منظور از قتل نفس زکیه چیست؟ (پرسش)
| منظور از قتل نفس زکیه چیست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / مقدمات ظهور امام مهدی / نشانه‌های ظهور امام مهدی / قتل نفس زکیه |
| مدخل اصلی | قتل نفس زکیه |
| تعداد پاسخ | ۷ پاسخ |
منظور از قتل نفس زکیه چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
پاسخ نخست
آیت‌‌الله محمد جواد خراسانی، در کتاب «مهدی منتظر» در این‌باره گفته است:
«این علامت از علامات قیام و خروج است نه از علامات ظهور، چه اینکه ظهور آن حضرت از قبل تحقق یافته. حضرت صادق (ع) فرمود: "بین قیام قائم و کشته شدن نفس زکیه نخواهد بود مگر پانزده شب"[۱]. چون قیام حضرت در روز عاشورا است چنان‌که خواهد آمد، پس قتل نفس زکیه در بیست و پنجم ماه ذیحجه خواهد بود اگر ماه پر باشد و اگرنه در بیست و چهارم و در چند روایت از حضرت باقر و صادق (ع) حتمی بودن او رسیده. اما شخصیت او: حضرت باقر (ع) فرمود: "نفس زکیه از اولاد حسین است"[۲]. و در حدیث دیگر فرمود: "نام او محمد بن الحسن است"[۳].
و اما اینکه او را نفس زکیه نامیده‌اند: اگرچه در وجهش حدیثی نیست اما معلوم است که از جهت علم و تقوی و ورع است و اما اینکه بعضی او را حسنی توهم کرده‌اند نظر به روایت کافی از قلت تدبر است، بلکه تحقیق این است که دو سید کشته گردند قبل از خروج قائم، یکی حسینی که به نفس زکیه معروف است و کشته شدن او از حتمیات است، و دیگر حسنی ولی او به نام و نام پدر معلوم نیست.
اما حسینی که مورد کلام است: کیفیت کشته شدن او این است که او را در مابین رکن و مقام ذبح خواهند کرد. چنان‌چه امیر المؤمنین (ع) و حضرت باقر (ع) فرمودند. و وجهش چنان است که حضرت باقر (ع) فرمود: "حضرت قائم (ع) به اصحاب خود می‌گوید:ای قوم، اهل مکه مرا نمی‌خواهند و اینک من کسی را به سوی ایشان می‌فرستم تا بر ایشان اتمام حجت کنم، پس مردی از اصحاب خود را می‌طلبد و به او می‌فرماید: برو به سوی اهل مکه و بگو‌ای اهل مکه من رسولم از طرف فلان به سوی شما و او می‌گوید: ما اهل بیت رحمت و معدن رسالت و خلافت هستیم و از ذریه محمد و سلاله پیغمبرانیم، ما ظلم و ستم شدیم و مقهور شدیم و حق ما از ما گرفته شد، از وقتی که پیغمبر (ص) از دنیا رحلت فرمود تا امروز. پس اکنون ما شما را به یاری می‌طلبیم پس یاری کنید ما را، چون آن جوان به این سخن تکلم کند مردم بر وی جمع شوند و او را مابین رکن و مقام ذبح کنند و او است نفس زکیه"[۴]. (بقیه در کیفیت ظهور) در روایت عمار گفت: "کشته شدن نفس زکیه و برادر او"[۵]. و اما کشته شدن حسنی به روایت کافی: حضرت صادق (ع) فرمود: "روزی که حضرت قائم (ع) شمشیر را برهنه کند و درع در تن کند و عمامه پیغمبر (ص) بر سر نهد و از خداوند طلب رخصت کند برای خروج، پس بعضی از موالیان از حال مطلع شود و اراده حضرت را به حسنی برساند، پس حسنی بیاید و آن حضرت او را از اراده خود آگاه کند پس حسنی مبادرت کند به خروج، پس اهل مکه بر وی حمله کنند و او را بکشند و سر او را به شام فرستند، پس در آن هنگام صاحب الامر ظاهر شود و مردم با او بیعت کنند"[۶].
