ذکر در فقه سیاسی

مقدمه

تذکرة، تذکیر: یادآوری‌ کردن، پند دادن^[۱] و به‌خاطر سپردن. اصل آن "ذکر" در مقابل "نسیان"^[۲] و "غفلت"^[۳].

﴿أَنْ أَخْرِجْ قَوْمَكَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَذَكِّرْهُمْ بِأَيَّامِ اللَّهِ﴾^[۴].

"ذکر" معانی مختلفی در لغت عرب دارد که عبارت‌اند از:

هیئت نفسانی که به انسان امکان می‌دهد، معارف مکتسبه خود را حفظ کند (قدرت حافظه)؛
ذکر قلبی به معنای یادآوری؛
ذکر لسانی به معنای بر زبان‌ آوردن^[۵].

از نام‌های قرآن کریم "الذِکر" است: ﴿إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ﴾^[۶].

از تکالیف الهی به پیامبراکرم (ص) یادآوری و به‌ خاطر آوردن ایام الله است: ﴿وَذَكِّرْهُمْ بِأَيَّامِ اللَّهِ﴾^[۷]. برای هر ملّتی حافظه‌ای تاریخی وجود دارد که رهبران با بزرگداشت روزهای بزرگ و سرنوشت‌ساز ملّی، برای حفظ و حراست از ارزش‌های به‌دست‌ آمده در این نقاط عطف، این حافظه تاریخی را تقویت و تحکیم می‌نمایند. گاهی برخی ملت‌ها به علت نداشتن حافظه تاریخی، مذمت و نکوهش می‌شوند^[۸].

منابع

نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم

پانویس

↑ بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۳۳.
↑ ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۲، ص۳۵۸.
↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۳، ص۳۱۸.
↑ «(و گفتیم) که قومت را به سوی روشنایی از تیرگی‌ها بیرون بر و روزهای خداوند را به آنان گوشزد کن» سوره ابراهیم، آیه ۵.
↑ حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۱۷۹.
↑ «بی‌گمان ما خود قرآن را فرو فرستاده‌ایم و به یقین ما نگهبان آن خواهیم بود» سوره حجر، آیه ۹.
↑ «و روزهای خداوند را به آنان گوشزد کن» سوره ابراهیم، آیه ۵.
↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص ۱۷۷.

[1] بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۳۳.

[2] ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۲، ص۳۵۸.

[3] حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۳، ص۳۱۸.

[4] «(و گفتیم) که قومت را به سوی روشنایی از تیرگی‌ها بیرون بر و روزهای خداوند را به آنان گوشزد کن» سوره ابراهیم، آیه ۵.

[5] حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۱۷۹.

[6] «بی‌گمان ما خود قرآن را فرو فرستاده‌ایم و به یقین ما نگهبان آن خواهیم بود» سوره حجر، آیه ۹.

[7] «و روزهای خداوند را به آنان گوشزد کن» سوره ابراهیم، آیه ۵.

[8] نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص ۱۷۷.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]