در مورد نشانه‌های ظهور چه اشتراکاتی بین شیعه و اهل تسنن است؟ (پرسش)

در مورد نشانه‌های ظهور چه اشتراکاتی بین شیعه و اهل تسنن است؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل اصلی	مهدویت
تعداد پاسخ	۱ پاسخ

در مورد نشانه‌های ظهور چه اشتراکاتی بین شیعه و اهل تسنن است؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

عبدالمجید زهادت

حجت الاسلام و المسلمین عبدالمجید زهادت، در کتاب «معارف و عقاید ۵ ج۲» در این‌باره گفته است:

• «نخست: ندای آسمانی: منظور از ندای آسمانی صدایی است که به هنگام ظهور امام مهدی (ع) همه مردم آن را از آسمان می‌شنوند. نعمانی از امام صادق (ع) چنین نقل کرده است: النداء من المحتوم. نعیم بن حماد از رسول خدا (ص) چنین نقل کرده است: " فِي الْمُحَرَّمِ يُنَادِي مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ : أَلا إِنَّ صَفْوَةَ اللَّهِ مِنْ خَلْقِهِ فُلانٌ ، فَاسْمَعُوا لَهُ وَأَطِيعُوا". هر چند این‌گونه احادیث درپاره‌ای از موارد اختلاف‌هایی دارند، از مجموع آنها به نکته‌های زیر می‌توان دست یافت: (۱): محتوای این پیام آسمانی، دعوت به حق و حمایت و بیعت با امام مهدی (ع) است و این معنا با تعبیرهای گوناگونی بیان شده است. (۲): این صدا، از آسمان است؛ به‌گونه‌ای که همه مردم شرق و غرب، آن را می‌شنوند و به خود می‌آیند.
• دوم: سفیانی و خسف بیداء: یکی دیگر از نشانه‌های دیگر ظهور امام مهدی موعود (ع) که در روایات اسلامی فراوان از آن یاد شده، قیام سفیانی است؛ وی در منطقه شام خروج می‌کند و با مکر و فریب گروه زیادی را به دور خود گرد می‌آورد و بر بخش گسترده‌ای از سرزمین‌های اسلامی از جمله شام و فلسطین سیطره می‌یابد. هنگامی که از ظهور امام مهدی (ع) با خبر می‌شود، سپاهی عظیم را برای جنگ با وی گسیل می‌دارد و در منطقه "بیداء" میان مکه و مدینه، با نیروهای امام برخورد می‌کند و به امر خداوند، همه لشکریان وی، به جز چند نفر در زمین فرو می‌روند و هلاک می‌شوند. در شماری از احادیث اهل سنت، به سرنوشتی که برای سفیانی وجود دارد، اشاره شده است: «فيبعث إليه بعث فإذا كانوا ببيداء من الأرض، خسف بهم»؛ گروهی را به سوی او (مهدی (ع)) حرکت می‌دهد، پس وقتی در بیداء باشند در زمین فرو می‌روند. عایشه از پیامبر (ص) نقل کرده است: " يَغْزُوَ جَيْشُ الْكَعْبَةِ فَإِذَا كَانُوا ببيداء مِنَ الْأَرْضِ يَخْسِفَ بِأَوَّلِهِمْ وَ آخِرِهِمْ ". جابر گوید: امام باقر (ع) فرمود: "َ فَيَنْزِلُ أَمِيرُ جَيْشِ السُّفْيَانِيِّ الْبَيْدَاءَ فَيُنَادِي مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ يَا بَيْدَاءُ أَبِيدِي الْقَوْمَ فَيَخْسِفُ بِهِم‏".
