زمان ظهور امام مهدی در حدیث
این مدخل زیرشاخهٔ بحث زمان ظهور امام مهدی است. زمان ظهور امام مهدی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: زمان ظهور امام مهدی در حدیث - پرسش‌های مرتبطمقدمه
با گذری کوتاه در سخنان ائمه(ع) درباره وقت ظهور، به مطالب ذیل بر خواهیم خورد:
- آگاهی به زمان دقیق ظهور، فقط از آن خداوند سبحانه و تعالی است.
- معصومان(ع) همواره مردم را از تعیین وقت درباره ظهور حضرت مهدی(ع) برحذر داشته، وقتگذاران را تکذیب کردهاند.
- روایات فراوانی ظهور را ناگهانی دانسته و احادیثی اصلاح امر فرج را یک شبه ذکر کرده است.
- اگرچه پنهان بودن زمان ظهور از رازهای الهی است و حکمت الهی اقتضا کرده این وقت نزد مردم نامعلوم و پوشیده باشد، در بعضی روایات به پارهای از حکمتهای آن اشاره شده و تا اندازهای محدوده زمانی آن معین شده است.
- با نگاهی به کلام معصومان(ع) می‌توان چگونگی آگاه شدن حضرت مهدی از هنگام ظهور را به راحتی به دست آورد.
در روایات فراوانی، از ظهور حضرت مهدی(ع)، حادثهای ناگهانی یاد شده و ناگهانی بودن آن، با تعیین قبلی وقت منافات دارد؛ چراکه وقتی برای امری زمان مشخص شد، دیگر دفعی و ناگهانی بودن آن معنا نخواهد داشت.
به طور مسلم، کسانی که تعیین وقت میکنند، سخنشان خلاف این گروه روایات است. پارهای از این روایات را این‌گونه می‌توان دستهبندی کرد:
- اصلاح امر ظهور در یک شب؛ امام علی(ع) فرمود: "پیامبر(ص) فرمود: مهدی از ما اهل بیت(ع) است که خداوند سبحانه و تعالیامر فرج او را در یک شب اصلاح میفرماید"[۱].
- آمدن همانند شهاب فروزان؛ امام باقر(ع) پس از بیان غیبت حضرت مهدی(ع)، فرمود: "او همانند شهابی شعلهور در تاریکی شب، آشکار خواهد شد"[۲].
البته در برخی روایات، به صورت محدود، زمانهایی برای رخداد این حادثه بزرگ ذکر شده است. این‌گونه روایات به چند دسته تقسیم می‌شود:
- روایاتی که جمعه را روز ظهور معرفی کرده است[۳]؛
- روایاتی که روز ظهور را مصادف با روز عاشورا ذکر کرده است[۴]؛
- روایاتی که ظهور حضرت مهدی(ع) را در سال فرد ذکر کرده است[۵]؛
- برخی روایات نیز روز ظهور را شنبه ذکر کرده است[۶].
اگرچه قرائنی چند بر ظهور حضرت مهدی(ع) در روز جمعه وجود دارد؛ این روایت و امثال آن را می‌توان به این صورت توجیه کرد که نخستین روز ظهور، جمعه است و از آنجا که قیام آن حضرت پس از ظهور است، قیام آن حضرت، روز شنبه رخ خواهد داد.
درباره چگونگی آگاه شدن حضرت مهدی از وقت ظهور نیز روایات فراوانی ذکر شده است؛ مانند:
- الهام؛ بدون شک، معصومان(ع) مورد الهام خداوند سبحانه و تعالی قرار میگیرند وحی، به صورت رسمی با رحلت پیامبر اکرم(ص) پایان گرفت؛ ولی در موارد فراوانی به اهل بیت(ع) الهاماتی میشده و خواهد شد. برخی روایات چگونگی آگاه شدن حضرت مهدی(ع) از زمان ظهور را از راه الهام ذکر کرده است[۷].
- برافراشته شدن پرچم قیام: در روایاتی اشاره شده است که وقتی ظهور آن حضرت نزدیک شد، پرچمی که آن حضرت هنگام ظهور در دست خواهد داشت، به اذن و اراده الهی برافراشته شده، امام(ع) را به فرمان قیام آگاه خواهد کرد[۸].
- بیرون آمدن شمشیر آن حضرت از غلاف: رسول گرامی اسلام(ص) فرمود: "برای او شمشیری است در غلاف؛ هنگامی که وقت ظهورش فرارسید، آن شمشیر از غلافش خارج می‌شود. خداوند سبحانه و تعالی آن شمشیر را به سخن در میآورد و شمشیر به حضرتش میگوید: ای ولی خدا! خارج شو که دیگر نشستن مقابل ستم دشمنان خدا جایز نیست. پس او ظهور میکند"[۹].
در پایان، گفتنی است مخفی بودن زمان ظهور حضرت مهدی(ع)، دارای حکمتهای فراوانی است؛ از جمله:
- زنده نگه داشتن روح امید و انتظار در جامعه در طول غیبت حضرت مهدی(ع)؛
- معنا پیدا کردن امتحان شیعیان در عصر غیبت؛
- غافلگیر کردن مخالفان و دشمنان.
از آنجا که یکی از دلیلهای غیبت حضرت مهدی(ع) تلاش دشمنان برای نابودی آن حضرت بود، روشن بودن زمان ظهور، دشمنان را برای از بین بردن و مقابله با آن حضرت آماده میسازد؛ در حالی که نامعلوم بودن و ناگهانی بودن زمان ظهور، باعث غافلگیری دشمنان خواهد شد[۱۰].
پرسش‌های مستقیم
منابع
پانویس
- ↑ «الْمَهْدِيُ مِنَّا أَهْلَ الْبَيْتِ يُصْلِحُ اللَّهُ لَهُ أَمْرَهُ فِي لَيْلَةٍ»، شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج۱، ص۱۵۲.
- ↑ «ثُمَ يَبْدُو كَالشِّهَابِ الْوَقَّادِ فِي ظُلْمَةِ اللَّيْل»، شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص۱۵۹؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة، ج۱، ص۳۲۴.
- ↑ شیخ صدوق، الخصال، ح ۲، ص۳۹۴.
- ↑ شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ج ۴، ص۳۰۰.
- ↑ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص۴۵۳؛ فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ص۲۶۳؛ طبرسی، اعلام الوری، ص۴۵۹.
- ↑ شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ج ۴، ص۳۳۳؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج۲، ص۶۵۳.
- ↑ محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۱، ص۳۴۳؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص۱۶۴؛ محمد بن عمر کشی، رجال الکشی، ص۱۹۲.
- ↑ ر.ک: شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج۱، ص۱۵۵؛ راوندی، الخرائج و الجرائح، ح ۲، ص۵۵۰، کفایة الاثر، ص۲۶۶.
- ↑ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص۱۵۵.
- ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۴۶۱ - ۴۶۴.