قبیله ازد و نقش آن در تاریخ اسلام و ایران (کتاب)
قبیله ازد و نقش آن در تاریخ اسلام و ایران، کتابی است که با زبان فارسی به بررسی ازد در تاریخ اسلامی میپردازد. پدیدآورندهٔ این اثر لیلا خامسیپور است و انتشارات کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران انتشار آن را به عهده داشته است[۱].
قبیله ازد و نقش آن در تاریخ اسلام و ایران | |
---|---|
![]() | |
زبان | فارسی |
نویسنده | لیلا خامسیپور |
موضوع | ازد، ازد در تاریخ اسلامی |
مذهب | شیعه |
ناشر | انتشارات کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران |
محل نشر | قم، ایران |
سال نشر | 1382 ش |
تعداد صفحه | ۳۱۲ |
شابک | ۹۶۴-۰۶-۴۴۵۶-۰ |
شماره ملی | ۳۲۰۴۹۷۸ |
دربارهٔ کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «آشنایی با تاریخ ایران در دو قرن نخستین اسلامی، که آکنده از حوادث شگرف، نهضتها و تحولات مهمی است و پس از فتح ایران و مهاجرت قبایل مختلف عرب، رخ داده است، بسیار ضروی است؛ لذا در رساله حاضر نقش قبیله ازد از بزرگترین قبایل عرب قحطانی در تاریخ اسلام، مورد بررسی قرار گرفته است. از این رو، نخست، به بررسی شناخت قبیله ازد پیش از ظهور اسلام پرداخته میشود. در این مسیر نسب و خاستگاه این قبیله، شاخهها، علل، زمان و چگونگی مهاجرت از یمن و در کل تاریخ باستانی ازد، مورد بحث قرار میگیرد. سپس، نقش ازد در تحولات تاریخ اسلام از دوران رسول خدا (ص) تا اواخر قرن نخست هجری مورد مطالعه قرار میگیرد. در پایان، نقش این قبیله در تاریخ ایران تا پایان خلافت امویان (۱۳۲ ه.)، بررسی میشود. همچنین در این کتاب، به تاثیرپذیری قبیله ازد از فرهنگ ایرانی اشاره و نیز راویان، محدثان، شعرا، فقها و قاضیان ازدی، معرفی شده است»[۱].
فهرست کتاب
- مقدمه
- قبیله ازد پیش از ظهور اسلام
- نسب و خاستگاه
- شاخههای ازد
- مهاجرت از یمن و افتراق ازد
- تقسیمات اصلی ازد
- تفرق ازد، افسانه یا واقعیت
- ازد و روابط قبیلهای
- عقاید دینی
قبیله ازد و تحولات تاریخی اسلام
۱. نقش قبیله ازد در دوران رسول خدا (ص)
- انتساب و خویشاوندی با رسول خدا (ص)
- اسلام آوردن ازدیها
۲. نقش قبیله ازد در دوره خلافت ابوبکر
۳. بررسی نقش قبیله ازد در دوران خلافت عمر بن خطاب
۴. نقش ازد در دوران خلافت عثمان
۵. ازد در دو رویه همراهی و مخالفت با امام علی (ع)
- جنگ جمل و نقش ازد در آن
- جنگ صفین و نقش ازد در آن
- نقش قبیله ازد در جنبش خوارج و پیکار نهروان
- شورش خریت بن راشد و نقش قبیله ازد
- طرح کودتا در بصره علیه امام علی (ع) و نقش قبیله ازد در آن
- غارات و نقش قبیله ازد
۶. نقش ازد در خلافت حسن بن علی (ع)
۷. نقش قبیله ازد در دوران خلافت امویان
- بررسی نقش ازد در قیام حسین بن علی (ع)
- بازتاب قیام امام حسین (ع) و نقش ازد در آن
- نقش ازد در اوضاع سیاسی بصره پس از مرگ یزید
- شورش عبیدالله بن حر جعفی و نقش ازد
- قیام مطرف بن مغیره و نقش ازد
قبیله ازد و تحولات ایران تا پایان عصر اموی
۱. جایگاه و نقش قبیله ازد در تاریخ ایران پیش از مهاجرت به ایران
- قبیله ازد و ارتباط با ساسانیان
- قبیله ازد و نقش آن در فتوح و اداره ایران پیش از مهاجرت
- مقایسهای کوتاه میان جایگاه و نقش قبیله ازد با سایر قبایل
۲. مهاجرت ازد به ایران
- نگاهی به اوضاع جغرافیایی _ سیاسی خراسان
- علل و انگیزههای مهاجرت اعراب به خراسان
- زمان و چگونگی مهاجرت اعراب به خراسان
- پراکندگی جمعیت قبیله ازد در مناطق مختلف ایران
۳. خاندان مهلب و نقش آنان در تاریخ ایران
- نسب و خاستگاه
- نقش آل مهلب در فتوح و اداره امور ایران
- بررسی دیدگاههای موجود پیرامون آل مهلب
۴. نقش قبیله ازد در بحرانهای سیاسی خراسان تا پایان خلافت امویان
- فتنه عبدالله بن خازم و نقش ازد
- نقش ازد در کشته شدن قتیبه بن مسلم باهلی
- قیام حارث بن سریج تمیمی و نقش ازد در آن
- نقش ازد در نزاع سه گانه نصر بن سیار
- حارث بن سریج، جدیع بن علی کرمانی (ازدی) و قیام ابومسلم
ازد و مسائل فرهنگی و دینی
- تاثیرپذیری اعراب از فرهنگ ایرانی و سهم قبیله ازد
- علوم اسلامی و سهم ازد در اعتلای آن
- ازد و فرق مذهبی
- قیام زید بن علی بن حسین (ع) و ارتباط ازد
- شورش خوارج و نقش ازد
- نتیجهگیری
- منابع و مآخذ