عین القطر

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

وَلِسُلَيْمَانَ الرِّيحَ غُدُوُّهَا شَهْرٌ وَرَوَاحُهَا شَهْرٌ وَأَسَلْنَا لَهُ عَيْنَ الْقِطْرِ...[۱].

اسرار آمیز‌ترین فراز

قطر به گونه‌ای مس و مس گداخته اطلاق می‌شود. عین بنا به نظر قاموس قرآنی به معنای اصلی چشم است و معنای دیگر به عنایت می‌باشد حتی چشمه را از آن عین گویند که مثل چشم دارای آب است. جاری بودن چشمه مس برای حضرت سلیمان اسرار آمیز‌ترین فراز زندگانی حضرت سلیمان به شمار می‌آید. باد برای سلیمان مسخر بوده و جنیان نیز از او فرمانبری می‌کرده‌اند. برخی علما و بزرگان می‌گویند: «کلمه قطر به معنای مس است و معنای جمله این است که ما معدن مس را مانند آب برای او روان و جاری کردیم»[۲]. در اینجا هم قطر به کار رفته و منظور مس ذوب شده‌ای است که ذوالقرنین برای ایجاد سد غیرقابل نفوذی بین شکاف دو کوه از آن استفاده کرد»[۳].[۴]

نکته مبهم قضایا

هیچ کس تا به این وقت نتوانسته است روشن کند که چطور حضرت سلیمان به وسیله باد به حرکت در می‌آمد و هیچ کس نتوانسته است بگوید کیفیت روان کردن چشمه مس مذاب برای حضرت سلیمان چگونه بوده است؟ ولی ذهن محدود انسان به این دلیل که پاسخی برای آنها ندارد نمی‌تواند منکر حشمت فردی مثل سلیمان باشد. از آن گونه است مورد اخیر که مس چگونه همانند چشمه به اراده سلیمان سرازیر می‌شد؟.[۵]

غافل‌گیری مخاطب در انتهای راه

آیه شریفه، از ذوب شدن و جاری گشتن مس سخن می‌گوید. قاموس کتاب مقدس معتقد است: «سلیمان ملک نقره را در اورشلیم مثل سنگ و سرو آزاد را مثل زاغ صحرائی فراوان نمود و از مخارجی که سلیمان ملک می‌نمود استدلال بر دولت و مکنتش توان نمود[۶]. در قرآن و در آیه ده همین سوره سبأ از نرم شدن آهن به حضرت داود سخن رفته است. «این آیات بیانگر آن است که خداوند صنعت ذوب آهن و مس و صنایع فلزات را مانند زره سازی، به حضرت داود و سلیمان تعلم داده بود. از این رو معبدی که در زمان حضرت داود آغاز شد و در زمان حضرت سلیمان(ع) به اتمام رسید در زیبایی کم نظیر بود»[۷]. برخی نویسندگان در ادامه مطلب قبل می‌نویسند: «حفریاتی که توسط باستان شناسان در «عصیون جابر» به عمل آمده است از صنایع فلزات عصر داود و سلیمان خبر می‌دهد. در این سرزمین کوره ذوب آهن و ذوب مس که متعلق به زمان سلیمان می‌باشد کشف شده است که نظیر آن در عظمت تا آن روزگار در خاور نزدیک دیده شده است»[۸].[۹]

عصیون جابر

قاموس کتاب مقدس در مورد این شهر چنین می‌گوید: شهری است بر خلیج عقبه که آخر منازل بنی اسرائیل است. دایرة المعارف کتاب مقدس می‌گوید: «بین شهرهای ایلوت و عقبه قرار داشته و به نام ایلت نیز شناخته شده است. احتمالاً ایل فاران نیز نام دیگر این منطقه بوده است که در شمال کرانه شرقی دریای سرخ قرار داشته است»[۱۰].

از مجموع آنچه گذشت به این نکته می‌رسیم که چشمه مس در «عصیون جابر» بر حضرت سلیمان روان و جاری می‌شده است.[۱۱]

منابع

پانویس

  1. «و برای سلیمان، باد را (رام کردیم) که (وزش) پگاهانش یک ماه و وزش شامگاهانش یک ماه (راه) بود و چشمه مس گداخته را برای وی روان کردیم و برخی از پریان به اذن پروردگارش پیش او کار می‌کردند و هر یک از آنان از فرمان ما سر می‌پیچید بدو از عذاب آتش می‌چشاندیم» سوره سبأ، آیه ۱۲.
  2. علامه طباطبایی، تفسیر المیزان، ج۱، ص۵۹۸.
  3. اطلس قرآن، ص۳۴۹.
  4. فرزانه، محرم، اماکن جغرافیایی در قرآن، ص ۵۹۸.
  5. فرزانه، محرم، اماکن جغرافیایی در قرآن، ص ۵۹۹.
  6. قاموس کتاب مقدس، ص۴۸۹.
  7. باستان‌شناسی جغرافیایی تاریخی قصص قرآن، ص۱۴۰.
  8. دکتر عبدالکریم بی‌آزار شیرازی، باستان‌شناسی جغرافیایی تاریخی قصص قرآن، ص۱۴۰.
  9. فرزانه، محرم، اماکن جغرافیایی در قرآن، ص ۶۰۰.
  10. دایرة المعارف کتاب مقدس، ص۸۰۸.
  11. فرزانه، محرم، اماکن جغرافیایی در قرآن، ص ۶۰۱.