• سوم: خروج شعیب بن صالح: از حوادثی که هم‌زمان و بنابر برخی گفته‌ها نزدیک ظهور امام رخ می‌دهد و به‌گونه‌ای از نشانه‌های ظهور و شناخته شدن امام مهدی (ع) معرفی شده، خروج و ظهور فردی به نام شعیب بن صالح است. پیامبر اکرم (ص) می‌فرماید: «إذا خرج السفياني في ستين و ثلثمائة راكب... ينجزون إلي الكوفة، فينهبونها، فعند ذلك تخرج راية من المشرق يقودها رجل من نبي تميم يقال له: شعيب بن صالح»؛ وقتی سفیانی، با ۳۶۰ سواره به کوفه بیاید و دست به غارت اموال بزند، در این هنگام پرجمی از مشرق ظاهر می‌شود و طلایه‌دار آن شخصی است از بنی تمیم که به وی شعیب بن صالح گویند نعیم بن حماد از عمار بن یاسر نقل می‌کند: «المهدي علي لوائه شعيب بن صالح». از امام رضا (ع) نقل شده که فرمود: «قبل هذا الأمر السفياني، و اليماني، و المرواني، و شعيب بن صالح». شیخ طوسی از امام سجاد (ع) نقل می‌کند: «يَكُونُ قَبْلَ خُرُوجِهِ (المهدي)... خُرُوجُ شُعَيْبِ بْنِ صَالِحٍ».
• چهارم: پرچم‌های سیاه از خراسان: این واقعه، از رخدادهایی است که در روایات اسلامی سنی و شیعه، نشانه ظهور امام مهدی (ع) معرفی شده است. احمد بن حنبل از رسول خدا (ص) نقل می‌کند: «ذا رَأَيْتُمُ الرَّايَاتِ السُّودَ قد جَاءَتْ من قِبَلِ خُرَاسَانَ فائْتُوها فإن فيها خَلِيفَةَ اللَّهِ المهدي». ابن ماجه از رسول خدا (ص) چنین نقل می‌کند: ما اهل بیتی هستیم که خداوند آخرت را برای ما بر دنیا برگزیده است و اهل بیت من بعد از من با بلاها... روبه‌رو می‌شوند تا آن زمان که گروهی از طرف مشرق می‌آیند، همراه آنان پرچم‌های سیاهی وجود دارد... و آن پرچم را به دست یکی از اهل بیت من می‌سپارند و وی زمین را پر از عدل‌وداد می‌کند.... ترمذی نیز مشابه همین روایت را ذکر کرده، ولی در آن نامی از امام مهدی (ع) به میان نیامده است. نعمانی از حضرت امیر مومنان علی (ع) روایتی نقل کرده که حضرت درباره نشانه‌های ظهور فرمود: «انتظروا الفرج من ثلاث... و الرَّايَاتِ السُّودَ من خُرَاسَانَ».
• پنجم: قتل نفس زکیه: کشته شدن "نفس زکیه" که به معنای فرد بی‌گناه و پاک می‌باشد، از دیگر نشانه‌های ظهور برشمرده شده که در روایات اهل سنت و شیعه از آن نام برده‌اند. کشته شدن نفس زکیه، در روایات شیعه از نشانه‌های حتمی برشمرده شده است. از امام صادق (ع) نقل شده که فرمود: «من المحتوم الذي لَا بُدَّ أَنْ یکونَ قَبْلَ قِیامِ الْقَائِمِ ... قَتْلُ النَّفْسِ الزَّکیةِ»؛از امور حتمی که پیش از قیام قائم به وقوع می‌پیوندد... کشته شدن نفس زکیه است... . در برخی کتاب‌های حدیثی اهل سنت نیز، از این نشانه یاد شده است. ابن ابی شیبه از پیامبر (ص) نقل می‌کند: «أَنَّ الْمَهْدِيَّ لَا يَخْرُجُ حَتَّى تُقْتَلَ النَّفْسُ الزَّكِيَّةُ ، فَإِذَا قُتِلَتِ النَّفْسُ الزَّكِيَّةُ غَضِبَ عَلَيْهِمْ مَنْ فِي السَّمَاءِ وَمَنْ فِي الْأَرْضِ فَأَتَى النَّاسَ الْمَهْدِيُّ ...وَهُوَ يَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطًا وَعَدْلًا». نعیم بن حماد نقل می‌کند: «إذا قتلت النَّفْسُ الزَّكِيَّةُ... نادی مُنادٍ مِنَ السَّمآءِ: اَنَّ اَمِیرَکُمْ فُلانٌ وَذلِکَ الْمَهْدِیُّ الَّذِی یَمْلَاُ الْاَرْضَ حَقّاً وَعَدْلًا»».