بحث:فرزندان امام حسین
فرزندان
در تعداد فرزندان امام حسین(ع) اختلاف است؛ بنابر مشهور، تعداد آنان شش نفر شامل چهار پسر و دو دختر بوده است.
علی اکبر: مادرش لیلی دختر ابومرة بن عروه ثقفی است. بیشتر منابع تاریخی وی را بزرگ‌ترین فرزند امام حسین(ع) دانسته و او علی اکبر خوانده‌اند[۱]. گروه اندکی نیز امام سجاد(ع) را علی اکبر معرفی کرده‌اند[۲] که با واقعیات تاریخی تناسب نداشته و رد شده است[۳]. لیلی نواده دختری ابوسفیان و دختر عمه یزید بن معاویه بود. از این رو در عاشورا به علی اکبر امان داده شد که شجاعانه نپذیرفت[۴] و به عنوان اولین نفر از بنی هاشم به شهادت رسید.
علی (امام سجاد(ع)): نام ایشان نیز همانند برادر بزرگشان علی است و در منابع کهن ایشان را با وصف علی اصغر یاد کرده‌اند[۵]. البته در منابع متأخر با توجه به معروف شدن عبدالله، دیگر فرزند امام حسین(ع) به نام علی اصغر، امام سجاد(ع) با عنوان علی اوسط یاد می‌شود[۶]. همان‌گونه که پیشتر اشاره شده مادر ایشان اسیری ایرانی تبار است.
عبدالله (علی اصغر): در منابع اتفاق نظر وجود دارد که در عاشورا کودکی از پسران امام حسین(ع) با تیر حرمله به شهادت رسید و مادرش رَباب است، اما در نام، سن و چگونگی شهادت او اختلاف است. عموم منابع کهن نام وی را عبدالله دانسته‌اند[۷]، اما برخی منابع که از لحاظ اعتبار و قدمت هم‌پایه منابع دیگر نیستند[۸]، نام وی را علی گفته‌اند و در میان مردم به «علی اصغر» معروف شده است. سن این کودک هنگام شهادت در منابع به طور دقیق نیامده است و بیشتر با تعابیری مانند طفل[۹] و رضیع[۱۰] (شیر خواره) از وی یاد شده است.
جعفر: مادر وی سلافه با کنیه اُم جعفر از قبیله قضاعه بود[۱۱]. مشهور این است که وی در دوره زندگانی امام حسین(ع) از دنیا رفت[۱۲]، با این حال، در برخی منابع از شهادت[۱۳] وی در واقعه کربلا یاد شده است.
فاطمه: مادر وی اُم اسحاق دختر طلحه است. همان‌گونه که اشاره شد، امام حسین(ع) بعد از شهادت امام حسن(ع) بنا بر وصیت ایشان با اُم اسحاق ازدواج کرد که با توجه به شهادت امام حسن(ع) در حدود سال ۴۹ق، و نیز این نکته که فاطمه در زمان حیات امام حسین(ع) به سن ازدواج رسیده بود، می‌توان تولد وی را در حدود سال ۵۰ق، دانست. فاطمه در واقعه کربلا حضور داشت و بعد از آن در شمار اسرا به کوفه و شام رفت. وی در زمان زندگانی امام حسین(ع) با پسرعمویش حسن بن حسن، معروف به حسن مثنی، ازدواج کرد. فاطمه در حدود سال ۱۱۷ق[۱۴] از دنیا رفت.
سُکَیْنَه: نام وی آمنه، سکینه لقب وی و مادرش رباب و خواهر تنی عبدالله (علی اصغر) است. سال تولد وی به طور دقیق معلوم نیست؛ اما با توجه به ازدواج وی در زمان حیات امام حسین(ع) می‌توان تولد وی را پیش از سال ۵۰ق دانست. وی نیز همانند خواهرش، فاطمه در حدود سال ۱۱۷ق، از دنیا رفت.
برخی منابع از دختر دیگری به نام رقیه برای امام حسین(ع) یاد کرده‌اند. کتاب کامل بهایی تألیف عمادالدین طبری در سال ۶۷۵ق، از قدیمی‌ترین منابعی است که از وی بدون ذکر نام و با عنوان دختر چهارساله یاد کرده[۱۵] و در برخی منابع بعدی نیز از آن دختر بدون آوردن نام یاد شده است. منابع قرن سیزدهم، ابتدا نام زبیده و در نهایت نام رقیه را برای وی بیان کرده‌اند[۱۶].[۱۷]
پانویس
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، الطبقة الخامسه، ج۱، ص۴۷۷؛ مصعب زبیری، نسب قریش، ص۵۷؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۴۱۱.
- ↑ کوفی، الاستغاثه، ج۱، ص۷۱؛ مفید، الارشاد، ج۲، ص۱۳۵؛ طوسی، رجال، ص۱۰۲.
- ↑ عمری، المجدی فی انساب الطالبین، ص۹۱؛ ابن ادریس حلی، السرائر، ج۱، ص۶۵۵؛ تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، ج۷، ص۴۱۹.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، الطبقة الخامسه، ج۱، ص۴۷۰.
- ↑ دینوری، اخبار الطوال، ص۲۵۹؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۳۶۲؛ یعقوبی، تاریخ، ج۲، ص۲۴۷.
- ↑ ابن شهر آشوب، مناقب، ج۳، ص۲۳۲.
- ↑ رسان، تسمیة من قتل مع الحسین، ص۱۵۰؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، الطبقة الخامسة، ج۱، ص۴۷۶؛ خلیفة ابن خیاط، تاریخ، ص۱۷۹؛ ابن حبیب بغدادی، المحبر، ص۴۹۱.
- ↑ ابن اعثم، الفتوح، ج۵، ص۱۱۵؛ طبری، دلائل الامامه، ص۱۸۱؛ خوارزمی، مقتل الحسین، ج۲، ص۳۷.
- ↑ مفید، الارشاد، ج۲، ص۱۱۲.
- ↑ طبرانی، المعجم الکبیر، ج۳، ص۱۰۳؛ سید ابن طاووس، الاقبال، ج۳، ص۷۴.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، الطبقة الخامسه، ج۱، ص۳۷۰.
- ↑ مفید، الارشاد، ج۲، ص۱۳۵.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، الطبقة الخامسه، ج۱، ص۴۷۶؛ ابن شهر آشوب، مناقب، ج۳، ص۲۵۹.
- ↑ سبط ابن جوزی، تذکرة الخواص، ص۲۵۱.
- ↑ طبری، عمادالدین، کامل بهائی، ص۵۲۳.
- ↑ ر.ک: ری‌شهری و همکاران، دانشنامه امام حسین(ع)، ج۱، ص۳۸۷-۳۸۹.
- ↑ پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، تاریخ اسلام بخش اول ج۲ ص ۱۳۳.