دستاوردهای تربیت عاطفی امام مهدی در عصر ظهور چیستند؟ (پرسش)

دستاوردهای تربیت عاطفی امام مهدی در عصر ظهور چیستند؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل اصلی	مهدویت
تعداد پاسخ	۱ پاسخ

دستاوردهای تربیت عاطفی امام مهدی در عصر ظهور چیستند؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

خانم فرح رامین، در مقاله «دستاوردهای تربیتی حکومت امام مهدی» در این‌باره گفته است:

• «رساندن به عشق برتر: بعد‌ عاطفی‌ یا تمایلات و گرایش‌های انسان‌ها رابطه تنگاتنگی با محبت دارد؛ در واقع مهم‌ترین‌ نمود‌ عاطفه، محبت می‌باشد. انسان‌ها به هر اندازه‌ از‌ آگاهی‌ و شناخت و ادراکات عمیق قلبی و اراده بیشتر برخوردار‌ باشند‌، عواطف عالی انسانی بیشتری از خود بروز می‌دهند؛ به عنوان مثال رفتار محبت‌آمیز‌ پیامبر‌ اکرم (ص) در مقابل فرد یهودی‌ که‌ خاکروبه بر‌ سر‌ ایشان‌ می‌ریخت، نشان از عواطف عالی و شگفت‌انگیز‌ حضرت‌ رسول اکرم (ص) نسبت به خداوند متعال و در نتیجه نسبت به مخلوقات حضرت‌ حق‌ می‌باشد؛ زیرا شناخت کمالات هر چیزی‌ سبب شوق و محبت به‌ آن‌ شده و هر چه معرفت نسبت‌ به‌ آن افزون گردد، میل و توجه نیز نسبت به آن شدت می‌یابد؛ از این رو انبیاء و اولیاء‌ به‌ لحاظ‌ کمال علمی که‌ دارا‌ بودند، عواطف عالی انسانی‌ قوی‌تری‌ نسبت به دیگران داشتند(...)
• ولایت‌پذیری و بیزاری از دشمنان (تولی و تبری): انسان‌های تحت ولایت و حکومت امام مهدی (ع) در‌ نتیجۀ تربیت شدن به دست ولیّ خدا، عشق به اهل‌بیت عصمت و طهارت (ع) خواهند‌ داشت و در مسیر رضایت‌ آنها‌ حرکت خواهند کرد. چون مردم به امام عشق می‌ورزند و امام نیز به آنها عشق می‌ورزد و محبت می‌کند؛ در روایتی از امام رضا (ع) آمده است که: «يَكُونُ أَوْلَى النَّاسِ مِنْهُمْ بِأَنْفُسِهِمْ وَ أَشْفَقَ‌ عَلَيْهِمْ‌ مِنْ‌ آبَائِهِمْ‌ وَ أُمَّهَاتِهِمْ‌ وَ يَكُونُ أَشَدَّ النَّاسِ تَوَاضُعاً لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ يَكُونُ آخَذَ النَّاسِ بِمَا يَأْمُرُهُمْ بِهِ وَ أَكَفَّ النَّاسِ عَمَّا يَنْهَى عَنْهُ».

همچنین‌ می‌فرماید‌: «الْإِمَامُ الْأَنِيسُ الرَّفِيقُ وَ الْوَالِدُ الشَّفِيقُ وَ الْأَخُ الشَّقِيقُ وَ الْأُمُ‌ الْبَرَّةُ بِالْوَلَدِ الصَّغِيرِ وَ مَفْزَعُ الْعِبَادِ فِي الدَّاهِيَةِ النَّآدِ». لذا به ندای حضرت، لبیک می‌گویند و به هر امری دعوت‌ می‌کند‌، پاسخ می‌دهند. این محبت از دو جهت باعث رشد آنها می‌شود:

1. محبت به ولی خداوند آثار وضعی خود را دارد و مهم‌ترین اثر وضعی آن تربیت انسان است؛ به‌ این‌ صورت که باعث بیداری نفس انسان و توجه او به وظایفش می‌شود.
2. محبت امام سبب جمع شدن مردم به دور امام و بهره‌مندی از فیوضات امام می‌شود(...)

• رفع کینه‌ها و کدورت‌ها از دل‌های مؤمنین: کسی که از‌ نظر‌ عاطفی تربیت یافته است، در کنار عشق به خدا و اهل‌بیت (ع)، به دیگران نیز عشق می‌ورزد و محبت‌ می‌کند‌. برای‌ آدمی، زمانی زندگی دلچسب و رضایت‌بخش است که توأم با مهربانی و الفت باشد‌؛ تمامی‌ سفیران‌ الهی در دوران نبوت خود به این موضوع تأکید داشته‌اند و جوامع بشری را به‌ سوی‌ این‌ خصلت خداپسندانه راهنمایی نموده‌اند. در زمان امام مهدی (ع) علاوه بر اینکه در اثر تربیت‌ امام‌، خود مردم دارای این صفت خواهند بود، خداوند نیز با نظر لطف خود‌ محبت‌ نسبت‌ به دیگران را در دل‌های مردم ایجاد می‌کند؛ آنجا که می‌فرماید: «وَ أُلْقِي الرَّأْفَةَ وَ الرَّحْمَةَ بَيْنَهُمْ»‌.

