بحث:معراج در کلام اسلامی
مقدمه
- از رویدادهای مهم زندگی پیامبر اسلام (ص) و معجزات آن پیامبر بزرگ آسمانی است. بنابر نص قرآن کریم و روایات معتبر، خداوند، پیامبر اسلام (ص) را در روزگار پیش از هجرت به آسمان‌ها و عوالم هستی برد تا بر حقایق عوالم امکانی احاطه کامل یابد. منابع اسلامی، این رویداد را در میان معجزات پیامبر اسلام (ص) نیز ذکر کرده‌اند[۱][۲].
- اصل معراج نزد همه مسلمانان مقبول و مسلم است و از ضروریات دین به شمار می‌آید[۳]. از امام رضا (ع) نقل است: "هر کس معراج را دروغ پندارد، رسول خدا (ص) را انکار کرده است"[۴]. و امام صادق (ع) فرموده است: "از ما نیست هر کس سه چیز را انکار کند: معراج و سؤال و جواب قبر و شفاعت"[۵][۶].
- قرآن کریم در دو سوره با تعبیر "إسراء" به معنای سیر در شب از معراج یاد کرده است[۷].روایات متواتر شیعه و سنی نیز رویداد معراج را بیش از این انکارناپذیر می‌سازند[۸]. دانشمندان مسلمان متفق‌اند که معراج در مکه و پیش از هجرت روی داده است. قرآن کریم نیز بیان فرموده است که خداوند، پیامبر خویش را از مسجد الحرام به مسجد الاقصی برده است[۹]. در روایات آمده است که پیامبر (ص) ماجرای معراج را برای قریش- اهل مکه- باز می‌گوید و آنان انکار می‌کنند و بدین روی، پیامبر (ص) شمار ستون‌های مسجد الاقصی را می‌گوید تا نشانه‌ای بر صداقت او باشد و نیز از آنچه در راه دیده است و کاروان‌هایی که در راه بوده‌اند، سخن می‌گوید[۱۰][۱۱].
چگونگی معراج
- بیش‌ترینه دانشمندان مسلمان بر آن‌اند که معراج پیامبر (ص) با جسم و روح آن حضرت بوده است و ایشان با بدن دنیایی از مسجد الحرام به مسجد الاقصی رفته و سپس به آسمان‌ها[۱۲]. شیعیان نیز بر همین باورند و همگی این عقیده را پذیرفته‌اند[۱۳]. اما برخی دانشمندان اهل سنت معتقدند که معراج پیامبر (ص) از مکه تا بیت المقدس با روح و جسم بوده است؛ ولی تنها با روح خویش به آسمان‌ها عروج کرده است[۱۴]. برخی دیگر با استناد به خبر عائشه و معاویه، معراج را در حال خواب پنداشته‌اند. عائشه در آن هنگام کودک بوده و همسر پیامبر (ص) نبوده است و معاویه در کفر به سر می‌برده است. از این گذر نمی‌توان به خبر آن دو اعتماد کرد[۱۵]. برخی اندیشه‌مندان به دلایل فلسفی و علمی معراج جسمانی را نپذیرفته‌اند و گفته‌اند که معراج پیامبر (ص)، روحانی بوده است در حالی همانند خواب[۱۶]. علامه طباطبایی در این باره گفته است: از ظاهر سوره اسراء و روایات برمی‌آید که پیامبر (ص) تا مسجد الاقصی با روح و جسم سیر کرده است و ظاهر آیات سوره نجم و صریح روایات نشان می‌دهند که آن حضرت به آسمان‌ها عروج یافته است. ممکن است که عروج به آسمان‌ها با روح بوده باشد؛ ولی نه به صورت رؤیای صادقانه و در حال خواب؛ زیرا در این صورت شایسته نبود قرآن تا بدین پایه به معراج اهمیت دهد و آن را کرامتی والا برای پیامبر بشمارد و از معجزات محسوب کند. نیز اگر معراج به صورت رؤیا می‌بود، چنین محل بحث و انکار قرار نمی‌گرفت و با آنچه پیامبر (ص) از راه مکه و بیت المقدس، باز گفته است، سازگار نمی‌افتاد[۱۷][۱۸].
