بحث:رابطه علم غیب معصوم با اجتباء الهی چیست؟ (پرسش)
پاسخ نخست
آیتالله علی اکبر بن محمد امین لاری در مقاله «فی کیفیة علم الإمام و منابع ذلک العلم» در اینباره گفته است:
- «تفسیرِ ظاهر آن این است که نمیباشد خداوند که مطلع بگرداند شما را به علم غیب، ولکن خداوند اختیار میکند و برمیگزیند از میان رسولانش هر که بخواهد و علم غیب تعلیم او میکند، که ظاهر آیه شریفه این است که علم غیب خاصّه ختمی مآب(ص) است. و امّا در تأویل، پس مراد آن است که مجتبی از رسول، علی(ع) است. شاهد صریح و صحیح بر این، فقره زیارت جامع است که خطاب به همه ائمه(ع) است: « اصْطَفَاكُمْ بِعِلْمِهِ وَ ارْتَضَاكُمْ لِغَيْبِه»[۱] که در کتاب خرایج و جرایح، حدیثی از حضرت رضا(ع) روایت میکند در مقصود و معنی آیه شریفه که فرمودند: « فَرَسُولُ اللَّهِ عِنْدَ اللَّهِ مُرْتَضًى وَ نَحْنُ وَرَثَةُ ذَلِكَ الرَّسُولِ الَّذِي أَطْلَعَهُ اللَّهُ عَلَى مَا شَاءَ مِنْ غَيْبِهِ فَعَلِمْنَا مَا كَانَ وَ مَا يَكُونُ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَة»[۲] يعنى پس رسول الله(ص) مرتضی و مجتبی و برگزیده و مختار است نزد حق تعالی و ما ورثه این رسولیم، آنچنان رسولی که اطلاع داده است خدا آن رسول را بر آنچه بخواهد از علم غیب خدا، پس ما که ورثه رسولیم، تعلیم داد ما را علم ماکان و مایکون، تا روز قیامت. و ایضاً وارد شده در اخبار کثیره«إِنَّ رَسُولَ اللهِ (ص) مِمَّنِ ارتَضی لِغَیبِهِ وَ کُلُّ عِلمٍ کانَ لِرَسُولِ اللهِ (ص) فَإنَّه وَصَلَ إِلَینا»[۳] اقوی شاهد بر اینکه اخبار به غیب دادن ائمه از حد و حصر بیرون است. و جمیع کتب علامه مجلسی، فارسی و عربی آن، از این احادیث مملو و مشحون است. پس روا نیست بر مؤمن و منصف دیندار که انکار چنین امر بَیّن و آشکار نماید»[۴].
پاسخ های دیگر
۱. علامه طباطبایی؛ |
---|
علامه طباطبایی در کتاب «المیزان» در این باره گفته است:
|
2. آیتالله مکارم شیرازی؛ |
---|
آیتالله ناصر مکارم شیرازی در دو کتاب «پیام قرآن» و «تفسیر نمونه» در اینباره گفته است:
|
3. آیتالله جوادی آملی؛ |
---|
|
4. حجت الاسلام و المسلمین اقوام کرباسی؛ |
---|
حجت الاسلام و المسلمین دکتر اکبر اقوام کرباسی، در کتاب «مؤمن الطاق» در اینباره گفته است:
|
5. حجت الاسلام و المسلمین موسوی؛ |
---|
حجت الاسلام و المسلمین موسوی، در مقاله «گستره و چگونگی علم امام از منظر كتاب سنت و عقل» و کتاب: «گستره علم غیب از دیدگاه ادیان ابراهیمی» در اینباره گفته است:
|
6. حجج الاسلام و المسلمین مطهری و کاردان؛ |
---|
|
7. حجج الاسلام والمسلمین برنجکار و شاکر؛ |
---|
|
8. حجت الاسلام و المسلمین مهدیفر؛ |
---|
|
9. حجت الاسلام و المسلمین امامخان؛ |
---|
|
10. آقای عرفانی (پژوهشگر جامعة المصطفی العالمیة). |
---|
|
پانویس
- ↑ زیارت جامعه، الفقيه، ج٢، ص۶۰۹؛ بحارالانوار، ج۹۹، ص۱۲۷، باب۵۰۸.
- ↑ بحارالانوار، ج۶۴، ص۲۸۱، باب۱۴
- ↑ اصول الکافی، ج۱، ص۲۵۹، باب نادر فیه ذکر الغیب، با تفاوت در عبارات
- ↑ فی کیفیة علم الإمام و منابع ذلک العلم، ص۲۵۸.
- ↑ ترجمه تفسیر المیزان، ج ۹، ص ۵۱۵.
- ↑ مشهور مفسران همین معنا را در تفسیر آیه پذیرفتهاند؛ ولی بعضی احتمالات ضعیفی ذکر کرده اند که طبق آن، آیه ارتباطی با مسأله آگاهی انبیاء به علم غیب ندارد؛ شأن نزولهایی که در بعضی از تفاسیر مانند: روح المعانی آمده است نیز شاهد همان تفسیر مشهور است.
- ↑ پیام قرآن ج۷، ص ۲۲۶.
- ↑ تفسیر نمونه ج۳، ص ۲۴۱.
- ↑ التبيان، ج ۳، ص ۶۳.
- ↑ «و (نیز) بر آن نیست که شما را از نهان آگاه گرداند».
- ↑ «و اگر میخواستیم آنان را به تو نشان میدادیم آنگاه آنان را به چهره میشناختی و آنان را با آهنگ گفتار میشناسی و خداوند کردارهای شما را میداند»؛ سوره محمد (ص)، آیه ۳۰.
- ↑ تسنيم، ج ۱۶، ص ۴۲۷ و ۴۲۸.
- ↑ او دانای نهان است پس هیچ کس را بر نهان خویش آگاه نمیکند. جز فرستادهای را که بپسندد؛ سوره جن، آیه:۲۶ - ۲۷.
- ↑ خداوند بر آن نیست که مؤمنان را به حالی که شما بر آن هستید رها سازد تا آنکه ناپاک را از پاک جدا کند؛ و (نیز) بر آن نیست که شما را از نهان آگاه گرداند اما خداوند از فرستادگان خویش هر که را بخواهد برمیگزیند؛ سوره آل عمران، آیه:۱۷۹.
- ↑ کلینی، الکافی، ج۱، ص۲۰۰.
- ↑ مؤمن الطاق؛ ص۲۰۶.
- ↑ خداوند بر آن نیست که شما را از نهان آگاه گرداند اما خداوند از فرستادگان خویش هر که را بخواهد برمیگزیند؛ سوره آل عمران، آیه: ۱۷۹.
- ↑ ابن عاشور، التحریر و التنویر، ج۳، ص ۲۹۴؛ مکارم شیرازی، پیام قرآن، ج۷، ص ۲۳۲.
- ↑ گستره و چگونگی علم امام از منظر كتاب سنت و عقل؛ ص۵۸.
- ↑ تفسیر روشن، حسن مصطفوی، ج۵، ص۱۷۱.
- ↑ پیام قرآن، ج۷، ص ۲۳۲.
- ↑ تفسیر روشن، ج۵، ص۱۷۱-۱۷۲.
- ↑ بیان السعادة فی مقامات العباد، سلطان محمد گنابادی، ج۱، ص۳۱۶.
- ↑ التحریر والتنویر، محمدبن عاشور، ج۳، ص ۲۹۴؛ تفسیر القرآن العظیم، اسماعیل بن کثیر دمشقی، ج ۲، ص ۱۵۲- ۱۵۳.
- ↑ مفاتیح الغیب، ج ۹، ص ۴۴۲.
- ↑ گستره علم غیب از دیدگاه ادیان ابراهیمی؛ ص: ۱۷۰.
- ↑ علم پیامبر و امام در قرآن، ص ۸۴-۸۵.
- ↑ (خداوند بر آن نیست که مؤمنان را به حالی که شما بر آن هستید رها سازد تا آنکه ناپاک را از پاک جدا کند؛ و (نیز) بر آن نیست که شما را از نهان آگاه گرداند اما خداوند از فرستادگان خویش هر که را بخواهد برمیگزیند؛ پس به خداوند و فرستادگانش ایمان آورید و اگر ایمان آورید و پرهیزگاری ورزید پاداشی سترگ خواهید داشت)، سوره مبارکه آلعمران، آیه ۱۷۹.
- ↑ طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، ج۳، ص۶۳.
- ↑ (اما خداوند از فرستادگان خویش هر که را بخواهد برمیگزیند)، سوره مبارکه آلعمران، آیه ۱۷۹.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۳۶۰؛ فیض کاشانی، تفسیر الصافی، ج۱، ص۴۰۲.
- ↑ طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، ج۳، ص۶۳؛ صادقی تهرانی، الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن، ج۶، ص۱۰۲.
- ↑ ابنجوزی، زاد المسیر فی علم التفسیر، ج۱، ص۳۵۲.
- ↑ (کافران هیچ مپندارند اینکه مهلتشان میدهیم برای آنها نیکوست؛ جز این نیست که مهلتشان میدهیم تا بر گناه بیفزایند و آنان را عذابی خوارساز خواهد بود)، سوره مبارکه آلعمران، آیه ۱۷۸.
- ↑ (اما خداوند از فرستادگان خویش هر که را بخواهد برمیگزیند)، سوره مبارکه آلعمران، آیه ۱۷۹.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۲، ص۸۹۵؛ رازی، مفاتیح الغیب، ج۹، ص۴۴۲.
- ↑ طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، ج۲، ص۴۵۹؛ آلوسی، روح المعانی، ج۲، ص۱۵۲.
- ↑ مسئله آگاهی از غیب و امکان آن از نگاه مفسران، فصلنامه مطالعات تفسیری، شماره ۱۰، تابستان ۱۳۹۱، ص ۷۲.
- ↑ "عرضت علی امتی واعلمت من یومن بی ومن یکفر"؛ انوار التنزیل واسرار التأویل، ج۲، ص۵۱.
- ↑ خداوند بر آن نیست که مؤمنان را به حالی که شما بر آن هستید رها سازد تا آنکه ناپاک را از پاک جدا کند؛ و (نیز) بر آن نیست که شما را از نهان آگاه گرداند اما خداوند از فرستادگان خویش هر که را بخواهد برمیگزیند؛ پس به خداوند و فرستادگانش ایمان آورید و اگر ایمان آورید و پرهیزگاری ورزید پاداشی سترگ خواهید داشت؛ سوره مبارکه آلعمران، آیه ۱۷۹.
- ↑ او دانای نهان است پس هیچ کس را بر نهان خویش آگاه نمیکند؛ سوره مبارکه جن، آیه ۲۶.
- ↑ تفسیر النسفی، ج ۱، ص ۱۹۴.
- ↑ و (نیز) بر آن نیست که شما را از نهان آگاه گرداند؛ سوره مبارکه آلعمران، آیه ۱۷۹.
- ↑ او دانای نهان است پس هیچ کس را بر نهان خویش آگاه نمیکند جز فرستادهای را که بپسندد؛ سوره مبارکه جن، آیات ۲۶و۲۷.
- ↑ و (نیز) بر آن نیست که شما را از نهان آگاه گرداند؛ سوره مبارکه آلعمران، آیه ۱۷۹.
- ↑ کشف الأسرار و عدة الأبرار، ج۲، ص،۳۶۳.
- ↑ شرح المقاصد فی علم الکلام ج ۲، ص ۲۰۴- ۲۰۵.
- ↑ علوم اهل بیت ویژگیها ابعاد و مبادی آن، ص۱۰۲الی۱۰۴.
- ↑ عسکری امامخان، منشأ و قلمرو علم امام، فصل پنجم.
- ↑ محمد بن حسن طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، ج۳، ص ۶۲ - ۶۳.
- ↑ فضل بن حسن طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۲، ص، ۸۹۵.
- ↑ ملا محسن فیض کاشانی، الاصفی فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۱۸۵.
- ↑ سید محمد حسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۷۹.
- ↑ ابراهیم عاملی، تفسیر عاملی، ج۲، ص ۲۸۶.
- ↑ ناصر مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۳، ص ۱۸۸.
- ↑ جوادی آملی، تفسیر تسنیم، ج۱۶، ص۴۲۹.
- ↑ سید محمود طالقانی، پرتویی از قرآن، ج۵، ص۴۳۶.
- ↑ سید محمّد حسین فضلالله، من وحی القرآن، ج۶، ص۴۰۷ ؛ محمد صادقی تهرانی، الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن، ج۶، ص۱۰۳.
- ↑ محمد علی رضایی اصفهانی، تفسیر قرآن مهر، ج۳، ص۳۵۴.
- ↑ نصر بن محمد سمرقندی، بحرالعلوم، ج۱، ص ۲۶۸.
- ↑ ابوالمظفر شاهفور بن طاهر، تاج التراجم فی تفسیر القرآن للأعاجم، ج۱، ص ۴۴۳.
- ↑ ابو عبدالله محمد بن عمر فخر الدین رازی، مفاتیح الغیب، ج۹، ص۴۴۲.
- ↑ محمد بن احمد قرطبی، الجامع لأحکام القرآن، ج۴، ص ۲۸۹.
- ↑ ابوحیان اندلسی، البحر المحیط فی التفسیر، ج۳، ص ۴۴۹.
- ↑ احمد بن ابی سعد رشید الدین میبدی، کشف الأسرار و عدة الأبرار، ج۲، ص ۳۶۲.
- ↑ محی الدین محمد ابن عربی، تفسیر ابن عربی، ج۱، ص ۱۳۲.
- ↑ عبد الله بن عمر بیضاوی، أنوار التنزیل و أسرار التأویل، ج۲، ص۵۱.
- ↑ محمد بن علی شوکانی، فتح القدیر، ج۱، ص ۴۶۳.
- ↑ خداوند بر آن نیست که مؤمنان را به حالی که شما بر آن هستید رها سازد تا آنکه ناپاک را از پاک جدا کند؛ و (نیز) بر آن نیست که شما را از نهان آگاه گرداند؛ سوره آل عمران، آیه: ۱۷۹.
- ↑ بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین، ص۱۶۳.