همچنین در روایتی دیگر آمده است‌: امام‌ علی‌(ع) می‌فرماید: اگر قائم ما قیام کند... کینه‌ها و ناراحتی‌ها از دل بندگان خدا زائل می‌شود. این روایت نشان از محبت مردم به همدیگر می‌باشد که‌ در‌ سایه‌ اقدامات سرشار از عدل حضرت برای تربیت انسان‌ها حاصل آمده است؛ بنابراین از جمله دستاوردهای‌ تربیتی‌ در‌ بعد عاطفی، امام زمان (ع) از بین رفتن کینه‌ها و رواج محبت در بین‌ مردم‌ است.

• اعتدال درهمه امور از جمله احساسات و عواطف: فردی که واجد فضائل اخلاقی است قطعا نفس‌ او‌ دارای ملکه عدالت می‌باشد؛ از جمله معانی به کاربرده شده برای عدل‌، دوری‌ از افراط و تفریط یا اعتدال در امور‌ است‌؛ انسان‌ عصر ظهور در تمام امور و افعال خود‌ در‌ مسیر اعتدال قدم برمی دارد زیرا واقعیت عدل را که حضرت حجت (ع) متجلی‌ ساخته‌ است، با بصیرت خود مشاهده‌ می‌کند‌ در نتیجه‌ قلب‌ او‌ از تعلق به غیرخدا آزاد می‌شود‌ و در‌ قلبی که توجه، صرفاً معطوف به معبود حقیقی است جایی برای خشم‌ و غضب‌ و... که افراط یا تفریط در بُعد‌ عاطفی است، نمی‌ماند، بلکه‌ متصف‌ به صفات الهی می‌گردد و در‌ تمام‌ عواطف و احساسات خود راه اعتدال را پیش می‌گیرد. لذا کاملاً شاد و راضی است‌ چنان‌که‌ در روایت آمده: «الْمَهْدِيُّ إِذَا خَرَجَ يَفْرَحُ بِهِ جَمِيعُ الْمُسْلِمِينَ خَاصَّتُهُمْ وَ عَامَّتُهُمْ»؛ آن هنگامی که‌ مهدی‌(ع) ظهور کند همه مسلمانان شاد هستند چه خواص آنان و چه عوام آنان(...)
• آرامش‌ روحی‌ - روانی: یکی از نتایج‌ و آثار‌ تربیت در حکومت مهدوی، امنیت و آرامش مردم می‌باشد؛ چراکه وقتی رذائل از جامعه رخت بربست و جای خود را به فضائل اخلاقی داد قطعاً اثر چنین جامعه تربیت یافته‌ای وجود امنیت‌ روحی‌ و روانی برای انسان خواهد بود. قال الباقر (ع): «إِذَا قَامَ‌ الْقَائِمُ‌ أَذْهَبَ‌ اللَّهُ‌ عَنْ‌ كُلِ‌ مُؤْمِنٍ‌ الْعَاهَةَ وَ رَدَّ إِلَيْهِ قُوَّتَهُ»؛ چون قائم ما قیام فرماید خدا از همۀ مؤمنان هرگونه درد‌ و بیماری‌ را برطرف‌ سازد و نیرو و قوه آنان را به ایشان برمی‌گرداند.

قال الباقر (ع): «مَنْ‌ أَدْرَكَ‌ قَائِمَ‌ أَهْلِ‌ بَيْتِي‌ مِنْ‌ ذِي‌ عَاهَةٍ بَرِئَ‌، وَ مِنْ ذِي ضَعْفٍ قَوِيَ»؛ هر کس قائم‌(ع) را‌ درک‌ کند و دارای درد و بیماری باشد بهبودی یابد و هر ناتوانی او را دریابد نیرومند گردد. انسان برای ‌رسیدن‌ به آرامش روحی - روانی نیاز به رشد عقل و تشخیص امور اصالی از امور‌ اعتباری‌ در‌ زندگی دارد و همچنین نیازمند قرار گرفتن در مسیر محبت ‌و مملو شدن از محبت اصیل می‌باشد‌ که هر دو مورد با ظهور امام و حضور اثرگذار ایشان محقق می‌گردد لذا‌ انسان‌های عصر ظهور در‌ سایه‌ تکامل عقل و عاطفه به چنان آرامش روحی می‌رسند که حزن و خوفی آنها را فرا نمی‌گیرد و مصداق آیه می‌گردند که می‌فرماید: ﴿بَلَى مَنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلَّهِ وَهُوَ مُحْسِنٌ فَلَهُ أَجْرُهُ عِنْدَ رَبِّهِ وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ﴾. همچنین امام صادق (ع) ذیل آیه ﴿أَوْ يَأْتِيَ بَعْضُ آيَاتِ رَبِّكَ يَوْمَ يَأْتِي بَعْضُ آيَاتِ رَبِّكَ لَا يَنْفَعُ نَفْسًا إِيمَانُهَا لَمْ تَكُنْ آمَنَتْ مِنْ قَبْلُ أَوْ كَسَبَتْ فِي إِيمَانِهَا خَيْرًا﴾ می‌فرماید: «يَعْنِي‌ خُرُوجَ‌ الْقَائِمِ‌ الْمُنْتَظَرِ مِنَّا ثُمَّ قَالَ (ع) يَا أَبَا بَصِيرٍ طُوبَى لِشِيعَةِ قَائِمِنَا الْمُنْتَظِرِينَ لِظُهُورِهِ فِي غَيْبَتِهِ وَ الْمُطِيعِينَ لَهُ فِي ظُهُورِهِ أُولَئِكَ أَوْلِيَاءُ اللَّهِ الَّذِينَ‌ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ»».