خلود

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
(تغییرمسیر از جاودانه)

مقدمه

  1. کافران[۶]؛
  2. منافقان[۷]؛
  3. آنان که غرق در گناه‌اند[۸]؛
  4. آنان که کسی را به ناحق و عمدی بکشند[۹]؛
  5. ربا خواران[۱۰]؛
  6. ستمگران[۱۱]؛
  7. کسانی که میزان اعمالشان سبک است[۱۲]؛
  8. گنهکاران[۱۳][۱۴].

جاودانگی قرآن

جاودانگی در بهشت

جاودانگی در دوزخ

  1. رحمت عام؛ یعنی افاضه آنچه بندگان در مسیر وجودی خویش بدان محتاج‌اند.
  2. رحمت خاص؛ یعنی آنچه بندگان در طریق توحید و هدایت بدان نیازمندند. چون انسان با علم و اختیار، راه شرک و کفر می‌پیماید، باورهای پلید و خُلق و خوی زشت می‌گیرد و بدین سان، شایستگی رحمت خاص الهی را از کف می‌دهد و بنابر رحمت عام الهی- که همه موجودات را می‌پوشاند- راهی را که در پیش گرفته است، ادامه می‌دهد و سرانجام به دوزخ ابدی می‌رسد. پس خلود در دوزخ با رحمت خاص الهی سازگار نیست؛ ولی‌ زشتکاران با اختیار خویش آن را از کف می‌دهند. اما رحمت عام الهی نه تنها با خلود ناسازگاری ندارد؛ بلکه عین رحمت است. بنابر قرآن، خداوند با عطای عام خویش، هر دو گروه صالح و فاسد را نیرو می‌بخشد[۲۷][۲۸].
  • مسئله دوم: اینکه برخی بندگان چند سالی را در کفر و نافرمانی سپری کنند، مستحق آن نیست که موجب عذاب ابدی شود. آیا این با عدالت الهی سازگار است؟
  • پاسخ: این مسئله از آنجا پدید آمده است که میان مجازات اخروی و دنیوی قیاس صورت پذیرفته است. مجازات بر سه گونه است:
  1. مجازات قراردادی: انسان‌ها در این دنیا برای پیشگری از جرایم، مجازاتی بر می‌نهند و کیفرهایی وضع می‌کنند. در این گونه مجازات، باید میان جرم و کیفر تناسب باشد. هر قدر این تناسب افزون‌تر باشد، در پیشگیری موفق‌تر است.
  2. مجازات تکوینی: این مجازات را که "مکافات عمل" یا "اثر وضعی گناه" نیز نامند، معلول و نتیجه تکوینی جرم است. در این دسته از مجازات، میان جرم و عقوبت آن، تناسب ظاهری وجود ندارد؛ مثلًا انسان در یک لحظه می‌تواند جرعه‌ای یا قطره‌ای زهر به کام بگذارد و عمر خویش را از کف دهد یا کسی یک گام پیش نهد و از پرتگاهی به زیر افتد.
  3. مجازات اخروی: در این گونه مجازات، رابطه‌ای ژرف‌تر میان جرم و عقوبت برقرار است.

