جاهلیت عالمانه و شاخصههای آن در قرآن کریم (مقاله)
جاهلیت عالمانه و شاخصههای آن در قرآن کریم عنوان مقالهای است که با زبان فارسی به بررسی مباحثی پیرامون جاهلیت میپردازد. این مقالهٔ ۳۳ صفحهای به قلم سید محمد مرتضوی، سید زینالعابدین صفوی و حسن نقیزاده نگاشته شده و در دوفصلنامه آموزههای قرآنی (شماره ۲۷، پاییز ۱۳۹۵) منتشر گشته است.[۱]
جاهلیت عالمانه و شاخصههای آن در قرآن کریم | |
---|---|
رتبه علمی | علمی پژوهشی |
زبان | فارسی |
نویسندگان | سید محمد مرتضوی، سید زینالعابدین صفوی، حسن نقیزاده |
موضوع | جاهلیت |
مذهب | شیعه |
منتشر شده در | دوفصلنامه آموزههای قرآنی |
وابسته به | دانشگاه علوم اسلامی رضوی |
محل نشر | تهران، ایران |
تاریخ نشر | پاییز و زمستان ۱۳۹۶ |
شماره | ۲۶ |
تعداد صفحات | ۲۶ |
شماره صفحات | از صفحه ۳ تا ۲۸ مجله |
ناشر الکترونیک | پایگاه مجلات تخصصی نور |
چکیده مقاله
نویسندگان در چکیده مقاله مینویسند: «جاهلیت در قرآن مورد نکوهش قرار گرفته است، ولی در اینکه مقصود از جاهلیت مورد نظر قرآن چیست، بین دانشمندان اختلاف است. عدهای آن را یک دوره تاریخی همراه با فقدان علم، و عدهای دیگر نیز اگرچه این مفهوم را فراتر از یک قطعه زمانی دانستهاند، آن را در حد یک «بینش» محدود انگاشتهاند. توجه به شاخصههای قرآنی جاهلیت، این مفهوم را روشنتر میکند. به ویژه توجه به رابطه علم و جاهلیت مشخص میکند که این مفهوم بسیار فراتر از نادانی محض، آن هم در یک دوره مشخص تاریخی است و نیز پیچیدهتر از یک جهانبینی غلط و زمانشمول است. این پژوهش با مراجعه به قرآن کریم و تفاسیر، به شاخصههای برجستهای دست مییابد که حاکی از وجود علم در جاهلیت است؛ مانند: رفتارها و انکارهای عالمانه خلاف واقع، رفتار عالمانه بدون منطق (هواپرستانه)، حقیقتپوشی عالمانه، برتریطلبی عالمانه و بدون پشتوانه، اظهار عالمانه ایمان بدون اعتقاد، مقاومت آگاهانه در برابر هدایت دلسوزانه و.... این شاخصهها نشانگر آن است که جاهلیت عالمانه مجموعهای از رفتارهای سرسختانه و مصرانهای است که مبتنی بر سبکی از زندگی انتخابی است و به صورت یک «بیماری خودخواسته» اکنون نیز گریبانگیر جامعه بشری است و راه رهایی از آن، نه افزایش دانش، بلکه تهذیب نفس و تکامل روحی و اصلاح فرهنگ عمومی جامعه است».[۱].
فهرست مقاله
- چکیده
- مقدمه
- معنای جهل و کاربرد آن در قرآن
- جاهلیت گستردهتر از ندانستن و قراتر از یک دوره زمانی
- جاهلیت عالمانه
- جاهلیت عالمانه در نگاه روایات
- جاهلیت عالمانه در نگاه اندیشمندان معاصر
- جاهلیت عوامانه
- شاخصههای جاهلیت عالمانه در قرآن
- رفاتار عالمانه خلاف حق
- انکار عالمانه واقعیت
- رفتار عالمانه بدون منطق (هوای نفس)
- حقیقتپوشی عالمانه
- برتریطلبی عالمانه بدون پشتوانه
- اظهار عالمانه ایمان بدون عتقاد
- مقاومت آگاهانه در برابر هدایت الهی
- نتیجهگیری
- کتابشناسی
دربارهٔ پدیدآورندگان
- حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید محمد مرتضوی شاهرودی (متولد شاهرود)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: حجت هاشمی، محمد تقی فلسفی، محمد هاشم صالحی مدرس پیگیری کرد. وی رشته علوم قرآنی را در مقطع دکتری در دانشگاه قم به اتمام رساند. مدیرگروهی مرکز تحقیقات سپاه از جمله فعالیتهای وی است. او علاوه بر تدریس دروس حوزوی تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «تلاش رسول خدا در تثبیت رهبری امام علی(ع)»، «اهل بیت در نگاه رسول اعظم(ص)»، «سیمای علی در نگاه نبی(ص)»، «امیرالمؤمنین و مخالفان سیاسی او»، «جفر و جامعه و رابطه آنها در علم امامان شیعه»، «تحلیل ملاصدرا از امکان ارتباط انسان با عالم غیب بر اساس ارتباط با ملائکه»، «ظهور حضرت مهدی در انتخاب ماست» و «تبیین وجوه نظام آموزش دانشگاهی با بهرهگیری از سیره پیامبر اعظم» برخی از این آثار است.[۲]
- حجت الاسلام و المسلمین دکتر حسن نقیزاده (متولد ۱۳۳۴ ش، گناباد)، تحصیلات حوزوی را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: علی فلسفی، سید علی خامنهای و رجب علی رضازاده پیگیری کرد. مدیر گروه علمی کلام اسلامی مدرسه علمیه عالی نواب و عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی از جمله فعالیتهای وی است. او علاوه بر تدریس دروس حوزوی به تبلیغ، تحقیق و پژوهش مشغول میباشد و تا کنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «کلینی و تفسیر روایی آیات ولایت»، «درجات معنای واژهها در قرآن کریم با رویکرد به مفهوم واژه وحی»، «مناظرات امام رضا(ع) ویژگیها و روشها»، «حکومت علوی و اندیشه انسان متعالی» و مشارکت در «مجموعه مقالات فارسی کنگره بینالمللی ثقةالاسلام کلینی ج۴» برخی از این آثار است.[۳]
- در مورد سید زینالعابدین صفوی اطلاعاتی در دست نیست.