منظور از آوردن کتاب جدید توسط امام مهدی یعنی چه؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
منظور از آوردن کتاب جدید توسط امام مهدی یعنی چه؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / عصر ظهور امام مهدی / کلیات عصر ظهور / دین جدید در عصر ظهور
تعداد پاسخ۱ پاسخ

منظور از آوردن کتاب جدید توسط امام مهدی یعنی چه؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

سید محمد صدر

آیت‌ الله شهید سید محمد صدر در کتاب «تاریخ پس از ظهور» در این‌باره گفته‌ است:

«ممکن است از "کتاب جدید" یکی از موارد زیر متصور گردد:

۱. منظور قرآن جدیدی باشد که امام (ع) به جای قرآن کریم خواهد آورد. این احتمال بی‌تردید باطل است زیرا همه مسلمانان با وجود اختلاف در مذهب بر این باورند که امام مهدی (ع) متدین به اسلام و پیرو کتاب خدا و سنت پیامبر (ص) می‌باشد. روایات در این باره به تواتر رسیده‌اند و اصولا برنامه کلی الهی، اقتضایی جز این ندارد. اینکه امام (ع) قرآن جدیدی بیاورد به این معناست که آن حضرت قرآن کریم را نسخ نموده و در برابر اسلام بایستد. این بر خلاف دلایل قطعی و ضروری است و به یقین حتی آیه جدیدی را نیز نخواهد آورد چه رسد به آن که کتابی کامل بیاورد.

۲. مراد آن باشد که امام (ع) قرآن را به همان شکلی که در زمان رسول خدا بوده است بیاورد؛ و از آن رو که جامعه پیش از ظهور با حقایق آن آشنا نبوده، گویی کتابی جدید می‌باشد. تغییرات احتمالی در قرآن کریم می‌تواند شکل‌های مختلفی داشته باشد. هرگاه همه یا برخی از این شکل‌ها درست باشد، احتمال دوم در مورد کتاب جدید، صحیح می‌باشد ولی اگر همه آنها نادرست باشد، احتمال دوم نیز باطل خواهد بود.

  • شکل اول: در زمان ظهور آیات دیگری به قرآن کریم افزوده گردد که پیش از ظهور شناخته شده نباشد. این فرضیه در صورتی است که روایاتی را که از حذف شدن برخی آیات پس از وفات پیامبر (ص) سخن می‌گویند، صحیح بدانیم ولی نیک می‌دانیم که این اخبار شایستگی اثبات تاریخی را نداشته و بدین ترتیب، این شکل منتفی است.
  • شکل دوم: آیات قرآن به همان ترتیب که نازل شده است، مرتب گردد؛ زیرا می‌دانیم ترتیب کنونی قرآن، مطابق ترتیب نزول آن نیست. البته در شکل سوم خواهیم گفت که بر هم زدن ترتیب نزول آیات به دستور خود پیامبر بوده است؛ بنابراین تغییر در این ترتیب، نافرمانی از دستور پیامبر (ص) می‌باشد و امام مهدی (ع) چنین کاری نخواهد کرد.
  • شکل سوم: فرض کنیم پس از رسول خدا (ص)، آیه‌ها و سوره‌های قرآن کریم جابه‌جا شده باشد و ترتیبی که ایشان برای آن در نظر گرفته بود، بر هم خورده باشد. برای اثبات این فرض دلیل کافی وجود ندارد بلکه در روایات تأکید شده که شکل و ترتیب کنونی قرآن کریم، همان است که به دستور پیامبر (ص) سامان یافته است. در این صورت هیچ یک از شکل‌های سه‌گانه ثابت نمی‌گردد و در نتیجه احتمال دوم، به طور کلی نادرست نیست. البته روایتی که شیخ مفید از حضرت باقر (ع) نقل کرده و در آن بر درستی احتمال دوم اشاره شده، به دلیل مرسل بودن، قابل اعتماد نیست[۱]؛ علاوه بر آن که می‌توان از آن حدیث برداشت دیگری کرد که به زودی درباره‌اش سخن خواهیم گفت.

۳. مراد از "کتاب جدید" تفسیری جدید، ژرف و گسترده از قرآن کریم است که امام عصر (ع) به مردم ارائه می‌نماید. یا آن که به مدد اصولی کلی و نو، روشی جدید در تفسیر و فهم قرآن کریم را بنیان نهد. این تازگی از آن رو می‌باشد که دریافت جدید از قرآن، از همه دریافتهای پیشین ژرف‌تر بوده و با حقایق ناب خود، همه اختلافات موجود در فهم قرآن کریم و تفسیر آن را برطرف می‌سازد. شاید مراد از حدیث حضرت باقر (ع) که فرمود: "قائم (ع) قرآن را آن چنان که نازل شده به مردم می‌آموزد" آن باشد که حضرت مهدی (ع) مقاصد و معانی حقیقی قرآن کریم را که در عصر پیش از ظهور به اندازه کافی روشن نبوده، به مردم خواهد آموخت.

۴. مراد از "کتاب جدیدتشریع و قانون‌گذاری جدید باشد. تعبیر به "کتاب" یا به این دلیل است که تشریع جدید، شبیه به قرآن کریم است، چون قرآن دربردارنده قوانین است و یا به این سبب است که قرآن، حاوی اصولی کلی است که تشریع جدید از آن بهره می‌گیرد. از میان چهار فرض بالا، فرض سوم از وضوح و روشنی بیشتری برخوردار است»[۲].

پرسش‌های وابسته

منبع‌شناسی جامع مهدویت

پانویس

  1. المفید، محمد بن محمد، همان؛ ص ۳۴۴. «اذا قام قائم آل محمد (ع) ضرب فساطیط و یعلم الناس القرآن علی ما أنزل الله عز و جل»؛ «هرگاه قائم خاندان رسول (ع) ظهور نماید، خیمه‌هایی برپا نماید و قرآن را همان گونه که نازل گردیده، به مردم آموزش دهد».
  2. صدر، سید محمد، تاریخ پس از ظهور، ص۳۸۹-۳۹۱.