سیره سیاسی پیامبر خاتم در وفای به عهد چه بود؟ (پرسش)

سیره سیاسی پیامبر خاتم در وفای به عهد چه بود؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث سیره سیاسی پیامبر خاتم است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی سیره سیاسی پیامبر خاتم مراجعه شود.

سیره سیاسی پیامبر خاتم در وفای به عهد چه بود؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ سیره سیاسی پیامبر خاتم
مدخل اصلی	وفای به عهد
تعداد پاسخ	۱ پاسخ

پاسخ نخست

روح الله شریعتی

آقای روح الله شریعتی، در مقاله «حقوق اقلیت‌ها در حکومت نبوی» در این‌باره گفته‌ است:

«در سیره پیامبر موارد بی‌شماری از وفای به عهد را مشاهده می‌کنیم. برخی از این موارد که در قبال غیر مسلمانان صورت گرفته عبارت است از:

1. پیامبر اکرم (ص) در پیمان صلح حدیبیه با مشرکان عهد کردند که در سال‌های آتی که برای عمره به مکه می‌آیند بیش از سه روز در مکه نمانند و تاریخ این نکته را ضبط کرده است که پیامبر در عمرة القضاء (در سال بعد قضای عمره سال گذشته را به جا آوردند) پس از پایان سه روز به مسلمانان اعلام نمودند که تا شب هیچ کس در مکه نماند. البته مشرکان پیامبر را از قبل می‌شناختند و می‌دانستند که پیامبر به هیچ وجه از پیمان خویش عقب‌نشینی نخواهد کرد و در وفای به عهد هیچ فریب و حیله‌ای به کار نخواهد برد.
2. پس از فتح مکه و غلبه مسلمانان بر دشمنان خون‌ریز که مسلمانان زیادی را به شهادت رسانده بودند با مهربانی و عطوفت (بر اساس گفته‌ای که در آغاز فرموده بود) عمل کرد. بعلاوه پس از اعلام برائت الهی از مشرکان و دادن مهلت چهارماهه به آنان، دستور یافت که به مشرکانی که بر عهد خویش پایبند بوده‌اند مادامی که بر عهدشان استوارند ایشان نیز پایبند باشند. ﴿إِلَّا الَّذِينَ عَاهَدْتُمْ عِنْدَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ فَمَا اسْتَقَامُوا لَكُمْ فَاسْتَقِيمُوا لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ﴾.
3. مشرکان غالباً به دنبال کینه‌توزی و دشمنی با مسلمانان بودند و پیامبر به وفاداری بر عهد با ایشان دستور یافته بود. علاوه بر این که برخی از پیروان ادیان آسمانی نیز پس از سال‌های اولیه هجرت فوج فوج به مدینه می‌آمدند و با پیامبر پیمان‌هایی منعقد می‌کردند، اینها علاوه بر پیمانی بود که پیامبر پس از ورود به مدینه با عموم شهروندان و اقوام مجاور بستند. در پیمان مدینه گروه‌هایی از یهودیان با پیامبر هم پیمان شدند و تا قبل از پیش قدمی آنان در نقض پیمان، پیامبر بر پیمان هم‌زیستی استوار بودند. تاریخ گواه است که درباره یهود بنی قریظه، بنی نضیر، بنی قینقاع و خیبر، پس از نقض پیمانشان در جنگ احزاب، همکاری اطلاعاتی و نظامی با مشرکان مکه و هتک حرمت زنی مسلمان، پیامبر نیز با آنان همچون دشمن عمل کردند. از دیدگاه اسلام، نقض پیمان با هر فردی ممنوع و قبیح است. «الْغَدْرُ بِكُلِّ‏ أَحَدٍ قَبِيحٌ‏»»