این دو قضیه باهم مباینت تام دارند، پس نمی‌شود گفت: یکی است و اختلاف کرد که حسنی است یا حسینی، و از تأمل دقیق ظاهر می‌شود که اول نفس زکیه کشته خواهد شد و بعد این حسنی و بعد از این حسنی فاصله زیاد نیست. و کشتن این حسنی هم در ما بین رکن و مقام نیست، بلکه چون او مبادرت به خروج می‌کند. پس ظاهر این است که در مکه در خیابان‌ها و بازار باشد»[۷].
پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه
| ۱. حجت الاسلام و المسلمین یوسفیان؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین دکتر مهدی یوسفیان، در کتاب «رخدادهای ظهور» در این‌باره گفته است:
|
| ۲. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین خدامراد سلیمیان، در کتاب «درسنامه مهدویت» در این‌باره گفته است:
|
| ۳. حجت الاسلام و المسلمین حسنی؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید نذیر حسنی، در کتاب «مصلح کل» در این‌باره گفته است:
«بعضی روایت‌ها نقل می‌کنند که نفس زکیه جزو علایم قطعی است، ابو عبد الله (ع) روایت می‌کند که فرمودند: نفس زکیه از جمله علایم حتمی است[۱۸]. این مفهوم در چندین جا آمده است. شیخ صدوق از امام صادق (ع) این مضمون را نقل می‌کند که فرمودند: پنج نشانه پیش از قیام قائم (ع) خواهد بود ... و کشته شدن نفس زکیه یکی از آنهاست[۱۹]. این مضمون از امام باقر (ع) نیز روایت شده است: کشته شدن نفس زکیه حتمی است[۲۰]. در روایت‌ها آمده است که نفس زکیه در کوفه به همراه هفتاد نفر از صالحان کشته می‌شود[۲۱]. روایت‌های دیگر می‌گوید که نفس زکیه میان رکن و مقام کشته می‌شود و این گونه به نظر می‌آید که منظور از نفس زکیه که جزو علایم حتمی است همان کسی که میان رکن و مقام کشته می‌شود، زیرا در بعضی روایات و آثار آمده است البته اگر این تعبیر درست باشد او در مکه کشته می‌شود. به‌عنوان مثال عمار بن یاسر سخنی دارد که به پیامبر (ص) نسبت داده نشده است و می‌گوید: هنگامی که نفس زکیه کشته شود و برادرش در حوالی مکه کشته شود یک منادی از آسمان ندا می‌دهد که آگاه باشید امیرتان فلان شخص است ..[۲۲]. نویسنده کتاب منتخب الأثر این حادثه را جزو امور حتمی الوقوع به شمار آورده و گفته است: کشته شدن نفس زکیه همان کشته شدن محمد بن حسن است که میان رکن و مقام کشته می‌شود[۲۳]. این مسئله هنوز جای بحث دارد زیرا این نشانه‌ها با وجود احتمال داشتن قرینه‌هایی که حاکی از این است که نفس زکیه همان است که در کوفه کشته می‌شود به مرحله قطعیت می‌رسد. برخی روایت‌ها به صراحت گفته‌اند که فاصله زمانی میان کشته شدن نفس زکیه و ظهور امام مهدی (ع) بیشتر از ۱۵ شب نیست. از صالح موسی مولای بنی عذراء نقل است که می‌گوید: از امام صادق (ع) شنیدم که فرمود: میان قیام قائم آل محمد (ع) و کشته شدن نفس زکیه، فقط ۱۵ شب فاصله است[۲۴]. و گفته عمار بن یاسر که می‌گوید: پس از قتل نفس زکیه، یک منادی از آسمان ندا می‌دهد که امیر شما فلانی است و به امام مهدی (ع) اشاره می‌کند نیز تأییدکننده این موضوع است اما این‌گونه نشانه‌ها در مرز تأیید قرار دارد و حتما تأیید شده نیست. سؤالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که این نفس زکیه، کیست؟ آیا بنابر عقیده برخی او در گذشته کشته شده یا اینکه حادثه قتل او در آینده اتفاق می‌افتد؟ ما پاسخ تمامی این سؤالات را در طی بحث در مورد مصداق این علامت خواهیم گفت»[۲۵]. |
