاطاعه تو خواهم بود و دیگر نباید تردید به خود راه دهی؛ اما ائمه(ع) همواره در اثبات امامت خود هرگونه راه نفوذ شیطان را بسته‌اند و در بسیاری موارد معجزاتی را صادر نموده‌اند و باعث اطمینان قلوب دوستان و شیعیان و گاهی روسیاهی و شکست دشمنان شده‌اند).
- امیرالمؤمنین(ع) در ضمن حدیثی مفصل فرمودند: معنی بقیة الله در قرآن، حجت‌های الهی‌اند و نام مهدی(ع) است که پس از پایان یافتن مهلت جهان ظهور خواهد کرد و دنیا را پر از عدل و داد می‌نماید آن‌گونه که پر از ظلم و جور شده است... [۵]. یعنی حجت الهی، بازمانده پیامبران، روشنی برگزیدگان، پناه تهیدستان، آخرین وصی پیامبر، نور (وجود) پرهیزکاران، صاحب بازگشتی نیک و روشن.
- زمانی که حضرت مهدی(ع) به دنیا آمد، جناب حکیمه خاتون - دختر امام جواد(ع) - حضرت مهدی(ع) را نزد امام حسن عسکری(ع) آورد. حضرت دست مبارکش را بر روی طفل خود کشید و فرمود: «سخن بگوی ای حجة الله، بقیة انبیاء، غوث فقراء، خاتم اوصیاء، و نور اتقیاء و صاحب کرة بیضاء! آنگاه حضرت مهدی(ع) شهادتین را بر زبان جاری کرد... [۶].
- امام هادی(ع) فرمود: پس از من پسرم حضرت امام حسن عسکری(ع) جانشین من خواهد بود؛ اما شما چه خواهید کرد، زمانی که جانشین او به امامت برسد؟ زیرا نه شخص او را خواهید دید و نه نام او را می‌توانید آشکار کنید. راوی پرسید: پس چگونه او را نام ببریم؟! حضرت فرمود: بگویید حجت آل محمد(ص).
- البته حجت نامی است که به تمامی امامان اطلاق می‌شود، زیرا همه ائمه(ع) حجت‌های خداوند بر مخلوقاتند. امیرالمؤمنین(ع) می‌فرماید: همواره زمین دارای حجتی الهی است که یا ظاهر است و مردم اطاعتش نمی‌کند و یا غایب است و انتظار او را می‌کشند[۷].
- اما این نام درباره حضرت مهدی(ع) ویژگی خاصی یافته که با گفتن این نام، وجود مبارک حضرت مهدی به یاد انسان می‌آید.
- نقش نگین آن جناب نیز «أَنَا حُجَّةُ اللَّهِ وَ خَالِصَتُهُ» است، یعنی "من حجت الهی و برگزیده خداوند هستم".
- خادم امام حسن عسکری(ع) روایت می‌کند: خدمت حضرت صاحب الزمان(ع) مشرف شدم.... آن حضرت به من فرمود: آیا من را می‌شناسی؟ گفتم: آری. حضرت فرمود: بگو من کیستم؟ گفتم: شما سرور من هستید و پسر مولای من می‌باشید. حضرت فرمود: منظور من این نبود. گفتم: پس بفرمایید مقصود شما ازین سؤال چیست. حضرت فرمود: من "من خاتم اوصیا هستم یعنی پس از من امامی نخواهد بود. خداوند به واسطه من بلا را از خویشان و شیعیان من، که دین مرا برپا می‌دارند برطرف می‌کند"[۸].
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ «برنهاده خداوند برای شما بهتر است اگر مؤمن باشید و من بر شما نگهبان نیستم» سوره هود، آیه ۸۶.
- ↑ کمال الدین: ص ۳۳۱.
- ↑ کافی: ج ۱، ص ۴۱۱.
- ↑ کمال الدین: ص ۳۸۴.
- ↑ «حُجَّةُ اللَّهِ، وَ بَقِيَّةُ الْأَنْبِيَاءِ، وَ نُورُ الْأَصْفِيَاءِ، وَ غَوْثُ الْفُقَرَاءِ، وَ خاتَمُ الْأَوْصِياءِ، وَ نُورُ الأَتْقِياءِ، وَ صاحِبُ الْكَرَّةِ البَيْضاءِ»؛ احتجاج طبرسی: احتجاجات امیرالمؤمنین، شماره ۱۳۷.
- ↑ ر.ک: ولادت حضرت.
- ↑ غیبت نعمانی: ص ۶۸.
- ↑ حیدرزاده، عباس، فرهنگنامه آخرالزمان، ص ۷۵.