برهان عقلی عصمت امام علی چیست؟ (پرسش)
برهان عقلی عصمت امام علی چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث عصمت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی عصمت مراجعه شود.
| برهان عقلی عصمت امام علی چیست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ امامت |
| مدخل بالاتر | اثبات عصمت امام علی |
| مدخل اصلی | اثبات عصمت امام علی در کلام اسلامی |
| مدخل وابسته | عصمت امام علی |
| تعداد پاسخ | ۱ پاسخ |
پاسخ نخست
حجت الاسلام و المسلمین علی ربانی گلپایگانی در کتاب «براهین و نصوص امامت» در این‌باره گفته است:
«برهان عقلی عصمت امیرالمؤمنین (ع) این است که پس از پیامبر اکرم (ص) کسانی که به عنوان نامزد مقام امامت و خلافت مطرح بودند، عبارت‌اند از امیرالمؤمنین (ع)، ابوبکر، عباس و سعد بن عباده. معصوم نبودن سه فرد اخیر مورد اجماع مسلمانان است. هرگاه امیرالمؤمنین (ع) نیز معصوم نباشد، حق در باب امامت در امت اسلامی تحقق نخواهد یافت، در حالی که حق درهر مسئله‌ای از امت اسلامی بیرون نیست: ﴿وَكَذَلِكَ جَعَلْنَاكُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِتَكُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ وَيَكُونَ الرَّسُولُ عَلَيْكُمْ شَهِيدًا﴾[۱]؛ یعنی پیامبر (ص) اسوه اسلامی است و امت اسلامی اسوه دیگر انسان‌ها. اسوه بودن با حقانیت ملازمه دارد، زیرا باطل نمی‌تواند اسوه باشد. برهان عقلی عصمت امیرالمؤمنین (ع) را می‌توان به صورت زیر تقریر کرد:
- امام باید معصوم باشد.
- حق در باب امامت از امت اسلامی بیرون نیست، یعنی قطعاً در بین امت اسلامی امام معصوم وجود دارد.
- غیر از امیرالمؤمنین (ع) کسانی که نامزد مقام امامت بودند، معصوم نبودند.
- امیرالمؤمنین (ع) معصوم بوده است، زیرا اگر او هم مانند دیگران معصوم نبود، امت اسلامی در باب امامت بر باطل بود نه بر حق، و این مطلب بر خلاف مقدمه دوم است که در آن تردیدی وجود ندارد.
به عبارتی دیگر - به شکل قیاس استثنایی ـ می‌گوییم: اگر امیرالمؤمنین (ع) معصوم نبود، امت اسلامی در باب امامت بر باطل بود، ولی تالی باطل است، پس مقدم نیز باطل است، بنابراین نقیض آن درست است، یعنی امیرالمؤمنین (ع) معصوم بود. این برهان عقلی، امامت دیگر امامان اهل‌بیت (ع) و وجود امام عصر (ع) را نیز اثبات می‌کند، زیرا اگر معصوم بودن امامان اهل‌بیت (ع) و وجود امام عصر (ع) پذیرفته نشود، امت اسلامی در باب امامت بر باطل خواهد بود، که نادرستی آن قطعی و اجماعی است»[۲].
منبع‌شناسی جامع عصمت
پانویس
- ↑ «و بدین گونه شما را امّتی میانه کرده‌ایم تا گواه بر مردم باشید و پیامبر بر شما گواه باشد» سوره بقره، آیه ۱۴۳.
- ↑ ربانی گلپایگانی، علی، براهین و نصوص امامت، ص ۵۷.