وفاداری در حدیث

این مدخل زیرشاخهٔ بحث وفاداری است. وفاداری از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: وفاداری در قرآن - وفاداری در حدیث - وفاداری در نهج البلاغه - وفاداری در اخلاق اسلامی - وفاداری در معارف دعا و زیارات - پرسش‌های مرتبط

روایات مربوطه

1. امام صادق (ع) فرمودند: "سه امر است که خداوند هیچ‌کس را مجاز به ترک آنها نداشته است: نیکی به پدر و مادر، چه نیکوکار باشند و چه بدکار؛ و وفاء به عهد، چه به نیکان و چه به بدان؛ و اداء امانت، چه به نیکان و چه به بدان" .
2. پیامبر اکرم (ص) فرمودند: "هر کس در مراودات خود با مردم به آنان ظلم نکند و در سخنش به آنان دروغ نگوید و چون به آنان وعده دهد از آن سرپیچی ننماید، در شمار کسانی است که مروّتشان کامل و عدالتشان ظاهر شده؛ ازاین‌رو برادری نسبت به آنان واجب و غیبتشان حرام شده است" ؛
3. امیرالمؤمنین (ع) فرمودند: "به عهدی که با کسی بسته‌اید وفا کنید" ؛
4. پیامبر اکرم (ص) فرمودند: "چون قیامت برسد، نزدیک‌ترین شما به من کسانی هستند که راستگوتر باشند، و بیشتر از دیگران امانت را به صاحبش برسانند، و بیشتر از دیگران وفای به عهد کنند، و خوش خُلق‌تر بوده از دیگران به مردم نزدیک‌تر باشند" ؛
5. عبدالله بن سنان گوید: از امام صادق (ع) درباره آیه: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَوْفُوا بِالْعُقُودِ﴾ سؤال کردم، فرمودند: "منظور عهدها و پیمان‌ها است"؛
6. پیامبر اکرم (ص) فرمودند: "دین ندارد آن کس که پای‌بند پیمانش نیست"؛
7. امام علی (ع) به مالک اشتر می‌فرمایند: "بپرهیز از آن که بر رعیّتت به‌واسطه نیکی که می‌‌کنی منّت گزاری، یا کاری که انجام می‌دهی را بیشتر از واقعش نشان دهی، یا به ‌وعده‌ات وفا نکنی، زیرا منّت نهادن نیکی را باطل می‌‌کند، و بزرگ‌انگاریِ کار، نور حق را می‌‌زداید، و وفانکردن به وعده سبب خشم خدا و مردم می‌‌گردد؛ حضرت حق می‌فرماید: ﴿كَبُرَ مَقْتًا عِنْدَ اللَّهِ أَنْ تَقُولُوا مَا لَا تَفْعَلُونَ﴾‌}}:
8. امیرالمؤمنین (ع) بنا بر آن چه در "غرر الحکم" آمده است فرمودند:
   1. برترین اخلاق‌ها وفاداری است؛
   2. وفاداری قلعه نگهبان سروری است؛
   3. وفاداری زینت عقل و مقدّمه شرف است؛
   4. وفاداری همراه همیشگی امانت‌داری و زینت برادری است؛
   5. به دوستی آن کس که به عهدش وفا نمی‌کند اعتماد مکن".
9. امام صادق (ع) فرمودند: "مؤمن بر دو نوع است: یکی مؤمنی که به عهد خداوند عمل کرده و به شرط او وفا نموده، این مصداق آیه شریفه است که: ﴿رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ﴾ این مؤمن کسی است که نه سختی‌های دنیا و نه سختی‌های آخرت را نخواهد آزمود، او از کسانی است که خود شفاعت می‌کنند و برایشان شفاعت نمی‌شود؛ و دوّمی مؤمنی است که همچون گیاه کشتزار است، که گاه کج می‌رود و گاه راست می‌رود، او در شمار کسانی است که هم سختی‌های دنیا و هم سختی‌های آخرت را خواهند کشید، و از کسانی است که برایشان شفاعت می‌شود امّا خودْ کسی را شفاعت نمی‌کنند". .
10. امیرمؤمنان (ع) فرمودند: "دینداران را علاماتی است که بدان شناخته می‌شوند: راستگویی، امانت‌داری، وفاء به پیمان و ارتباط با خویشان و نزدیکان... در این شمار است"؛
11. امام صادق (ع) فرمودند: "سه چیز است که هیچ‌کس در انجام ندادنش عذری ندارد یکی بازگردانیدن امانت به صاحبش، خواه نیکوکار باشد یا بدکار، و دیگری وفاء به پیمان، خواه با نیکوکار پیمان بسته باشد یا با بدکار؛ و نیکی به پدر و مادر، خواه نیکوکار باشند یا بدکار" .

منابع

• مظاهری، حسین، دانش اخلاق اسلامی ج۳