روایات معراج
- روایاتی که به موضوع معراج پرداخته‌اند، به روشنی از عروج پیامبر (ص) سخن می‌گویند و تنها در بیان جزئیات با یکدیگر تفاوت دارند. از مجموعه این روایات برمی‌آید که پیامبر اسلام (ص) در سفری آسمانی از مسجد الحرام به مسجد الاقصی رفته و میان راه، همراه جبرئیل به مدینه نزول کرده و در آنجا نماز گزارده است[۱۹]. آن گاه به مسجد الاقصی رفته و در آنجا نیز همراه انبیای بزرگ همانند ابراهیم و موسی (ع) نماز گزارده و این نماز به امامت او بوده است. سفر به آسمان‌ها از مسجد الاقصی آغاز گشته و پیامبر (ص) آسمان‌ها را پیموده است و به هفتمین آسمان و سدرةالمنتهی و جنةالمأوی رسیده و حجاب‌ها را درنوردیده است و بدین سان، به اوج شهود باطنی و قرب خدای متعال نیل یافته و قرآن از این مقام با تعبیر "قاب قوسین او ادنی" یاد می‌کند. خدای متعال با پیامبر محبوب خویش در سفر معراج سخن گفت. برخی از احادیث قدسی دستاورد این سفر آسمانی‌اند[۲۰][۲۱].
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ حق الیقین، علامه مجلسی/ ۳۰؛ گوهر مراد، ۴۵۳؛ رجعت و معراج، رفیعی قزوینی/ ۶۲.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص 420.
- ↑ المحجة البیضاء فی تهذیب الاحیاء، ۱/ ۲۲۹.
- ↑ صفات الشیعه، ۵۰.
- ↑ بحارالانوار، ۱۸/ ۳۴۰.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص 420.
- ↑
وَآتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ وَجَعَلْنَاهُ هُدًى لِّبَنِي إِسْرَائِيلَ أَلاَّ تَتَّخِذُواْ مِن دُونِي وَكِيلاً
؛ سوره اسراء، آیه ۲؛ عَلَّمَهُ شَدِيدُ الْقُوَى ذُو مِرَّةٍ فَاسْتَوَى وَهُوَ بِالأُفُقِ الأَعْلَى ثُمَّ دَنَا فَتَدَلَّى فَكَانَ قَابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنَى فَأَوْحَى إِلَى عَبْدِهِ مَا أَوْحَى مَا كَذَبَ الْفُؤَادُ مَا رَأَى أَفَتُمَارُونَهُ عَلَى مَا يَرَى وَلَقَدْ رَآهُ نَزْلَةً أُخْرَى عِندَ سِدْرَةِ الْمُنتَهَى عِندَهَا جَنَّةُ الْمَأْوَى إِذْ يَغْشَى السِّدْرَةَ مَا يَغْشَى مَا زَاغَ الْبَصَرُ وَمَا طَغَى لَقَدْ رَأَى مِنْ آيَاتِ رَبِّهِ الْكُبْرَى أَفَرَأَيْتُمُ اللاَّتَ وَالْعُزَّى؛ سوره نجم، آیه ۱۹- ۵.
- ↑ اثبات الهداة، ۱/ ۴۲۱.
- ↑ وَآتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ وَجَعَلْنَاهُ هُدًى لِّبَنِي إِسْرَائِيلَ أَلاَّ تَتَّخِذُواْ مِن دُونِي وَكِيلاً؛ سوره اسراء، آیه ۲.
- ↑ المیزان، ۱۳/ ۳۰.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص 421.
- ↑ معراج در آینه استدلال، ۳۶۱- ۳۴۰.
- ↑ الامالی، صدوق/ ۵۱۱؛ حق الیقین، عبدالله شبر/ ۲- ۱/ ۱۲۶.
- ↑ روح المعانی، ۱۵/ ۷.
- ↑ روح المعانی، ۱۵/ ۷.
- ↑ دانشنامه قرآن، ۲/ ۲۱۲۰؛ معراج‌نامه ابوعلی سینا، ۹۹.
- ↑ المیزان، ۱۳/ ۳۲.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص 421.
- ↑ بحارالانوار، ۱۸/ ۳۱۹.
- ↑ مجمع البیان، ۶- ۵/ ۳۹۵؛ تفسیر نمونه، ۲۲/ ۵۰۵- ۵۰۳.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص 422.
