جاهلیت عالمانه و شاخصه‌های آن در قرآن کریم (مقاله)

جاهلیت عالمانه و شاخصه‌های آن در قرآن کریم عنوان مقاله‌ای است که با زبان فارسی به بررسی مباحثی پیرامون جاهلیت می‌پردازد. این مقالهٔ ۳۳ صفحه‌ای به قلم سید محمد مرتضوی، سید زین‌العابدین صفوی و حسن نقی‌زاده نگاشته شده و در دوفصلنامه آموزه‌های قرآنی (شماره ۲۷، پاییز ۱۳۹۵) منتشر گشته است.[۱]

جاهلیت عالمانه و شاخصه‌های آن در قرآن کریم
رتبه علمیعلمی پژوهشی
زبانفارسی
نویسندگانسید محمد مرتضوی، سید زین‌العابدین صفوی، حسن نقی‌زاده
موضوعجاهلیت
مذهبشیعه
منتشر شده دردوفصلنامه آموزه‌های قرآنی
وابسته بهدانشگاه علوم اسلامی رضوی
محل نشرتهران، ایران
تاریخ نشرپاییز و زمستان ۱۳۹۶
شماره۲۶
تعداد صفحات۲۶
شماره صفحاتاز صفحه ۳ تا ۲۸ مجله
ناشر الکترونیکپایگاه مجلات تخصصی نور

چکیده مقاله

نویسندگان در چکیده مقاله می‌نویسند: «جاهلیت در قرآن مورد نکوهش قرار گرفته است، ولی در اینکه مقصود از جاهلیت مورد نظر قرآن چیست، بین دانشمندان اختلاف است. عده‌ای آن را یک دوره تاریخی همراه با فقدان علم، و عده‌ای دیگر نیز اگرچه این مفهوم را فراتر از یک قطعه زمانی دانسته‌اند، آن را در حد یک «بینش» محدود انگاشته‌اند. توجه به شاخصه‌های قرآنی جاهلیت، این مفهوم را روشن‌تر می‌کند. به ویژه توجه به رابطه علم و جاهلیت مشخص می‌کند که این مفهوم بسیار فراتر از نادانی محض، آن هم در یک دوره مشخص تاریخی است و نیز پیچیده‌تر از یک جهان‌بینی غلط و زمان‌شمول است. این پژوهش با مراجعه به قرآن کریم و تفاسیر، به شاخصه‌های برجسته‌ای دست می‌یابد که حاکی از وجود علم در جاهلیت است؛ مانند: رفتارها و انکارهای عالمانه خلاف واقع، رفتار عالمانه بدون منطق (هواپرستانه)، حقیقت‌پوشی عالمانه، برتری‌طلبی عالمانه و بدون پشتوانه، اظهار عالمانه ایمان بدون اعتقاد، مقاومت آگاهانه در برابر هدایت دلسوزانه و.... این شاخصه‌ها نشانگر آن است که جاهلیت عالمانه مجموعه‌ای از رفتارهای سرسختانه و مصرانه‌ای است که مبتنی بر سبکی از زندگی انتخابی است و به صورت یک «بیماری خودخواسته» اکنون نیز گریبان‌گیر جامعه بشری است و راه رهایی از آن، نه افزایش دانش، بلکه تهذیب نفس و تکامل روحی و اصلاح فرهنگ عمومی جامعه است».[۱].

فهرست مقاله

  • چکیده
  • مقدمه
  1. معنای جهل و کاربرد آن در قرآن
    1. واژه‌شناسی جاهلیت
    2. کاربرد واژه جاهلیت در قرآن
  2. جاهلیت گسترده‌تر از ندانستن و قراتر از یک دوره زمانی
  3. جاهلیت عالمانه
    1. جاهلیت عالمانه در نگاه روایات
    2. جاهلیت عالمانه در نگاه اندیشمندان معاصر
  4. جاهلیت عوامانه
  5. شاخصه‌های جاهلیت عالمانه در قرآن
    1. رفاتار عالمانه خلاف حق
    2. انکار عالمانه واقعیت
    3. رفتار عالمانه بدون منطق (هوای نفس)
    4. حقیقت‌پوشی عالمانه
    5. برتری‌طلبی عالمانه بدون پشتوانه
    6. اظهار عالمانه ایمان بدون عتقاد
    7. مقاومت آگاهانه در برابر هدایت الهی

دربارهٔ پدیدآورندگان

پانویس

دریافت متن مقاله