جایگاه ترس در روایات چیست؟ (پرسش)
| جایگاه ترس در روایات چیست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ علمای ابرار |
| مدخل اصلی | ترس در حدیث |
| تعداد پاسخ | ۱ پاسخ |
جایگاه ترس در روایات چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث علمای ابرار است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی علمای ابرار مراجعه شود.
پاسخ نخست
آقای حسن علی‌پور وحید در کتاب «مکتب در فرآیند نواندیشی» در این‌باره گفته است:
«شمار روایاتی که دعوت به دعا و توسل و شفاعت و زیارت و امثال آن دارند، فراتر از حوصله این نوشتار است؛ مانند:
- امام سجاد S پیاپی و پُرشمار، اولیای الهی را واسطه و شفیع در بارگاه حق و زمینه استجابت دعای خویش قرار می‌دهد: «بِحَقِّ مَنِ اخْتَرْتَ مِنْ بَرِيَّتِكَ، وَ مَنِ اجْتَبَيْتَ لِشَأْنِكَ، بِحَقِّ مَنْ وَصَلْتَ طَاعَتَهُ بِطَاعَتِكَ، وَ مَنْ جَعَلْتَ مَعْصِيَتَهُ كَمَعْصِيَتِكَ، بِحَقِّ مَنْ قَرَنْتَ مُوَالاتَهُ بِمُوَالاتِكَ...»[۱]
- امام سجاد S در جای دیگری از صحیفه سجادیه با تصریح به شفاعت و استمداد از شفاعت محمد و آل محمد a، می‌گوید: «من با اعتماد به کردار شایسته‌ای که آن را از پیش فرستاده باشم، یا با امید شفاعت یکی از مخلوقات نیامده‌ام؛ مگر با امید به شفاعت محمد و اهل بیت ایشان، که صلوات و درود تو بر او و آنان باد.»..[۲].
- امام رضا S از پیامبر اکرم a نقل می‌کند: «ائمه از نسل حسین هستند. هر کس اطاعتشان کند خدا را اطاعت کرده و هرکه نافرمانی ورزد، خدا را نافرمانی کرده. آنان ریسمان مطمئن الهی و همان وسیله به سوی خدای عزّوجل هستند»[۳].
- افزون بر امامیه، منابع عامه نیز توسل را به عنوان آموزه‌های قرآنی و نبوی بازتابانده‌اند؛ مانند: در ذیل آیه
فَتَلَقَّى آدَمُ مِنْ رَبِّهِ كَلِمَاتٍ فَتَابَ عَلَيْهِ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ
[۴] بسیاری از برجسته‌ترین محدثین عامه معتقدند مقصود از کلماتی که آدم به آنها توسل جست و به سوی خدا توبه کرد، اسامی اهل بیت بود؛ مانند: سیوطی[۵] حاکم حسکانی[۶]، ابن مغازلی شافعی[۷]، ابن ابی الحدید[۸]، قلقشندی شافعی[۹]، متقی هندی[۱۰]، شرف‌الدین موصلی[۱۱]، قندوزی حنفی[۱۲]،... - از آنجا که توسل، سنتی اجتماعی و مقبول میان عقلاء بود، توسل عبدالمطلب به پیامبر در روزگار شیرخوارگی[۱۳]، و دست به دامن پیامبر شدن ابوطالب برای طلب باران در روزگار کودکی و تأیید آن رفتار از سوی پیامبر در منابع عامه منعکس شده[۱۴]. امام شافعی نیز واسطه ساختن کودکان و پیرزنان را برای استسقاء توصیه می‌کند[۱۵]. متون اهل سنت توسل جستن خلیفه دوم به عباس عموی پیامبر را نیز ثبت کرده‌اند[۱۶]. توسل قرن‌ها سیره مستمره مسلمین بود که با فتوای حُرمت ابن‌تیمیه و تقلید و تشدید آن از سوی وهابیون با تشکیک مواجه شد[۱۷]. در کتاب«بحوث فی الملل و النحل» مصادیق متعددی از توسل انبیا (ع) و صحابه در منابع عامه طرح شده[۱۸]»[۱۹]
منبع‌شناسی جامع علمای ابرار
پانویس
- ↑ الصحیفة السجادیة، دعای عرفه، ص۲۲۴.
- ↑ الصحیفة السجادیة، ص۲۳۶.
- ↑ نقد پنج‌بخشی بر گفتار آقای کدیور در مورد اعتقاد شیعه به امامت، سید محمد حسین یثربی و همکاران www.toraath.com.
- ↑ «آنگاه آدم از پروردگارش کلماتی فرا گرفت و (پروردگار) از او در گذشت که او بسیار توبه‌پذیر بخشاینده است» سوره بقره، آیه ۳۷.
- ↑ الدر المنثور، ج۱، ص۶۱.
- ↑ شواهد التنزیل، ج۱، ص۱۰۰.
- ↑ مناقب ابن المغازلی، ص۱۰۵.
- ↑ شرح نهج‌البلاغه، ج۶، ص۳۷۵-۳۷۶.
- ↑ اتحاف السائل، ص۸۷.
- ↑ کنزالعمال، ج۲، ۳۵۹.
- ↑ مناقب آل محمد، ص۲۱۶.
- ↑ ینابیع المودة، ج۱، ص۲۸۸.
- ↑ فتح الباری، ج۲، ص۴۱۲.
- ↑ فتح الباری، ج۲، ص۴۱۱؛ کتاب الدعاء (الطبرانی)، ص۵۹۷؛ شرح نهج‌البلاغة، ج۱۴، م ۸۱؛ البدایة و النهایة، ج۶، ص۹۹.
- ↑ کتاب الأم، ج۱، ص۲۸۴؛ المجموع (للنووی)، ج۵، ص۷۱.
- ↑ صحیح البخاری، ج۲، ص۱۶؛ سبل السلام، ج۲، ص۸۱.
- ↑ بحوث فی الملل و النحل، ج۴، ص۳۷۴.
- ↑ بحوث فی الملل و النحل، ج۴، ص۳۸۰ به بعد.
- ↑ علی‌پور وحید، حسن، مکتب در فرآیند نواندیشی، ص ۲۵۶.