پرش به محتوا

تغییر وضعیت فهرست محتویات

هاشم بن عتبة بن ابی وقاص در نهج البلاغه

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

مقدمه

هاشم بن عتبه، مکنا به ابوعمرو، از مردان نیک و جنگاوری شجاع، صحابی پیامبر و در زمره یاران خاص امام علی (ع) بود. او در جریان فتح مکه اسلام آورد. در جنگ یرموک به درجه جان‌بازی از ناحیه چشم نایل شد. در نبرد قادسیه نیز حضوری مؤثر داشت. پس از عثمان، ابوموسی اشعری را به بیعت با امام، به‌عنوان بهترینِ امت، دعوت کرد. چون ابوموسی از این موضوع رفت، خود، دستش را روی دست دیگر گذاشت و تمثیل‌وار با امام بیعت کرد و شعری به این مضمون سرود: "با علی بیعت می‌کنم و به کسی اهمیت نمی‌دهم، از حاکم اشعری نمی‌ترسم. با علی بیعت می‌کنم، زیرا می‌دانم که خدا و پیامبرش را خشنود می‌سازم." از این‌رو در زمان خلافت امام علی (ع) به او پیوست و همواره در خدمت امام (ع) قرار گرفت. او در جنگ جمل و صفین در رکاب امام علی (ع) حضور داشت. خطابه‌های رسای او در مناقب امام علی (ع) و افشاگری سیرت ناپسند امویان در تاریخ ضبط است (ابن ابی الحدید). او در جنگ صفین فرماندهی سپاه پیاده‌نظام بصره را بر عهده داشت.

از او نقل است که در جریان صفین خطاب به امام می‌گوید: "ای امیرمؤمنان، ما را به‌سوی این قوم حرکت بده که کتاب خدا را کنار نهادند و با مردم مخالف رضای خدا عمل کردند. حرام خدا را حلال و حلال او را حرام کردند. شیطان بر آن‌ها مسلط شد... تو ای امیرمؤمنان نزدیک‌ترین خویشاوند پیامبری و سابقه‌دارترین مردم در اسلام. آن‌ها نیز همانند ما می‌دانند. اما آن‌ها نگون بخت‌اند و هوای نفس بر آن‌ها چیره شده است. دستان ما در اطاعت تو گشوده شده و دل‌های ما به خیرخواهی تو گشاده و جان‌های ما برای یاری تو در برابر دشمنان، شادمان است. به خدا سوگند، دوست ندارم هر آنچه در زمین و آسمان نهفته، از آنِ من باشد، اما با دشمنت دوستی گزینم یا با دوستت دشمنی ورزم."

هاشم بن عتبه در نبرد صفین به شهادت رسید. امام علی (ع) به درایت و شجاعت او ایمان داشت. هنگامی که محمد بن ابی‌بکر به شهادت رسید، فرمود: نظرم این بود که زمام مصر را به دست هاشم بن عُتبه بسپارم و اگر چنین کرده بودم، مصر سقوط نمی‌کرد و به آن‌ها فرصت ترک‌تازی نمی‌داد. البته محمد بن ابی‌بکر را سرزنش نمی‌کنم، که او را دوست می‌داشتم و دست‌پروردم بود^[۱]^[۲].

جستارهای وابسته

منابع

دین‌پرور، سید حسین، دانشنامه نهج البلاغه ج۲

پانویس

↑ «وَ قَدْ أَرَدْتُ تَوْلِيَةَ مِصْرَ هَاشِمَ بْنَ عُتْبَةَ، وَ لَوْ وَلَّيْتُهُ إِيَّاهَا لَمَّا خَلَّى لَهُمُ الْعَرْصَةَ وَ لَا أَنْهَزَهُمُ الْفُرْصَةَ، بِلَا ذَمٍّ لِمُحَمَّدِ بْنِ أَبِي بَكْرٍ، فَلَقَدْ كَانَ إِلَيَّ حَبِيباً وَ كَانَ لِي رَبِيباً»؛ نهج البلاغه، خطبه ۶۸
↑ دین‌پرور، سید حسین، دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص ۸۹۵-۸۹۶.

برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=هاشم_بن_عتبة_بن_ابی_وقاص_در_نهج_البلاغه&oldid=1140940»

هاشم بن عتبة بن ابی وقاص

ردهٔ پنهان:

صفحه‌های بدون پرسش مرتبط