معرکه هرمجدون چیست؟ (پرسش)

معرکه هرمجدون چیست؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ نشانه‌های ظهور
مدخل بالاتر	مهدویت / عصر ظهور امام مهدی / رخدادهای عصر ظهور امام مهدی
مدخل اصلی	آرماگدون

معرکه هرمجدون چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث نشانه‌های ظهور است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی نشانه‌های ظهور مراجعه شود.

پاسخ نخست

سید جعفر موسوی‌نسب

حجت الاسلام و المسلمین سید جعفر موسوی‌نسب، در کتاب «دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان» در این‌باره گفته است:

«برخی از دانشمندان، یکی از علائم ظهور حضرت مهدی (ع) را وقوع معرکه جنگی در منطقه‌ای به نام هرمجدّون و به تعبیر روایات قرقیسیا می‌دانند. این قضیه حتی در کتب اهل کتاب نیز به آن اشاره شده است. اهل کتاب از یهود و نصارا این معرکه جنگی را بس عظیم و خطرناک می‌دانند که در پایان تاریخ بشر اتفاق خواهد افتاد.

"هرمجدون" کلمه‌ای است مشتق از "هر" به معنای کوه، و "مجدّو" که اسم وادی یا کوه کوچکی در شمال فلسطین است. اهل کتاب را گمان بر این است که مساحت معرکه این جنگ از منطقه "مجدّو" در شمال فلسطین تا "ایدوم" در جنوب امتداد دارد که حدود دویست میل است.

آنان معتقدند که در این جنگ لشکری با حدود ۴۰۰ میلیون نفر شرکت خواهند داشت. لشکری که از عراق، ایران، لیبی، سودان و قفقاز در جنوب روسیه تشکیل شده است.

دکتر عبدالکریم زبیدی می‌گوید: "... این حادثه همان حادثه بزرگی است که قبل از ظهور امام مهدی (ع) تحقق خواهد یافت، و در روایات از آن به معرکه "قرقیسیا" یاد شده است. در آن واقعه میلیون‌ها لشکر از آمریکا، اروپا، روسیه، ترکیه، مصر و دولت‌های مغرب عربی، و لشکریانی از شهرهای شام یعنی سوریه، اردن، لبنان، فلسطین و اسرائیل شرکت خواهند داشت، و سفیانی در این هنگام خروج خواهد کرد...".

کلینی به سند خود از امام باقر (ع) نقل کرده که به میسّر فرمود: ای میسّر! چه مقدار بین شما و قرقیسیا فاصله است؟ عرض کرد: نزدیک شاطی‌‌‌ء الفرات است. حضرت فرمود: "أَمَا إِنَّهُ سَيَكُونُ بِهَا وَقْعَةٌ لَمْ يَكُنْ مِثْلُهَا مُنْذُ خَلَقَ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ وَ لَا يَكُونُ مِثْلُهَا مَا دَامَتِ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرْضُ مَأْدُبَةٌ لِلطَّيْرِ تَشْبَعُ مِنْهَا سِبَاعُ الْأَرْضِ وَ طُيُورُ السَّمَاء..."؛ آگاه باش که در آن مکان واقعه‌ای اتفاق خواهد افتاد که نظیر آن از زمان خلقت آسمان‌ها و زمین از جانب خداوند تبارک و تعالی اتفاق نیفتاده است و نخواهد افتاد. آنجا محل پذیرایی پرندگان خواهد بود. درندگان زمین و پرندگان آسمان از آن سیر خواهند شد.

از مجموعه روایات در این باب به خوبی استفاده می‌شود که در این جنگ فرمانده عملیاتی از جانب دشمنان اسلام، شخصی به نام سفیانی است. او کسی است که به کمک مراکز جاسوسی یهود و آمریکا در میان مردم تفرقه انداخته و مردم را بر ضد شیعیان اهل بیت تحریک خواهد کرد، و نیز بعد از پناه بردن امام زمان (ع) به کعبه با عده‌ای از یاران خود در صدد مقابله با حضرت برآمده که خود او با لشکریانش در منطقه‌ای به نام بیدا به زمین فرو خواهند رفت.

در همین جنگ است که بنیه یهود از هم پاشیده شده و بسیاری از آنها نابود خواهند شد.