| ۴. حجت الاسلام و المسلمین رمضانیان؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین علی رضا رمضانیان، در کتاب «شرایط و علائم حتمی ظهور» در این‌باره گفته است:
|
| ۵. آقای باقری‌زاده اشعری؛ |
|---|
|
آقای محمد باقری‌زاده اشعری، در کتاب «از امام مهدی بیشتر بدانیم» در این‌باره گفته است:
«از امور حتمیِ پیش از قیام قائم (ع)، کشته شدن نفس زکیه است. امام صادق (ع) می‌فرماید: پنج نشانه، پس از قیام قائم است: بانگ آسمانی، خروج سفیانی، فرو رفتن سپاه او در زمین، کشته شدن نفس زکیه و خروج یمانی[۳۱]. درباره مکان و زمان کشته شدن نفس زکیه، گزارش‌هایی رسیده است. امام باقر (ع) می‌فرماید: هنگامی که مردان، خود را به زنان و زنان، خود را به مردان شبیه کنند... و جوانی از خاندان محمد –که نامش محمد بن حسن، نفس زکیه است- میان رکن [[[حجر الاسود]]] و مقام [[[ابراهیم]]]، کشته شود و بانگی از آسمان آید که حق نزد او و شیعه اوست، هنگام خروج قائم ماست[۳۲]. در حدیثی دیگر از امام باقر (ع) چگونگی کشته شدن نفس زکیه چنین شرح گردیده است: قائم به یارانش می‌فرماید: "ای مردم! مکیان، مرا نمی‌خواهند؛ اما من کسی را به سوی ایشان می‌فرستم تا همچنان که شایسته مانند من است، بر آنان احتجاج کنم". آن گاه مردی از یارانش را فرا می‌خواند و به او می‌گوید: "به سوی مکیان برو و بگو: ای اهل مکه! من فرستاده فلانی به سوی شما هستم و او به شما می‌گوید: ما خاندان رحمت، معدن رسالت و خلافت و فرزندان محمد و از نسل پیامبران هستیم و پس از وفات پیامبران تا امروز به ما ستم شده و بر ما فشار آورده شده و چیرگی گشته و حقمان ربوده شده است و اکنون از شما یاری می‌خواهیم. یاری‌مان دهید". هنگامی که این جوان، این سخن را می‌گوید، به سویش می‌آیند و او را در میان رکن حجر الاسود و مقام ابراهیم سر می‌بُرند و او همان نفس زکیه است. چون خبر او به اما می‌رسد، به یارانش می‌فرماید: "آیا به شما نگفتم که مکیان، ما را نمی‌خواهند؟!" و یارانش او را وا نمی‌نهند تا خروج کند و با سیصد و سیزده مرد به شمار جنگاوران بدر، از گردنه طُوا [در ورودی مکه] سرازیر و به مسجد الحرام وارد می‌شوند. او چهار رکعت نماز نزد مقام ابراهیم می‌خواند و پشتش را به حجر الاسود تکیه می‌دهد و پس از حمد و ثنای الهی]] و یاد کردن پیامبر (ص) و درود فرستادن بر ایشان، سخنی می‌گوید که هیچ یک از مردمان آن را نگفته است[۳۳] در حدیثی از امام صادق (ع) نقل شده است که: میان قیام قائم خاندان محمد و کشته شدن نفس زکیه، تنها پانزده شب فاصله است[۳۴][۳۵]»[۳۶]. |
| ۶. نویسندگان کتاب «آفتاب مهر»؛ |
|---|
|
نویسندگان کتاب «آفتاب مهر» در این‌باره گفته‌اند:
«پس از آن که اراده خداوند بر ظهور حضرت قرار گرفت، بر اساس روایات، پانزده روز پیش از آن، شخصی در مسجد الحرام کشته می‌شود. قتل وی که به قتل نفس زکیه مشهور است، یکی از پنج علامت حتمی ظهور شمرده شده است. حمران بن أعین نقل می‌کند: امام صادق (ع) فرمود: "از جمله علائم حتمی که وقوعش قبل از قیام قائم قطعی خواهد بود خروج سفیانی، خسف بیداء، کشته شدن نفس زکیه و ندای آسمانی است"[۳۷].
|
پرسش‌های وابسته
- آیا قتل نفس زکیه از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا قتل محمد پسر عموی نفس زکیه از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- نفس زکیه که قتلش از نشانه‌های حتمی ظهور است کیست؟ (پرسش)
- معنای نفس زکیه چیست؟ (پرسش)
- منظور از قتل نفس زکیه چیست؟ (پرسش)
- آیا ماجرای قتل نفس زکیه اتفاق افتاده است؟ (پرسش)
- اهداف نفس زکیه چیست؟ (پرسش)
- قتل نفس زکیه در چه زمان و مکانی خواهد بود؟ (پرسش)
- آیا برخی نفس زکیه را مهدی موعود نامیده‌اند؟ (پرسش)
مدخل‌های وابسته
پانویس
- ↑ ارشاد مفید، ج ۲، ۳۵۰، ح ۱۱؛ کمال الدین، ج۲، ۶۴۹، ح ۲.
- ↑ بحارالانوار، ج ۵۲، ۲۳۷، ح ۱۰۵.
- ↑ غیبت طوسی، ص ۴۶۴، ح ۴۸۰؛ منتخب الاثر، ص ۵۴۶، ح ۷.
- ↑ بحارالانوار، ج ۵۲، ۳۰۷، ح ۸۱.
- ↑ غیبت طوسی، ص ۴۶۴، ح ۴۵۹؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ۲۰۸، ح ۴۵.
- ↑ روضة الکافی، ص ۲۲۴، ح ۲۸۵؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ۲۴۲، ح ۱۱۲.
- ↑ خراسانی، محمد جواد، مهدی منتظر، ص ۲۳۸.
- ↑ " لَيْسَ بَيْنَ قِيَامٍ قَائِمُ آلِ مُحَمَّدٍ وَ بَيْنَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ إِلَّا خَمْسَةَ عَشَرَ لَيْلَةً "؛ معجم احادیث امام مهدی، ج۳، ص۲۹۱، ح۸۲۷؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ب۵۷، ح۲؛ غیبت طوسی، ف۷، ص۴۴۵، ح۴۴۰؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۰۳، ب۲۵، ح۳۰.
- ↑ " وَ قَتْلُ غُلَامٍ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ ص بَيْنَ الرُّكْنِ وَ الْمَقَامِ اسْمُهُ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ النَّفْسُ الزَّكِيَّةُ "؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج۱، ب۳۲، ح۱۶؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۹۱، ح۲۴.
- ↑ " يَقُولُ الْقَائِمُ (ع) لِأَصْحَابِهِ يَا قَوْمِ إِنَّ أَهْلَ مَكَّةَ لَا يُرِيدُونَنِي وَ لَكِنِّي مُرْسِلٌ إِلَيْهِمْ لِأَحْتَجَّ عَلَيْهِمْ بِمَا يَنْبَغِي لِمِثْلِي أَنْ يَحْتَجَ عَلَيْهِمْ فَيَدْعُو رَجُلًا مِنْ أَصْحَابِهِ فَيَقُولُ لَهُ امْضِ إِلَى أَهْلِ مَكَّةَ فَقُلْ يَا أَهْلَ مَكَّةَ أَنَا رَسُولُ فُلَانٍ إِلَيْكُمْ وَ هُوَ يَقُولُ لَكُمْ إِنَّا أَهْلُ بَيْتِ الرَّحْمَةِ وَ مَعْدِنُ الرِّسَالَةِ وَ الْخِلَافَةِ وَ نَحْنُ ذُرِّيَّةُ مُحَمَّدٍ وَ سُلَالَةُ النَّبِيِّينَ وَ إِنَّا قَدْ ظُلِمْنَا وَ اضْطُهِدْنَا وَ قُهِرْنَا وَ ابْتُزَّ مِنَّا حَقُّنَا مُنْذُ قُبِضَ نَبِيُّنَا إِلَى يَوْمِنَا هَذَا فَنَحْنُ نَسْتَنْصِرُكُمْ فَانْصُرُونَا فَإِذَا تَكَلَّمَ هَذَا الْفَتَى بِهَذَا الْكَلَامِ أَتَوْا إِلَيْهِ فَذَبَحُوهُ بَيْنَ الرُّكْنِ وَ الْمَقَامِ وَ هِيَ النَّفْسُ الزَّكِيَّةُ "؛ معجم احادیث امام مهدی، ج۳، ص۲۹۴، ح۸۳۱؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۰۷، ح۸۱.
