ذکر در فقه سیاسی
این مدخل زیرشاخهٔ بحث ذکر است. ذکر از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: ذکر در لغت - ذکر در قرآن - ذکر در اخلاق اسلامی - ذکر در فقه سیاسی - ذکر در معارف دعا و زیارات - ذکر در معارف و سیره نبوی - ذکر در معارف و سیره حسینی - ذکر در معارف و سیره سجادی - ذکر در حقوق اسلامی- ذکر در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
تذکرة، تذکیر: یادآوری کردن، پند دادن[۱] و به‌خاطر سپردن. اصل آن "ذکر" در مقابل "نسیان"[۲] و "غفلت"[۳].
أَنْ أَخْرِجْ قَوْمَكَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَذَكِّرْهُمْ بِأَيَّامِ اللَّهِ
[۴].
"ذکر" معانی مختلفی در لغت عرب دارد که عبارت‌اند از:
- هیئت نفسانی که به انسان امکان می‌دهد، معارف مکتسبه خود را حفظ کند (قدرت حافظه)؛
- ذکر قلبی به معنای یادآوری؛
- ذکر لسانی به معنای بر زبان آوردن[۵].
از نام‌های قرآن کریم "الذِکر" است: إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ[۶].
از تکالیف الهی به پیامبراکرم (ص) یادآوری و به خاطر آوردن ایام الله است: وَذَكِّرْهُمْ بِأَيَّامِ اللَّهِ[۷]. برای هر ملّتی حافظه‌ای تاریخی وجود دارد که رهبران با بزرگداشت روزهای بزرگ و سرنوشت‌ساز ملّی، برای حفظ و حراست از ارزش‌های به‌دست آمده در این نقاط عطف، این حافظه تاریخی را تقویت و تحکیم می‌نمایند. گاهی برخی ملت‌ها به علت نداشتن حافظه تاریخی، مذمت و نکوهش می‌شوند[۸].
منابع
پانویس
- ↑ بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۳۳.
- ↑ ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۲، ص۳۵۸.
- ↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۳، ص۳۱۸.
- ↑ «(و گفتیم) که قومت را به سوی روشنایی از تیرگی‌ها بیرون بر و روزهای خداوند را به آنان گوشزد کن» سوره ابراهیم، آیه ۵.
- ↑ حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۱۷۹.
- ↑ «بی‌گمان ما خود قرآن را فرو فرستاده‌ایم و به یقین ما نگهبان آن خواهیم بود» سوره حجر، آیه ۹.
- ↑ «و روزهای خداوند را به آنان گوشزد کن» سوره ابراهیم، آیه ۵.
- ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص ۱۷۷.