غیبت امام مهدی در حدیث
مقدمه
- علی بن فضال از قول امام علی بن موسی الرضا (ع) نقل کرده است که فرمود: "گویی شیعه را هنگامی که سوّمین نفر از فرزندان من را نمییابند، همانند گوسفندانی میبینم که به دنبال چراگاه میگردند و پیدا نمیکنند"[۱]. گفتم: این مطلب برای چیست یا ابن رسول الله؟ حضرت فرمود: "زیرا امام آنها از نظرشان غایب میشود". گفتم: برای چه؟ فرمود: "تا هنگامی که با شمشیر قیام میکند (مسلّحانه قیام میکند) بر گردنش بیعت هیچ کس نباشد"[۲].
- سدیر صیرفی از امام صادق (ع) نقل کرده است که فرمود: "محققاً برای قائم ما غیبتی است که مدّت آن طول میکشد". گفتم: یا بن رسول الله! این مطلب برای چیست؟ فرمود: "زیرا خدای عز ّو جل ابا دارد از اینکه سنّتهای پیامبران را در مورد غیبتهایشان جاری نکند و ناگزیر ای سدیر! او غیبتهای آنها را تمدید خواهد کرد. (این سنّت را در موارد دیگر نیز ادامه میدهد)، خدای تعالی میفرماید: «لَتَرْكَبُنَّ طَبَقاً عَنْ طَبَقٍ»؛ سنّتهای کسانی که قبل از شما بودهاند، بر شما نیز همان سنّتها منطبق میشود"[۳].
- زراره از امام باقر (ع) نقل کرده است: "برای قائم قبل از قیام غیبتی خواهد بود". گفتم: چرا؟ فرمود: "میترسد و با دست به شکمش اشاره کرد". زراره میگوید: یعنی قتل (مفهوم سخن امام آن است که علّت غبیت ترس از مرگ است)[۴].
- از امام صادق (ع) نقل شده است که فرمود: "بیشک برای صاحب این امر غیبتی خواهد بود که از آن غیبت ناگزیر است و هر انسان مبطل و ضعیف الایمانی به تردید خواهد افتاد". راوی گوید: گفتم: فدایت شوم! برای چه؟ فرمود: "به سبب امری که به ما اجازه داده نشده است آن را برای شما آشکار کنیم". گفتم: وجه حکمت در غیبت او چیست؟ فرمود: "وجه حکمت در غیبت او همان وجه حکمت در غیبتهای حجّتها و پیامبران قبلی خدای تعالی است. وجه حکمت در این مطلب آشکار نمیشود مگر بعد از ظهور او چنانکه وجه حکمت در آنچه خضر (ع) انجام داد، از سوراخ کردن کشتی و کشتن کودک و استوار کردن دیوار برای موسی (ع) آشکار نشد مگر هنگام جدایی آن دو". "ای پسر فضل (راوی حدیث)! این امر امری از خدای تعالی و سرّی از اسرار الهی و غیبتی از غیبت خداوند است، هنگامی که دانستیم خدای عزّوجل حکیم است. تصدیق میکنیم که همه کارهایش دارای حکمت است اگر چه حکمتش آشکار نباشد"[۵].
از آنچه گذشت، چهار وجه و چهار علّت برای غیبت قائم (ع) مشخّص شد که میتواند هر چهار مورد با هم علّت غیبت باشد.