بیوت

این مدخل زیرشاخهٔ بحث بیوت است. بیوت از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: بیوت در قرآن - بیوت در حدیث - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

1. وَقَرْنَ فِي بُيُوتِكُنَّ....
2. وَاذْكُرْنَ مَا يُتْلَى فِي بُيُوتِكُنَّ....

گستره معنای بیوت

بیت در زبان عربی به معنی خانه است. راغب اصفهانی در کتاب معروف خود «مفردات الفاظ القرآن» می‌گوید: «اصل بیت، جایگاه و پناهگاه انسان در شب است زیرا می‌گویند باتَ یعنی در شب اقامت گزید و ساکن شد همان طور که برای روز می‌گویند ظلَّ بالنهار، یعنی در پناه روز و روشنی روز قرار گرفت سپس به مسکن و خانه، بدون در نظر گرفتن تعبیر شب - بیت - گفته‌اند که جمعش أبیات و بیوت است ولی واژه بیوت مخصوص خانه‌هاست و أبیات برای شعر و اشعار». مقصود از «بیت» بنا به نظر برخی از دانشمندان غیر از مسجد است. و می‌نویسند: زیرا بیت از بیتوته به معنی شب را به پایان رساندن گرفته شده است و اگر به مسکن انسان بیت می‌گویند، از آن روست که انسان در آنجا شب را به صبح می‌رساند».

مقصود از بیوت

مسلماً مقصود از بیوت در این آیات «خانه‌های زنان پیامبر» است و از آنجا که سوره احزاب مدنی و صیغه به کار رفته، جمع است شکی باقی نمی‌ماند که خانه‌های همسران پیامبر «در مدینه» مد نظر می‌باشد. و به زنان رسول خدا می‌فرماید: در خانه‌های خود آرام بگیرند و شاکر باشند که در خانه‌هائی استقرار یافته‌اند که در آن قرآن و سنت خوانده می‌شود.

بیوت (بیوت النبی)

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَدْخُلُوا بُيُوتَ النَّبِيِّ.... ما در این بخش به شناساندن بُيُوتَ النَّبِيِّ می‌پردازیم. برخی پژوهشگران ذیل «آداب مهمان‌سرای خانه پیامبر اکرم(ص)» با آوردن این آیه اضافه کرده است: بنا به نقل الفاسی در کتاب شفاء الغرام، خانه پیامبر و خدیجه در مکه بر سر درب این خانه سنگ نبشته‌ای است که به روی آن نوشته شده: اینجا زادگاه فاطمه (رض) است که در سال ۶۰۴ ه الناصر عباسی آن را تعمیر کرده است.

برخی نویسندگان می‌نویسند: اکنون غالب این خانه به صورت مسجد در آمده و در آن رواقی است دارای ۷ گره بر روی ۸ ستون در وسط دیوار رو به قبله آن سه محراب است. در گذشته این خانه سه محل زیارتی داشت که مردم به قصد زیارت آن می‌رفتند:

1. محلی که گفته می‌شد زادگاه فاطمه(س).
2. محلی که گفته شد: قبله وحی است و چسبیده به زادگاه فاطمه است.
3. محلی که به آن المختباء (اندرونی) گفته می‌شد».

از آنجا که این آیه با این توضیحات در فصل پنجم، مربوط به باستان‌شناسی و جغرافیای تاریخی قرآن در عربستان آمده است چنین به نظر می‌رسد که مراد از بُيُوتَ النَّبِيِّ خانه‌های پیامبر در مکه است. اما شأن نزول آیه نشان می‌دهد که در هنگام ازدواج پیامبر با زینب دختر جحش؛ از مردم دعوت به عمل آمد مردم گروه گروه به مهمانی آمدند. عده‌ای بعد از پایان مهمانی در اتاق باقی مانده و سرگرم گفتگو شدند. این آیه نازل شد و از آداب معاشرت اجتماعی و امتناع از اذیت حضرت سخن گفت. زینب که از زنان مهاجر و از خانواده‌های شریف مکه بود و پس از طلاق در مدینه و دور از بستگان نزدیک و در شهر غربت به سر می‌برد در اندوه و ماتم فرو رفت. یکی از جالب‌ترین رویداد تاریخی که در سال پنجم هجرت به وقوع پیوست به اعتقاد برخی از علما همین ازدواج پیامبر با زینب دختر جحش است. بنابراین مکان جغرافیایی بیوت النبی در «مدینه» می‌باشد.

منابع

1. فرزانه، محرم، اماکن جغرافیایی در قرآن