بخاری به سندش از رسول خدا (ص) نقل کرده که فرمود: "قیامت برپا نمی‌شود تا آنکه شما با یهود بجنگید، در آن هنگام به حدی از آنان کشته خواهد شد که حتی سنگی که یک یهودی در آن پناه گرفته می‌گوید: ای مسلمان! این یهودی است که در کنار من پناه گرفته، او را به قتل برسان"».

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. آیت‌الله طبسی؛

نجم‌الدین طبسی آیت‌الله نجم‌الدین طبسی، در کتاب «تا ظهور ج۱» در این‌باره گفته است: «بعضی از علما معتقدند که: یکی از علائم ظهور امام زمان (ع) رخداد واقعه "قرقیسیا" یا "آرماگدون" است. "قرقیسیا" در تورات ذکر شده و یهود و نصاری از آن به یک جنگ خطرناک و سیل بنیانکن تعبیر کرده‌اند، که در پایان تاریخ بشریت واقع خواهد شد. "آرماگدون" مرکب از دو کلمه "آر" و "مگدون" است. "آر" به معنای "کوه" است. "مگدون" یا به معنای "وادی، دره" است. یا به معنای "کوه کوچک" است. که در شمال فلسطین واقع شده است. توهم اهل کتاب این است که دامنه این جنگ، تمام منطقه شمال فلسطین را که آرماگدون نام دارد، شامل می‌شود. و همچنان این جنگ تا جنوب فلسطین نیز کشیده می‌شود، به گونه‌ای که در این جنگ، بالغ بر چهار صد میلیون نفر شرکت می‌کنند و عمدتاً اهل عراق، ایران، لیبی، قفقاز و سودان هستند. به تصور اهل کتاب ریشه این حرکت از جنوب روسیه (ایران) سرچشمه می‌گیرد».

۲. آقای رضوانی؛

علی ‎اصغر رضوانی علی ‎اصغر رضوانی در کتاب «موعودشناسی و پاسخ به شبهات» در این باره گفته است: «برخی از دانشمندان، یکی از علایم ظهور حضرت مهدی (ع) را وقوع معرکه جنگی در منطقه‌ای به نام هرمجدّون و به تعبیر روایات قرقیسیا می‌دانند. این قضیه حتی در کتب اهل کتاب نیز به آن اشاره شده است . اهل کتاب از یهود و نصارا این معرکه جنگی را بس عظیم و خطرناک می‌دانند که در پایان تاریخ بشر اتفاق خواهد افتاد. "هرمجدون" کلمه‌ای است مشتق از "هَرْ" به معنای کوه، و "مجدّو" که اسم وادی یا کوه کوچکی در شمال فلسطین است. اهل کتاب را گمان بر این است که مساحت معرکه این جنگ از منطقه "مجدّو" در شمال فلسطین تا «ایدوم» در جنوب امتداد دارد که حدود دویست میل است . آنان معتقدند که در این جنگ لشکری با حدود ۴۰۰ ملیون نفر شرکت خواهند داشت. لشکری که از عراق، ایران، لیبی، سودان و قفقاز در جنوب روسیه تشکیل شده است دکتر عبدالکریم زبیدی می‌گوید: «... این حادثه همان حادثه بزرگی است که قبل از ظهور امام مهدی (ع) تحقق خواهد یافت، و در روایات از آن به معرکه "قرقیسیا" یاد شده است. در آن واقعه میلیون‌ها لشکر از آمریکا، اروپا، روسیه، ترکیه، مصر و دولت‌های مغرب عربی، و لشکریانی از شهرهای شام یعنی سوریه، اردن، لبنان، فلسطین و اسرائیل شرکت خواهند داشت. همگی در منطقه‌ای به نام قرقیسیا از بلاد شام با هم مواجهه خواهند داشت، و سفیانی در این هنگام خروج خواهد کرد...» . کلینی به سند خود از امام باقر (ع) نقل کرده که به میسّر فرمود: ای میسّر! چه مقدار بین شما و قرقیسیا فاصله است؟» عرض کرد: نزدیک شاطئ الفرات است. حضرت فرمود: آگاه باش که در آن مکان واقعه‌ای اتفاق خواهد افتاد که نظیر آن از زمان خلقت آسمان‌ها و زمین از جانب خداوند تبارک و تعالی اتفاق نیفتاده است و نخواهد افتاد. آنجا محلّ پذیرایی پرندگان خواهد بود. درندگان زمین و پرندگان آسمان از آن سیر خواهند شد. از مجموعه روایات در این باب به خوبی استفاده می‌شود که در این جنگ فرمانده عملیاتی این جنگ از جانب دشمنان اسلام، شخصی به نام سفیانی است. او کسی است که به کمک مراکز جاسوسی یهود و آمریکا در میان مردم تفرقه انداخته و مردم را بر ضدّ شیعیان اهل بیت (ع) تحریک خواهد کرد، و نیز بعد از پناه بردن امام زمان (ع) به کعبه با عده ای از یاران خود درصدد مقابله با حضرت برآمده که خود او با لشکریانش در منطقه ای به نام بیداء به زمین فرو خواهند رفت. در همین جنگ است که بنیه یهود از هم پاشیده شده و بسیاری از آنها نابود خواهند شد. بخاری به سندش از رسول خدا (ص) نقل کرده که فرمود: «قیامت برپا نمی شود تا آنکه شما با یهود بجنگید، در آن هنگام به حدّی از آنان کشته خواهد شد که حتّی سنگی که یک یهودی در آن پناه گرفته می گوید: ای مسلمان! این یهودی است که در کنار من پناه گرفته، او را به قتل برسان» .

۳. مجتبی تونه‌ای؛

مجتبی تونه‌ای آقای مجتبی تونه‌ای، در کتاب «موعودنامه» در این‌باره گفته است: «کلمه "Armageddon" "هَرمَجِدُّون" واژه‌ای است اصلا یونانی که بنا به تعریف واژه‌نامه‌های آمریکایی همچون فرهنگ "وبستر" به معنی نبرد نهایی حق و باطل در آخرالزمان است. همچنین این واژه نام شهری است در منطقه عمومی شام که بنا به آن‌چه در باب شانزدهم مکاشفات یوحنا، در عهد جدید آمده است، جنگی عظیم در آن‌جا رخ می‌دهد و مرحله حاضر از زندگی بشر در آن زمان پایان می‌یابد. به عبارتی نبرد مذکور، مقدمه تحولی بزرگ است که سرنوشت نهایی آدمی بر روی کره زمین به آن بستگی دارد. حادثه شریف ظهور، حادثه‌ای بزرگ است و قدرت‌های بزرگ جهان، سیاست خارجی خود را بر مبنای حوادثی که پیش از آن رخ می‌دهد جهت داده و نقشه‌های نظامی خود را به شکلی سامان داده‌اند که آمادگی‌های لازم برای این حادثه در آن ملحوظ‍‌ باشند. این در حالی است که مؤسسات دینی و رسانه‌های این دولت‌ها نیز، مردم خود را برای پیشباز این حادثه آماده می‌سازند. این مؤسسات دینی به همراه رسانه‌های دیداری و شنیداری این دولت‌ها، از سال‌های دهه هشتاد میلادی مردم خود را به ایمان جمعی به وقوع حادثه‌ای بزرگ در سرزمین شام که به نبردی هسته‌ای خواهد انجامید توجه داده‌اند. این مؤسسات پیوسته مردم خود را به ایمان به این نکته فرا می‌خوانند که به زودی لشکری از دشمنان مسیح که بدنه اصلی آن از میلیون‌ها نظامی تشکیل یافته، از عراق حرکت می‌کند و پس از گذشتن از رود فرات -که در آن زمان به خشکی گراییده است- به سوی قدس رهسپار می‌شود. اما نیروهای مؤمن به مسیح، راه این لشکر را سد کرده و همگی در "آرماگدون" با یکدیگر برخورد خواهند کرد و در این مکان است که درگیری اتفاق خواهد افتاد. صخره‌ها ذوب می‌شوند. . . دیوارها بر زمین فرو می‌غلتند. . . پوست تن انسان‌ها در حالی که ایستاده‌اند ذوب شده و میلیون‌ها نفر از بین می‌روند. . . و این نبردی نهایی و هسته‌ای است. سپس مسیح برای بار دوم از جایگاه بلند خود بر زمین فرود می‌آید و پس از چندی زمام رهبری جهان را در دست گرفته و صلح جهانی را برقرار می‌کند. او دولت صلح را بر زمین نو و زیر آسمانی تازه بنا می‌کند و این مهم را از مرکز فرماندهی خود در قدس عملی می‌سازد. یک بررسی انجام گرفته از سوی مؤسسه "تلسن" که در اکتبر سال ۱۹۸۵ م. به نشر رسیده است؛ نشان می‌دهد که در حال حاضر ۶۱ میلیون آمریکایی در انتظار واقعه آرماگدون گوش خوابانده‌اند و این در حالی است که ذکر مؤسسات دینی و ایستگاه‌های رادیو تلویزیونی که به این مهم پرداخته‌اند؛ در این مجال میسر نیست. مؤسسات دینی آمریکایی این نکته را روشن ساخته‌اند که سپاهی که از عراق به سوی قدس رهسپار خواهد شد، بنا به پیشگویی حرقیال (فصل ۳۸ و ۳۹) از نظامیانی از عراق، ایران، لیبی، سودان و قفقاز در جنوب روسیه تشکیل می‌شوند. مدارس انجیلی در آمریکا بر پایه این تحلیل که واقعه آرماگدون تنها حادثه‌ای است که بازگشت دوباره مسیح را به زمین ممکن می‌سازد. . . و این واقعه‌ای بسیار نزدیک است، به تبلیغ این دیدگاه پرداخته‌اند. آرماگدونی که این عده از آن سخن می‌گویند، همان حادثه عظیمی است که پیش از ظهور مهدی (ع) رخ خواهد داد، همان حادثه بزرگی که ائمه ما (ع)، نام "قرقیسیا" را بر آن اطلاق کرده‌اند. ائمه ما، از این نکته خبر داده‌اند که میلیون‌ها نظامی از آمریکا، اروپا، روسیه، ترکیه، مصر و دول مغرب عربی به اضافه سربازانی از سرزمین شام شامل کشورهای سوریه، اردن، لبنان، فلسطین و اسراییل همگی در ناحیه‌ای در این محدوده تحت عنوان "قرقیسیا" با یکدیگر برخورد کرده و پس از حصول درگیری، این سفیانی است که همگی را چونان کشتزاری درو شده در هم می‌کوبد و از صحنه نبرد پیروز بیرون می‌آید. در صحیحه میسّر از امام باقر (ع) نقل است که فرمود: "ای میسّر! از این‌جا تا قرقیسیا چقدر راه است‌؟" عرض کردم: "همین نزدیکی‌ها در ساحل فرات قرار دارد. " سپس فرمودند: "اما در این ناحیه واقعه‌ای اتفاق خواهد افتاد که از زمانی که خداوند متعال آسمان‌ها و زمین را آفریده بی‌سابقه بوده، چنان‌که تا وقتی آسمان‌ها و زمین برپا هستند هم، واقعه‌ای همچون آن اتفاق نخواهد افتاد. . . سفره‌ای است که درندگان زمین و پرندگان آسمان از آن سیر می‌شوند". امثال این روایات از امام صادق (ع) و سایر ائمه نقل شده است. به هرحال مؤسسات دینی انجیلی آمریکا و اروپا آن‌چه را روانشناسان گفته‌اند در قضیه بازگشت دوباره مسیح به زمین پس از حادثه آرماگدون، به کار بسته و به این گفته قائل‌اند که بی‌گمان امکان تحقق هر نوع پیشگویی در وهله نخست به ایمان مردم به آن و به پافشاری‌شان بر ضرورت به کرسی نشستن آن و همچنین به شمار نفرات آن‌ها و شمار نفرات کسانی بستگی دارد که رهبری کاروان تبلیغاتی به راه افتاده برای تحقق بخشیدن به آن پیشگویی را بر عهده دارند».

پرسش‌های وابسته

1. معرکه هرمجدون چیست؟ (پرسش)
2. منظور از آرماگدون چیست؟ و غربی‌ها در این مورد چه فعالیت‌هایی را انجام داده‌اند؟ (پرسش)
3. نبرد آرماگدون در مسیحیت چه ارتباطی با جنگ قرقیسیا در متون اسلامی دارد؟ (پرسش)
4. آیا نبرد قرقیسیا همان آرماگدون است؟ (پرسش)
5. محدوده جغرافیایی قرقیسیا چه مناطقی است؟ (پرسش)
6. در کتب شیعه در مورد قرقیسیا چه روایاتی آمده است؟ (پرسش)