لقب نفس زکیه چیست؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
لقب نفس زکیه چیست؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / مقدمات ظهور امام مهدی / نشانه‌های ظهور امام مهدی / قتل نفس زکیه
مدخل اصلیلقب نفس زکیه
تعداد پاسخ۱ پاسخ

لقب نفس زکیه چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

نصرت‌الله آیتی

حجت الاسلام و المسلمین نصرت‌الله آیتی در کتاب «تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور» در این باره گفته است:

  • «‌اکثر روایاتی که ابعاد مختلف کشته شدن نفس زکیه را شرح داده‌اند، برای اشاره به این شخصیت از لقب او (نفس زکیه) بهره گرفته‌اند، نه نام واقعی وی. برای مثال، امام صادق (ع) در پاسخ به این که سخن امام باقر (ع) پیوسته می‌فرمود خروج سفیانی از نشانه‌های حتمی است، فرموده‌اند: " نَعَمْ وَ اخْتِلَافُ وُلْدِ الْعَبَّاسِ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ خُرُوجُ الْقَائِمِ (ع) مِنَ الْمَحْتُومِ "[۱]. پیشوایان دینی برای اشاره به نفس زکیه، از واژه‌های دیگری نیز استفاده کرده‌اند، گرچه ممکن است در اصطلاح به آن‌ها لقب گفته نشود. واژه‌های یاد شده، بدین قرارند:
  1. النفس: امام صادق (ع) در حدیث معتبری فرمودند: "أَمْسِكْ بِيَدِكَ هَلَاكَ الْفُلَانِيِّ وَ خُرُوجَ السُّفْيَانِيِّ وَ قَتْلَ النَّفْسِ وَ جَيْشَ الْخَسْفِ وَ الصَّوْتَ قُلْتُ وَ مَا الصَّوْت‏"[۲]. به نظر می‌رسد، به قرینه دیگر روایاتی که کشته شدن نفس زکیه را در کنار خروج سفیانی، ندای آسمانی و خسف بیداء آورده‌اند، "نفس" در این روایت نیز همان نفس زکیه است.
  2. نفس حرام: امام علی (ع) فرموده‌اند: " أَ لَا أُخْبِرُكُمْ بِآخِرِ مُلْكِ بَنِي فُلَانٍ قُلْنَا بَلَى يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ قَالَ قَتْلُ نَفْسٍ حَرَامٍ فِي يَوْمٍ حَرَامٍ فِي بَلَدٍ حَرَامٍ عَنْ قَوْمٍ مِنْ قُرَيْشٍ "[۳]؛
  3. النفس الطیبه الزکیه: امام صادق (ع) از سلمان چنین روایت می‌کند: " أَمَا إِنِّي سَأُحَدِّثُكُمْ بِالنَّفْسِ الطَّيِّبَةِ الزَّكِيَّةِ وَ تَضْرِيحِ دَمِهِ بَيْنَ الرُّكْنِ وَ الْمَقَامِ "[۴].
  4. غلام من ‌آل محمد (ص): امام باقر (ع) در این‌باره فرمودند: "وَ قَتْلُ غُلَامٍ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ ص بَيْنَ الرُّكْنِ وَ الْمَقَامِ اسْمُهُ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ النَّفْسُ الزَّكِيَّةُ "[۵].
  5. الدم الحرام: امام علی (ع) دراین‌باره فرمودند: " لَا يُطَهِّرُ اللَّهُ الْأَرْضَ مِنَ الظَّالِمِينَ حَتَّى يُسْفَكَ الدَّمُ الْحَرَامُ "[۶].

پرسش‌های وابسته

مدخل‌های وابسته

پانویس

  1. بلی، اختلاف فرزندان عباس و کشته شدن نفس زکیه حتمی است و خروج قائم (ع) نیز حتمی به شمار می‌آید؛ کمال‌الدین، ص۶۵۲ باب۵۷، ح۱۴. (برای اعتبار این حدیث نک: تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص۳۱)
  2. هلاکت فلانی و خروج سفیانی و کشته شدن نفس و سپاهی که در زمین فرو می‌رود و ندا را را با دستت بشمار؛ الغیبة للنعمانی، ص۲۶۶، باب۱۴، ح۱۶. سند این حدیث چنین است: «أخبرنا احمد بن محمد بن سعید، عن علی بن الحسن، عن علی بن مهزیار، عن حماد بن عیسی، عن حسین بن المختار، عن ابن‌ابی‌یعفور، عن اباعبدالله(قال:...» برای اعتبار احمد بن محمد بن سعید، نک: رجال النجاشی، ص۹۴. برای اعتبار علی بن الحسن، نک: همان، ص۲۵۷. برای اعتبار علی بن مهزیار، نک: همان، ص۲۵۳. برای اعتبار حماد بن عیسی، نک: همان، ص۱۴۲. برای اعتبارحسین بن المختار نک: معجم رجال الحدیث، ج۷، ص۹۳. برای اعتبار ابن ابی‌یعفور نک: رجال النجاشی ص۲۱۳.
  3. آیا شما را از زمان به پایان رسیدن حکومت خاندان فلان خبر ندهم؟ گفتیم بله یا امیرالمؤمنین. حضرت فرمود: هنگام کشته شدن نفسی حرام در روزی حرام در سرزمینی حرام از تیره‌ قریش؛ الغیبة للنعمانی، ص۲۶۶، باب۱۴، ح۱۷.
  4. آگاه باشید! من شما را از نفس پاک و بی‌گناه و کشته شدن او میان رکن و مقام خبر می‌دهم؛ اختیار معرفةالرجال، ص۹۲.
  5. [از علائم ظهور] کشته شدن نوجوانی از خاندان پیامبر (ص) در میان رکن و مقام است که نامش محمد بن حسن، نفس زکیه است؛ کمال‌الدین، ص۳۳۰، باب۳۲، ح۱۶.
  6. خداوند زمین را از ظالمان پاک نمی‌گرداند، مگر این‌که خون حرام ریخته شود؛ الغیبة للنعمانی، ص۲۸۳، باب۱۴، ح۵۵.
  7. آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص۲۲۸ - ۲۳۱.