مدایح علوی

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

مقدمه

مدایح علوی شاعران شیعه و حتی اهل سنت، فضایل و مناقب حضرت علی(ع) را به زبان شعر (چه عربی، چه فارسی) سروده و شعر خود را به مدح علی(ع) آراسته‌اند. هر شیعۀ متعهّد احساس وظیفه می‌کرده که از قدرت و طبع شعری خود در مسیر ولایت بهره بگیرد. از این‌رو حجم عظیمی از مدایح علوی پدید آمده است.

مبنای شکل‌گیری مباحث کتاب"الغدیر"، بر غدیریه‌های شاعران عرب و فضایل امیر المؤمنین(ع) در قالب شعر از صدر اسلام تا زمان مؤلف آن کتاب است و قرن به قرن شاعران غدیر را معرفی و به نقل و مستندسازی اشعارشان پرداخته است. اینگونه سروده‌ها، هم مفاهیم اعتقادی تشیع را در عواطف شیعیان ریشه‌دارتر ساخته و هم آن فضایل را که در روایات آمده، با زبان شعر، جذاب و فراگیر و ماندگار کرده است. پیامبر اسلام] و ائمه معصومین(ع) نیز مدافع و مروّج اینگونه مدایح بوده‌اند و شعر شاعران هم در سایۀ مدایح علوی و ولایی، ارزش و اعتبار و جاودانگی یافته است (مادح خورشید، مدّاح خود است). به عنوان نمونه، برخی از شاعران عرب را یاد می‌کنیم: کعب بن زهیر، بشر بن منقذ، حسّان بن ثابت و...[۱]. در ادب فارسی نیز از دیرباز، شاعران شیعی به مدیحه‌سرایی اهل بیت، به‌ویژه امیر مؤمنان پرداخته‌اند و فضایل آن حضرت را با زبان شعر، جاودانه ساخته‌اند. (...) کدام شاعر اهل ولا و محبّ اهل بیت است که دربارۀ علی مدیحه و مدایحی نسروده باشد؟[۲] این، عمل به توصیه و رهنمود امامان شیعه است که شاعران مکتبی را به سرودن دربارۀ اهل بیت فراخوانده و برای آن پاداش‌های فراوان برشمرده‌اند. به فرمودۀ امام صادق(ع): «من قال فینا بیت شعر بنی اللّه له بیتا فی الجنّة»[۳]، احادیث فراوان از این دست، نشان‌دهندۀ فضیلت پرداختن به "مدایح علوی" و اشعار آیینی و ولایی است[۴].[۵]

منابع

پانویس

  1. این شاعران و شعرای دیگری با نمونه‌هایی از سروده‌های علوی‌شان در ج ۹ «موسوعة الامام علی بن ابی‌طالب»، ص۸ تا ۱۰۱ و در مجلّدات متعدد «الغدیر» و منابع دیگر آمده است.
  2. در این زمینه از جمله ر.ک: «غدیریه‌های فارسی»، محمد صحتی، «در ساحل غدیر» و «مناقب علوی در شعر فارسی» احمد احمدی بیرجندی.
  3. هرکه بیتی شعر دربارۀ ما بگوید، خداوند در برابر آن خانه‌ای در بهشت برایش بنا می‌کند.
  4. عیون اخبار الرضا، ص۵، المحجّة البیضاء، ج ۵ ص۲۲۹، الغدیر ج ۲ ص۳.
  5. محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۵۳۴.