منابع

پانویس

  1. لسان العرب‌، ۳/ ۱۶۴؛ معجم مقاییس اللغة، ۲/ ۲۰۷.
  2. مفردات الفاظ القرآن‌، ۱۵۴.
  3. فرهنگ شیعه، ص 236.
  4. وَالَّذِينَ كَفَرُواْ وَكَذَّبُواْ بِآيَاتِنَا أُوْلَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ؛ سوره بقره، آیه ۳۹ و وَقَالَ الَّذِينَ اتَّبَعُواْ لَوْ أَنَّ لَنَا كَرَّةً فَنَتَبَرَّأَ مِنْهُمْ كَمَا تَبَرَّؤُواْ مِنَّا كَذَلِكَ يُرِيهِمُ اللَّهُ أَعْمَالَهُمْ حَسَرَاتٍ عَلَيْهِمْ وَمَا هُم بِخَارِجِينَ مِنَ النَّارِ، آیه ۱۶۷؛ يُرِيدُونَ أَن يَخْرُجُواْ مِنَ النَّارِ وَمَا هُم بِخَارِجِينَ مِنْهَا وَلَهُمْ عَذَابٌ مُّقِيمٌ ؛ سوره مائده، آیه ۳۷؛ فَأَمَّا الَّذِينَ شَقُواْ فَفِي النَّارِ لَهُمْ فِيهَا زَفِيرٌ وَشَهِيقٌ خَالِدِينَ فِيهَا مَا دَامَتِ السَّمَاوَاتُ وَالأَرْضُ إِلاَّ مَا شَاء رَبُّكَ إِنَّ رَبَّكَ فَعَّالٌ لِّمَا يُرِيدُ؛ سوره هود، آیه ۱۰۶ و ۱۰۷؛ وَنَادَوْا يَا مَالِكُ لِيَقْضِ عَلَيْنَا رَبُّكَ قَالَ إِنَّكُم مَّاكِثُونَ ؛ سوره زخرف، آیه ۷۷.
  5. فرهنگ شیعه، ص 236.
  6. إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ لَن تُغْنِيَ عَنْهُمْ أَمْوَالُهُمْ وَلاَ أَوْلادُهُم مِّنَ اللَّهِ شَيْئًا وَأُولَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ؛ سوره آل عمران، آیه ۱۱۶.
  7. لَن تُغْنِيَ عَنْهُمْ أَمْوَالُهُمْ وَلا أَوْلادُهُم مِّنَ اللَّهِ شَيْئًا أُوْلَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ؛ سوره مجادله، آیه ۱۷.
  8. بَلَى مَن كَسَبَ سَيِّئَةً وَأَحَاطَتْ بِهِ خَطِيئَتُهُ فَأُولَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ؛ سوره بقره، آیه ۸۱.
  9. وَمَن يَقْتُلْ مُؤْمِنًا مُّتَعَمِّدًا فَجَزَاؤُهُ جَهَنَّمُ خَالِدًا فِيهَا وَغَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِ وَلَعَنَهُ وَأَعَدَّ لَهُ عَذَابًا عَظِيمًا ؛ سوره نساء، آیه ۹۳.
  10. الَّذِينَ يَأْكُلُونَ الرِّبَا لاَ يَقُومُونَ إِلاَّ كَمَا يَقُومُ الَّذِي يَتَخَبَّطُهُ الشَّيْطَانُ مِنَ الْمَسِّ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُواْ إِنَّمَا الْبَيْعُ مِثْلُ الرِّبَا وَأَحَلَّ اللَّهُ الْبَيْعَ وَحَرَّمَ الرِّبَا فَمَن جَاءَهُ مَوْعِظَةٌ مِّن رَّبِّهِ فَانتَهَىَ فَلَهُ مَا سَلَفَ وَأَمْرُهُ إِلَى اللَّهِ وَمَنْ عَادَ فَأُولَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ؛ سوره بقره، آیه ۲۷۵.
  11. وَتَرَاهُمْ يُعْرَضُونَ عَلَيْهَا خَاشِعِينَ مِنَ الذُّلِّ يَنظُرُونَ مِن طَرْفٍ خَفِيٍّ وَقَالَ الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ الْخَاسِرِينَ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنفُسَهُمْ وَأَهْلِيهِمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَلا إِنَّ الظَّالِمِينَ فِي عَذَابٍ مُّقِيمٍ؛ سوره شوری، آیه ۴۵.
  12. فَمَن ثَقُلَتْ مَوَازِينُهُ فَأُولَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ وَمَنْ خَفَّتْ مَوَازِينُهُ فَأُولَئِكَ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنفُسَهُمْ فِي جَهَنَّمَ خَالِدُونَ؛ سوره مؤمنون، آیه ۱۰۲ و ۱۰۳.
  13. إِلاَّ بَلاغًا مِّنَ اللَّهِ وَرِسَالاتِهِ وَمَن يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَإِنَّ لَهُ نَارَ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا ؛ سوره جن، آیه ۲۳، وَمَن يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَتَعَدَّ حُدُودَهُ يُدْخِلْهُ نَارًا خَالِدًا فِيهَا وَلَهُ عَذَابٌ مُّهِينٌ؛ سوره نساء، آیه ۱۴.
  14. فرهنگ شیعه، ص 236.
  15. المیزان‌، ۲۰/ ۵۲؛ مجمع البیان، ۹ و ۱۰/ ۳۷۴؛ روح البیان‌، ۱۰/ ۲۰۰.
  16. فرهنگ شیعه، ص 236.
  17. ثُمَّ كَانَ عَاقِبَةَ الَّذِينَ أَسَاؤُوا السُّوأَى أَن كَذَّبُوا بِآيَاتِ اللَّهِ وَكَانُوا بِهَا يَسْتَهْزِؤُون؛ سوره روم، آیه ۱۰.
  18. إِنَّ اللَّهَ لاَ يَغْفِرُ أَن يُشْرَكَ بِهِ وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِكَ لِمَن يَشَاء وَمَن يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدِ افْتَرَى إِثْمًا عَظِيمًا؛ سوره نساء، آیه ۴۸ و إِنَّ اللَّهَ لاَ يَغْفِرُ أَن يُشْرَكَ بِهِ وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِكَ لِمَن يَشَاء وَمَن يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلالاً بَعِيدًا، آیه ۱۱۶.
  19. پیام قرآن‌، ۶/ ۴۹۶- ۴۸۳.
  20. فرهنگ شیعه، ص 236.
  21. مصنفات الشیخ المفید، ۴/ ۴۷؛ کشف المراد، ۴۱۴؛ بحار الانوار، ۸/ ۳۶۴.
  22. فرهنگ شیعه، ص 236-237.
  23. فرهنگ شیعه، ص 237.
  24. اسفار الاربعة، ۹/ ۳۵۰- ۳۴۷.
  25. فرهنگ شیعه، ص 237.
  26. فرهنگ شیعه، ص 237.
  27. المیزان‌، ۱/ ۴۱۳ و ۴۱۴؛ اسراء/ ۲۰.
  28. فرهنگ شیعه، ص 238.
  29. مجموعه آثار شهید مطهری‌، ۱/ ۱/ ۲۳۴- ۲۲۵.
  30. فرهنگ شیعه، ص 238.
  31. «گناهشان آنان را فرا گیرد» سوره بقره، آیه ۸۱.
  32. اسفار اربعة، ۹/ ۲۴۶؛ پیام قرآن‌، ۶/ ۴۹۷.
  33. فرهنگ شیعه، ص 238-239.
  34. معادشناسی‌، ۱۰/ ۱۸۲.
  35. فرهنگ شیعه، ص 239.