سفک در فقه سیاسی

این مدخل زیرشاخهٔ بحث سفک است. سفک از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: سفک در قرآن - سفک در حدیث - سفک در فقه سیاسی - پرسش‌های مرتبط

مقدمه

خون ‌ریختن و خونریزی. اصل آن به معنای روان و جاری ‌کردن (با دشمنی و عداوت).

﴿أَتَجْعَلُ فِيهَا مَنْ يُفْسِدُ فِيهَا وَيَسْفِكُ الدِّمَاءَ﴾.

خونریزی در قرآن کریم منفور داشته شده و فرشتگان به همین دلیل از خداوند درباره خلقت آدم پرسیدند: ﴿أَتَجْعَلُ فِيهَا مَنْ يُفْسِدُ فِيهَا وَيَسْفِكُ الدِّمَاءَ﴾. در منشأ این پرسش فرشتگان دو نظر وجود دارد:

اول اینکه قبل از انسان مخلوقاتی از جن در زمین بوده‌اند که فساد و خونریزی می‌کردند و فرشتگان آنها را دیده بودند.

دوم اینکه فرشتگان می‌دانستند، طبیعت چنین خلقتی از خاک و ماده که دارای اختیار و اراده است، به فساد و خونریزی منجر خواهد شد.

از آنجا که میان قوم بنی‌اسرائیل همواره نزاع و خونریزی وجود داشت، خداوند در تورات از آنان عهد و پیمان گرفت که میان خود به کشتار و خونریزی نپردازند؛ امّا آنان پیمان شکستند و خداوند به این پیمان شکنی آنان را مؤاخذه کرد: ﴿وَإِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَكُمْ لَا تَسْفِكُونَ دِمَاءَكُمْ وَلَا تُخْرِجُونَ أَنْفُسَكُمْ مِنْ دِيَارِكُمْ﴾..

آنچه به عنوان ﴿سْفِكُ الدِّمَاءَ﴾ در قرآن کریم آمده است، کشتار و خونریزی به انگیزه انتقام‌کشی یا تشفی قلب و خشونت‌گرایی و لذت از ماجراجویی و سایر انگیزه‌های حیوانی و پلید است؛ امّا در راه دفاع از مرزهای سرزمینی و شهر و دیار یا سرکوب توطئه دشمنان، جهاد و دفاع مقدس تشریع شده است که ممکن است به کشته‌شدن عده‌ای از دو طرف بینجامد؛ ولی انگیزه در این جنگ‌ها مقدس و با سفک دماء متفاوت است.

منابع

• نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم