دشمنی در فقه سیاسی

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

مقدمه

دشمنی کردن، تعدّی کردن، ستمکاری و زیاده‌خواهی[۱]. اصل آن "عدو" به معنای تجاوز در چیزی[۲]، تجاوز به حقوق دیگران[۳].

عَسَى اللَّهُ أَنْ يَجْعَلَ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَ الَّذِينَ عَادَيْتُمْ مِنْهُمْ مَوَدَّةً[۴].

تجاوز و دشمنی مصداق ظلم است: وَمَنْ يَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ فَأُولَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ[۵].

از نظر قرآن کریم اعتداء و تجاوز به حقوق هیچ فردی مجاز نیست؛ مگر کسی که مورد تعدّی و تجاوز قرار گرفته باشد که دستور مقابله‌ به‌ مثل به او داده شده است: فَمَنِ اعْتَدَى عَلَيْكُمْ فَاعْتَدُوا عَلَيْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَى عَلَيْكُمْ[۶]؛ زیرا قبول ظلم و تعدّی به منزله تثبیت ظلم و کمک به اوست[۷].

حاکمیت دشمنی و تجاوز در سطح داخلی یا روابط بین الملل، حاصلی جز هرج‌ومرج و برهم‌خوردن وفاق و فروپاشی همبستگی درونی و بیرونی ندارد[۸].

منابع

پانویس

  1. بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۷۶.
  2. ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۴، ص۲۴۹.
  3. حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۸، ص۶۳.
  4. «امید است خداوند میان شما و کسانی از آنان که با هم دشمنی دارید دوستی اندازد و خداوند تواناست و خداوند آمرزنده‌ای بخشاینده است» سوره ممتحنه، آیه ۷.
  5. «آنان که از حدود خداوند تجاوز کنند ستمگرند» سوره بقره، آیه ۲۲۹.
  6. «هر کس بر شما ستم روا داشت همان‌گونه که با شما ستم روا داشته است با وی ستم روا دارید» سوره بقره، آیه ۱۹۴.
  7. همان، ص۶۵.
  8. نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص ۴۱۱-۴۱۲.