- ↑ یوسفیان، مهدی، رخدادهای ظهور، ص ۳۷ - ۴۰.
- ↑ نک: طریحی، مجمع البحرین، ج۱، ص۲۰۳ (زکا).
- ↑ ﴿أَقَتَلْتَ نَفْسًا زَكِيَّةً بِغَيْرِ نَفْسٍ﴾؛ سوره کهف، آیه ۷۴.
- ↑ جوانی از آل محمد (ع) بین رکن و مقام کشته می‌شود، نام او محمد بن حسن نفس زکیه است؛ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۱، ص۳۳۰، ح۱۶.
- ↑ و نفس زکیه از فرزندان حسین (ع) است؛ محمد بن مسعود عیاشی، تفسیر العیاشی، ج۱، ص۶۴.
- ↑ "مِنَ الْمَحْتُومِ الَّذِي لَا بُدَّ أَنْ يَكُونَ قَبْلَ قِيَامِ الْقَائِمِ خُرُوجُ السُّفْيَانِيِّ وَ خَسْفٌ بِالْبَيْدَاءِ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ وَ الْمُنَادِي مِنَ السَّمَاءِ"؛ محمد بن ابراهیم نعمانی، الغیبه، ص۲۶۴، ح۲۶.
- ↑ سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۳، ص ۱۳۱ - ۱۳۲.
- ↑ کمال الدین، ص ۶۴۹.
- ↑ کمال الدین، ص ۶۴۹.
- ↑ تفسیر ابو حمزه ثمالی، ص ۸۲.
- ↑ الارشاد، ج ۲، ص ۳۶۸.
- ↑ الفتن، ابن حماد، ص ۹۳.
- ↑ منتخب الاثر، ص ۴۵۴.
- ↑ الکهف، ۷۴.
- ↑ حسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص۲۰۳-۲۰۶.
- ↑ امام مهدی (ع) از ولادت تا ظهور سی دمحمد کاظم قزوینی، ص ۵۵۹.
- ↑ آیا نفس محترمی که کسی را نکشته بود بی‌گناه کشتی.
- ↑ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۰۷.
- ↑ و نفس زکیه از فرزندان حسین (ع) است؛ محمد بن مسعود عیاشی، تفسیر العیاشی، ج ۱، ص ۶۴.
- ↑ رمضانیان، علی رضا، شرایط و علائم حتمی ظهور، ص ۵۴- ۵۶.
- ↑ الکافی، ج ۸، ص ۳۱۰، ح ۴۸۳.
- ↑ کمال الدین، ص ۳۳۰، ح ۱۶.
- ↑ بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۳۰۷، ح ۸۱.
- ↑ کمال الدین، ص ۶۴۹، ح ۲.
- ↑ ر.ک: محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج ۷، ص ۱۶۳–۱۶۹.
- ↑ باقری‌زاده اشعری، محمد، از امام مهدی بیشتر بدانیم، ص۷۹، ۸۰.
- ↑ الغیبه، نعمانی، ص۲۶۴، ح۲۶.
- ↑ " لَيْسَ بَيْنَ قِيَامِ قَائِمِ آلِ مُحَمَّدٍ وَ بَيْنَ قَتْلِ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ إِلَّا خَمْسَ عَشْرَةَ لَيْلَةً "؛ کتاب الغیبه، شیخ طوسی، باب علایم ظهور، ح۴۴۰.
- ↑ کمال الدین و تمام النعمه، ج۱، ص۳۳۱، ح۱۶.
- ↑ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۰۷.
- ↑ آفتاب مهر، ج۱، ص ۲۱۸-۲۲۰.