مدعیان و منکران بابیت و مهدویت (مقاله)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
مدعیان و منکران بابیت و مهدویت
زبانفارسی
نویسندهاحمد عابدی
موضوعمهدویت، امامت
مذهبشیعه
منتشر شده درمعارف مهدویت
محل نشرقم، ایران
تاریخ نشر۱۳۹۳

مدعیان و منکران بابیت و مهدویت عنوان مقاله‌ای است که به بررسی مدعیان و منکران امام مهدی(ع) می‌پردازد. این مقاله توسط احمد عابدی به زبان فارسی نوشته شده و در کتاب معارف مهدویت به کوشش سعید آذرشین فام به چاپ رسیده است.[۱]

چکیده مقاله

  • ویسنده در چکیده مقاله خود می‌نویسند: «"باب" به معنای درگاه و محل ورود، هنگامی که به فردی اطلاق شود به معنای صحابی خاص و بسیار نزدیکی شخص دیگر است. این واژه در مورد وکیلان و سفیران ائمه(ع) به کار می‌رفت، ولی بعد به سبب کثرت سوء استفاده، ادعای بابیت معنای ضد ارزشی پیدا کرد. افرادی به انگیزه ثروت اندوزی، جاه‌طلبی، شهوت رانی و استفاده سیاسی به ادعای دروغین بابیت و حتی مهدویت پرداختند. عده‌ای نیز دچار مشکل روحی و توهم می‌شدند و خود را باب امام عصر(ع) یا حضرت مهدی (ع) می‌نامیدند. البته امام عصر(ع) نواب چهارگانه‌ای داشتند که مستقیما با آنها مرتبط بودند و تعدادی نیز به طور غیر مستقیم نایب آن حضرت(ع) به شمار می‌آمدند که در این فصل نام بیش از پانزده تن آنان آورده شده است. نایب واقعی با سه خصوصیت از مدعیان نیابت شناخته می‌شود: تصريح امام عصر(ع)، نصب به وسيله نایب قبلی و کرامتی که به عنایت امام عصر(ع) به دست او ظاهر شود؛ کسانی که یکی از این خصوصیات را نداشتند، رسوا می‌شدند. در این مقاله نام ۲۲ نفر که به نحوی ادعای بابیت داشته‌اند، مطرح و خلاصه‌ای از سرگذشت هفت نفر از آنان بیان شده است. برای نفی بابیت در آن زمان و بعد از آن، مطالعه شخصیت نامتعادل این افراد کافی است، ولی در عین حال شش دلیل دیگر در این فصل بر بطلان این ادعاها ارائه شده که شامل دلایل عقلی و نقلی است. علاوه بر ادعای بابیت، عده ای نیز ادعای مهدویت کرده اند یا گروهی در مورد آنان تصور مهدویت داشته‌اند و از این رهگذر فرقه‌های مختلفی پدید آمده است که از آن جمله می‌توان به کیسانیه، زیدیه، پیروان ابو مسلم خراسانی، ناووسیه، اسماعیلیه، بیابان (سلسلة فاطمیان شمال آفریقا)، پیروان محمد بن تومرت، مهدی سودانی و غلام احمد خان اشاره کرد. علاوه بر اینها، ۳۷ نفر دیگر را می‌توان به عنوان مدعیان مهدویت نام برد که اسامی آنها در این مقاله آمده است».

فهرست مقاله

  • پیش‌گفتار؛
  • مقدمه؛
  • چکیده؛
  • بررسی واژه "باب"؛
  • زمینه‌های پیدایش ادعاهای بابیت و انگیزه‌‌های مدعیان؛
  1. ثروت‌اندوزی؛
  2. توهم؛
  3. جاه‌طلبی؛
  4. شهوت‌رانی؛
  5. مسائل سیاسی؛
  1. ابو محمد حسن شریعی؛
  2. محمد بن نُصیر نمیری؛
  3. ابوطاهر محمد بن علی بن بلال بن راشته؛
  4. احمد بن هلال عبرتایی بغدادی؛
  5. حسین بن منصور حلاج؛
  6. محمد بن علی شلمغانی (ابن ابی عذافر)؛
  7. محمد بن مظفر کاتب (ابودلف مجنون)؛

دربارهٔ پدیدآورنده

احمد عابدی
حجت‌ الاسلام‌ و المسلمین دکتر احمد عابدی، (متولد ۱۳۳۹ش، نجف آباد)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: محمد تقی بهجت فومنی، مرتضی حائری، حسین وحید خراسانی و حسن حسن‌زاده آملی پیگیری کرد. او تحصیلات دانشگاهی خود را در مقطع دکتری رشته فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه تهران به اتمام رساند. عضو هیئت علمی دانشگاه قم از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس در حوزه و دانشگاه تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «وحی قرآنی و وحی بیانی»، «اهتمام به دین در حکومت علوی (ع)»، «گذری بر «مسند الإمام علی (ع)»، «مهدویت و فرقه‌های انحرافی فرقه شیخیه»، «النور فی الإمام المستور»، «مدعیان و منکران بابیت و مهدویت»، «آشنايی با بحارالانوار» و «آفتاب سبزوار» برخی از این آثار است[۲]

اثر وابسته به مقاله

پانویس